حسین دلشب:

با شروع انقلاب صنعتي و روند افزايش جمعيت، مصرف سوخت‌هاي فسيلي سير شديدا صعودي پيدا کرد و با مصرف منابع انرژي زيرزميني نفتي صرف نظر از محدوديت اين منابع، منجر به ايجاد مشکلات زيست‌محيطي بی‌شماری شد، چراکه مصرف سوخت‌هاي فسيلي موجب انباشت گازهاي آلاينده در جو شده و اين پديده، گازهاي گلخانه‌اي و به‌دنبال آن گرمايش جهاني و تغيير اقليم را در پي خواهد داشت. تغيير اقليم اثرات و پيامدهاي وسيعي بر محیط زیست، کشاورزی، منابع آب، اقتصاد و غیره دارد. تاثيرات منفي اين پديده در آينده به سبب نگرش جوامع بر توسعه سريع صنعت و توجه کمتر به محيط زيست مي‌تواند شدت گرفتن آن را به‌دنبال داشته باشد. 

تغییرات اقلیمی یکی از ویژگی‌های طبیعی چرخه اتمسفری است که بر اثر ناهنجاری‌ها و یا نوساناتی در روند پارامترهای هواشناسی از جمله بارندگی و دما حاصل می‌شود. شواهد نشان می‌دهد از گذشته‌های دور تاکنون شرایط اقلیمی جهان بارها دچار تغییرات و تحولات کلی شده است، به‌خصوص در دوران کواترنر که کوتاه‌ترین و جدیدترین دوره زمین‌شناسی است، این تغییرات چشمگیرتر بوده، به‌گونه‌ای که موجب دگرگونی کلی در سیمای کره زمین شده است. اقلیم سیستم پیچیده‌ای است که عمدتا به‌دلیل افزایش گازهای گلخانه‌ای در حال تغییر است. تغییر اقلیم در عصر حاضر به‌عنوان مهم‌ترین تهدید برای توسعه پایدار مطرح است که به منابع طبیعی، منابع پایه، محیط زیست، سلامت انسان، امنیت غذایی، فعالیت‌های اقتصادی و غیره آسیب می‌رساند.

به هر تغییر مشخص در الگوهای مورد انتظار میانگین آب و هوایی یک منطقه در طولانی‌مدت تغییر اقلیم گفته می‌شود که در نتیجه فرایندهای دینامیکی زمین، نوسانات شدت تابش خورشیدی، انحراف مسیر حرکت زمین و افزایش گازهای گلخانه‌ای ایجاد می‌شود. گازCO2 به‌دلیل حجم بالای موجود در اتمسفر مهم‌ترین گاز گلخانه‌ای به‌شمار می‌رود و احتراق سوخت‌های فسیلی (زغال سنگ، نفت و گاز) دلیل عمده ازدیاد بیش از حد این گاز در جو است که امروزه به‌عنوان عامل اصلی گرمایش جهانی عنوان می‌شود. 

تاثيرات منفي اين پديده در آينده به سبب نگرش جوامع بر توسعه سريع صنعت و توجه کمتر به محيط زيست مي‌تواند شدت گرفتن آن را به‌دنبال داشته باشد و دخالت‌های بشر با بر هم زدن تعادل اکوسیستم‌ها تفسیر اثرات تغییر اقلیم را با مشکل مواجه کرده است. یکی از عوامل مشخص کننده تغییرات اقلیمی، بروز تغییرات در پدیده‌های اقلیمی حدی از جمله تشدید چرخه هیدرولوژی، تغییر در فرکانس خشکسالی‌ها، سیل‌ها و گسترش تغییر دامنه تحت پوشش سیل و خشکسالی در مناطق جدید است و اکوسیستم‌های ساحلی مهم‌ترین و حساس‌ترین مناطق به اثرات ناشی از تغییر اقلیم هستند که پیامدهای وخیم، خطرات و آسیب‌های ناشی از تغییر اقلیم را با درجه اطمینان بالاتری تجربه می‌کنند. خطرات ایجاد شده از منابع خشکی مثل طوفان‌ها، خشکسالی‌های طولانی‌مدت، آلودگی و غیره از یک طرف و خطرات ناشی از منابع دریایی مثل طوفان‌های ساحلی و خطر امواج دریا از طرف دیگر و همچنین افزایش رشد جمعیت در مناطق ساحلی باعث آسیب‌پذیری بیشتر محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی و کاهش انعطاف‌پذیری این مناطق به پیامدهای تغییر اقلیم شده است. دخالت‌های بشر به‌دلیل بر هم زدن تعادل اکوسیستم‌ها تفسیر اثرات تغییر اقلیم را با مشکل روبه‌رو کرده است.

