بامداد جنوب- الهام بهروزی:
استان بوشهر یکی از استانهای دیرینه و تاریخی کشور بهشمار میرود که وجود بناها، محوطهها و تپههای تاریخی و باستانی دلیلی بر این ادعاست. این استان در گستره خود از شمال تا جنوب میراثدار بناها و آثار تاریخی و باستانی است که شوربختانه بیشتر این بناها یا محوطههای باستانی که بازگوکننده هویت تاریخی و فرهنگی این زادبوم است، در اثر سوءمدیریتها و بیتدبیری رها شده و در اثر بیتوجهیها اکنون بسیاری از آنها حال و روز خوبی ندارند، بهطوری بسیاری از آنها در معرض نابودی کامل قرار دارند. همانطور که میدانید این آثار باستانی و تاریخی که عمر برخی از آنها به دوران پیش از تاریخ میرسد، نقش پررنگی در روایت هویت تاریخی استان ایفا میکنند. یکی از این میراث باستانی تپه «گل پختی» است که در مرکز شهرستان تنگستان و در حاشیه رودخانه باهوش قرار دارد. این تپه، در سال ۱۳۸۵ به شماره ۱۶۲۳۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است اما شوربختانه این تپه سالها به حال خود رها شده است، بهطوری که قسمتی از آن از سوی کشاورزان منطقه آسیب دیده است. این در حالی است که به گفته سرپرست هیات باستانشناسی که بهتازگی کاوش در این تپه تاریخی را آغاز کرده است: «فعالیتهای باستانشناسی تپه گل پختی میتواند در پر رنگ کردن حضور اقوام ایرانی در دوران پیش از تاریخ تا دوران تاریخی در سواحل و پسکرانههای خلیج فارس نتایج مطلوبی بهدنبال داشته باشد و از تخریب بیشتر آن جلوگیری کند».
به گزارش ایرنا، سیدمهدی آذریان در ادامه با بیان اینکه تپه «گل پختی» مربوط به دوره پیش از تاریخ در فاصله دو کیلومتری غرب شهر اهرم واقع شده است، گفت: این تپه تاریخی در زمینهای کشاورزی و نخلستان اهرم واقع شده و دارای ابعادی حدود 100 در 70 متر است و حدود شش متر از زمینهای اطراف خود ارتفاع دارد.
وی با اشاره به اینکه تپه گل پختی یکی از مهمترین و ارزشمندترین محوطههای پیش از تاریخ بوشهر و شهرستان تنگستان است که با توجه به شواهد موجود سابقه استقرار در این تپه به دوران پیش از تاریخ بر میگردد و در اواخر دوران تاریخی و اوایل دوره اسلامی نیز مورد استفاده قرار گرفته است، تصریح کرد: در سالهای گذشته کشاورزان منطقه به این اثر تاریخی فرهنگی تعرض کرده و بخشهایی از آن شخمزنی و زیر کشت رفته است..
آذریان در ادامه با تاکید بر اینکه با توجه به اینکه بخشهایی از شمال، شرق و غرب تپه گل پختی بهوسیله ماشینهای مکانیکی از جمله لودر تسطیح شده است، به همین دلیل تعیین عرصه و حریم این تپه پیش از تاریخ در اولویت کار این ادارهکل قرار گرفت و این پروژه اجرا شده است، یادآور شد: با اجرای پروژه تعیین عرصه و گمانهزنی برای مشخص کردن حریم، از تخریب بیشتر آن جلوگیری به عمل میآید. با مجوزی که به همت پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و پژوهشکده باستانشناسی کشور صادر شده است، این کار در مدت یک ماه انجام میشود.
سرپرس هیات باستانشناسی کاوش تپه «گلپختی» در پایان با بیان اینکه در زمان حاضر 400 اثر تاریخی استان بوشهر در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است، گفتپ: تپه گل پختی 24 آبان سال 1385 فهرست آثار ملی کشور ثبت شد و با تپههای «تل سوز» در نزدیکی روستای خلیفه ای از توابع بخش شبانکاره، تپه چهار روستایی، تپه نصرک، تل قاشی، تل سرکوب و تل چغابور هم دوره است.
