بامداد جنوب:
رشد اقتصادی، دلالت بر افزایش تولید یا درآمد سرانه ملی دارد. در واقع اگر تولید کالاها یا خدمات به هر وسیله ممکن در یک کشور افزایش پیدا کند، میتوان گفت که در آن کشور، رشد اقتصادی اتفاق افتادهاست. ایران با وجودی که یک کشور در حال توسعه است و باید رشد بالای اقتصادی را تجربه کند، بر خلاف آن در 10 سال گذشته چندینبار رشد منفی اقتصادی را تجربه کرده است. با این حال، پس از توافق ایران و کشورهای 1+5 و برداشته شدن بخشی از تحریمهای بینالمللی، روند رشد منفی اقتصاد کشور تغییر کرد و در سالهای اخیر با رشد اقتصادی روبهرو بودهایم. البته بخش اعظم رشد اقتصادی در سال اول پسابرجام مربوط به آزادشدن تحریم نفت و افزایش تولید و فروش یکباره این محصول بود با اینحال، سال به سال از تاثیر این بخش بر رشد اقتصادی کاسته شده و شاهد رشد در بخشهای دیگر اقتصاد بودهایم. این اختلاف بهگونهای است که هماکنون رشد اقتصادی با احتساب و بدون احتساب گروه نفتی، تنها 4/0 درصد اختلاف دارد در حالی که این اختلاف در سال گذشته بیش از 9 درصد بوده است.
در همین زمینه، بانک مرکزی بهتازگی آمارهای مربوط به تغییرات رشد اقتصادی در نیمه اول سال جاری را اعلام کرد. بر اساس مستندات منتشر شده، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه و بر اساس قیمتهای ثابت ۱۳۹۰، از ۳۳۸ هزار و ۶۹۱ هزار میلیارد تومان در نیمه اول ۱۳۹۵ به ۳۵۳ هزار و ۹۰۵ میلیارد تومان در نیمه اول سال جاری افزایش یافت که در مجموع حاکی از رشد اقتصادی 57/4 درصد همراه با نفت و 16/4 درصد بدون نفت است.
در حالی رشد اقتصادی با نفت و بدون نفت با کاهش اختلاف قابل توجهی نسبت به گذشته همراه شدهاند که چندی پیش پیمان قربانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی گفته بود که آمارها نشان از خروج واحدهای صنعتی از رکود دارد. بهگفته وی، بررسی شاخص تولید در کارگاههای بزرگ صنعتی نشاندهنده رشد 9/4 درصدی در فصل بهار است. شاخص رشد در تابستان به 3/5 درصد رسیده که در مجموع نشاندهنده خروج واحدهای صنعتی از رکود خواهد بود.
معاون بانک مرکزی گفته بود که بر خلاف سال گذشته که بیشترین عامل رشد اقتصادی مربوط به نفت بود، برای سال جاری این بخشهای صنعتی هستند که توانستهاند رشد را تامین کنند و بهعبارتی رشدهای صنعتی در حال جایگزینی رشد نفتی هستند.
رشد کشاورزی به 2/4 درصد رسید
در نیمه اول امسال ارزش افزوده گروه کشاورزی به قیمتهای سال ۱۳۹۰ تا بیش از ۳۳ هزار میلیارد تومان برآورد شده که نسبت به دوره مشابه سال قبل 2/4 درصد افزایش دارد. برآوردها نشان میدهد که تولید محصولات زراعی 3/0 و باغی 5/6 درصد و همچنین تولید محصولات اصلی دامی 8/5 درصد افزایش یافته است.
سهم نفت از رشد اقتصادی یک درصد است
بر اساس محاسبات اولیه ارزش افزوده گروه نفت در نیمه اول امسال حدود ۷۹ هزار میلیارد تومان بوده که گویای رشد 8/5 درصدی و در نتیجه سهمی معادل یک درصد از نرخ رشد 5/4 درصدی اقتصاد در دوره مورد بررسی است. همچنین افزایش نرخ رشد ارزش افزوده گروه نفت ناشی از افزایش نرخ رشد تولید و صادرات نفت خام، تولید میعانات گازی، تولید فرآوردههای پالایشگاهی و نیز افزایش تولید و صادرات گاز طبیعی نسبت به دوره مشابه سال قبل است.
رشد صنعت و معدن 5/4 درصد شد
گروه صنایع و معادن نیز در نیمه اول امسال از نرخ رشدی معادل 5/4 درصد برخوردار شده که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل 3/5 درصد افزایش یافته است. این بخش سهمی معادل یک درصد از رشد اقتصادی 5/4 درصدی را به خود اختصاص داده است. در گروه صنایع و معادن ارزش افزوده بخش صنعت 8/4، معدن 4/0، ساختمان 6/0 و آب و برق و گاز 3/7 درصد رشد دارد.
ثبت رشد 6/0 درصدی برای ساختمان
در بخش ساختمان نیز ارزش سرمایهگذاری بخش خصوصی در مناطق شهری به قیمتهای جاری در نیمه اول امسال نسبت به دوره مشابه سال قبل 6/12 درصد افزایش یافته است. با اعمال شاخصهای قیمت نرخ رشد ارزش افزوده ساختمان بخش خصوصی 3/0 درصد برآورد شده است. در مجموع با در نظر گرفتن افزایش ارزش افزوده ساختمان دولتی، نرخ رشد بخش ساختمان حدود 6/0 درصد برآورد شده است.
سهم خدمات 8/1 درصد
آمارهای بانک مرکزی نشان میدهد که ارزش افزوده گروه خدمات در نیمه اول امسال از نرخ رشد 8/3 درصدی برخوردار شده و سهم آن از رشد 5/4 درصدی تولید ناخالص داخلی به 8/1 درصد رسیده است.
سهم بخشهای اقتصادی از رشد اقتصادی
همچنین برآوردهای حاصل از رشد اقتصادی بر حسب اقلام هزینه نهایی نشان میدهد که در نیمه اول امسال هزینههای مصرف نهایی بخش خصوصی 7/3، هزینههای مصرف نهایی بخش دولتی 5/3 و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص 1/0 بوده است.
محاسبات مقدماتی شش ماهه اول امسال نسبت به دوره مشابه سال قبل نشاندهنده افزایش نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به میزان 1/0 درصد است. تشکیل سرمایه ثابت ناخالص متشکل از دو بخش ماشینآلات و ساختمان است که برای ساختمان 6/0 درصد افزایش و سرمایه ثابت ناخالص ماشینآلات تا 9/0 درصد کاهش دارد. کاهش واردات کالاهای سرمایهای در نیمه اول امسال مهمترین عامل در خصوص کاهش نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در بخش ماشینآلات محسوب میشود.
در حوزه تجارت خارجی و بر اساس برآوردهای اولیه، صادرات و واردات کالاها و خدمات طی نیمه اول امسال بهگونهای تغییر داشته که 3/4 درصد در صادرات و 4/11 درصد در واردات رشد دارد.