بر اساس مطالعات مختلف صورت پذیرفته تغییر اقلیم اثرات بالقوه‌ای بر نواحی خشک و نیمه‌خشک بر جای می‌گذارد، زیرا از یک طرف کاهش بارندگی و افزایش دما باعث تقویت خشکسالی و تبخیر در مناطق خشک و نیمه‌خشک شده و از سوی دیگر این مناطق بدون در نظر گرفتن اثرات تغییر اقلیم به‌دلیل خشکسالی‌های طولانی‌مدت نواحی آسیب‌پذیر به لحاظ استانداردها و الگوهای زیست‌محیطی هستند. چهار اثر اصلی و شاخص تغییر اقلیم بر سواحل شامل افزایش درجه حرارت، تغییر در میزان بارش، افزایش سطح آب دریاها، افزایش وسعت و شدت سایر متغیرهای اقلیمی مانند سرعت باد است که این اثرات متعاقبا باعث کاهش تنوع گونه‌ای، افزایش تغییر در جمعیت‌ها، افزایش گونه‌های در معرض خطر انقراض همچنین اسیدی شدن آب دریاها، افزایش بیماری‌ها، افزایش ریسک فرسایش و سیل در مناطق ساحلی، کاهش آب در دسترس و بحران کمبود آب، مغروق شدن مناطق ساحلی، از دست رفتن زمین، نفوذ شوری در زمین‌های ساحلی، تخریب زیستگاه‌های ساحلی، افزایش طوفان‌های دریایی و غیره می‌شود که این پدیده‌ها به‌طور قابل توجهی در مقیاس محلی و منطقه‌ای متغیر هستند. افزایش دما اثرات مهمی بر اکوسیستم‌های آبزی دارد. مناطق ساحلی مثل مصب‌ها، جزایر مرجانی، مرداب‌های ساحلی و جنگل‌های مانگرو به‌شدت تحت تاثیر می‌گیرند.

اثرات ناشی از تغییر اقلیم بر گونه‌های گیاهی با افزایش دما و درجه حرارت حتی باعث توقف فتوسنتز خواهد شد. برای مثال این موضوع برای درختان مانگرو که در آن دمای مناسب فتوسنتز برگ‌های مانگرو بین °C32-28 است زمانی که درجه حرارت به °C40-38 می‌رسد فتوسنتز در برگ‌ها متوقف خواهد شد. در برخی مناطق باعث افزایش بارندگی خواهد شد که این خود منجر به تغییر در الگوی رواناب، افزایش ریسک سیل به خصوص در تالاب‌های ساحلی همچنین تغییر در فرآیند چرخش آب در ساحل و تغییر در میزان نوترینت‌ها خواهد شد.

سواحل به‌دلیل اثرات مضر اقدامات و فشارهای انسانی مثل توسعه توریسم، توسعه بنادر، قطع درختان، ورود فاضلاب‌های صنعتی، استخراج بیش از حد آب زیرزمینی، استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی تحت استرس هستند و این در حالی است که افزایش سطح آب دریا به دلیل مغرق ساختن سواحل کم‌ارتفاع و از بین بردن زمین، فرسایش سواحل، تخریب تالاب‌های ساحلی، نفوذ شوری و تغییر در طوفان‌ها و سیل‌های دریایی ریسک آسیب‌پذیری این نواحی را تشدید کرده است.