یک فعال حوزه میراث فرهنگی شهرستان تنگستان نیز در خصوص این تپه باستانی به بامداد جنوب گفت: تپه (تل) تاریخی «گل پختی» اهرم در نزدیکی گادوی و در حاشیه بستر رودخانه باهوش واقع شده است و بهعنوان قدیمیترین سند تاریخی موجود اهرم بهشمار میرود.
اکبر شکوه در ادامه با بیان اینکه در آخرین حفاری و بررسی باستانشناسان اداره کل میراث فرهنگی استان مشخص شد که این تپه مربوط به دوره تاریخی هزاره پنجم قبل از میلاد یعنی هفت هزار سال پیش است، افزود: به گفته کارشناسان این ادارهکل، پنج تپه مربوط به این دوره تاریخی در استان بوشهر واقع شده که یکی از آنها همین تپه یا تل «گل پختی» اهرم است. متاسفانه این اثر ملی در سالهای اخیر چندین بار به طرق مختلفی همچون حفاری غیر مجاز از سوی افراد ناشناس، شخم زمین و کشت محصولات سیفی از سوی کشاورزان و مالکین زمینهای اطراف آن، مورد تعرض و تخریب قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه شوربختانه این اواخر مالکان زمینهای حاشیه تپه اقدام به کاشت نخل روی این سند عینی تاریخ اهرم کردهاند که در نوع خود غمانگیز و حیرتآور است، تصریح کرد: اقدامی که اگر ادامهدار شود، در سالهای آینده باید کمکم شاهد از بین رفتن این اثر ارزشمند تاریخی باشیم. امسال نیز در کمیته برنامهریزی شهرستان اعتباری برای تعیین عرصه و حریم تپه مصوب شد که اکنون باستانشناسان اداره کل میراث استان در حال حفاری مجدد و تعیین حریم آن هستند که امیدواریم هر چه سریعتر حریم و مرز تپه بشکل فیزیکی تعیین شود تا بیش از این شاهد تخریب و نابودی این اثر ارزشمند و هویت تاریخی مرکز شهرستان تنگستان نباشیم.
در پایان یادآوری میشود، ایران با وجود اینکه از تاریخ فاخر و البته پر فراز و نشیبی برخوردار است اما متاسفانه در سالهای اخیر بیتوجهی به حوزه تاریخ و میراث تاریخی که نقش زیادی در انعکاس و روایت هویت یک سرزمین دارد، آسیبهای زیادی به این حوزه وارد کرده است که این مساله برمیگردد به سیاستهای اشتباه متولیان حوزه تاریخ و بیرغبتی افراد جامعه به این مقوله. این در حالی است که تاریخ شناسنامه یک ملت است؛ سناشنامهای که عوامل فراوانی سعی در تحریف آن دارند و گاه با جعل تاریخ، مردم بهویژه نسل جوان را از گذشته خود میبرند. بدیهی است که دولتمردان و متولیان حوزههای باستانشناسی و میراث فرهنگی میتوانند با کمک آثار تاریخی و بازماندههای دوران پیش از تاریخ و بر اساس یافتههایی که در اثر کاوش در این مناطق بهدست میآید، جامعه را با تاریخ و هویت فرهنگی خود بیشتر از قبل آشنا کنند. چیزی که نیاز جامعه فعلی است، هویتی که امروز بهکمک همین اسناد زنده حیات خویش را حفظ میکند و مانع از جعل تاریخ سرزمین پارس میشود؛ هویتی که به حیات در جوار خلیج زیبای فارس و اقوامی که از دوران پیش از تاریخ در این دیار سکنی داشتند، اعتبار میبخشد. تپه «گل پختی» از این منظر از جایگاه ویژهای برخوردار است که میتواند گوشههای پنهان و زیر خاک مدفونشده تاریخ این سرزمین را از بطن خود بیرون بیاورد و بر برگهای تاریخی و باستانی این دیار بیفزاید. امید میرود که با توجه ویژه به آثار و محوطههای باستانی از نابودی تاریخ این منطقه جلوگیری شود.