بامداد جنوب:
سیراف بندر باستانی استان بوشهر است که با وجود پیشینه و میراث غنی که در خود جای داده است، متاسفانه بهدلیل سهلانگاری مسوولان اجرائی و متولیان میراث فرهنگی استان همچنان در انتظار جهانی شدن بهسر میبرد، چراکه این مهم در سایه فراهم شدن زیرساختهای لازم میسر میشود. بامداد جنوب بارها در این زمینه گزارشهای مبسوطی را در گفتوگو با سیرافشناسنان و کارشناسان این حوزه صورت داده است اما ظاهرا گوش شنوایی وجود ندارد و دردناکتر اینکه شهرداری این بندر تاریخی همچنان به یکهتازیهای خودسرانه خود به بهانه زیباسازی شهر ادامه میدهد، این در حالی است که بسیاری از این اقدامات کارشناسینشده و ناآگاهانه در حال اتفاق افتادن است و با وجود اینکه بارها این اقدامات اشتباه رسانهای شده است اما ظاهرا مسوول یا مقامی خود را در این خصوص موظف به پاسخگویی یا مقابله ندیده است.
بدیهی است تا زمانی که این اقدامات نسجیده شده و کاملا اشتباه برچیده نشود، نمیتوان انتظار جهانی شدن سیراف را داشت. شوربختانه بهتازگی اقدامات شهرداری سیراف در دره لیر، برای چندمین صدای فعالان میراث فرهنگی این شهر و حتی استان را در آورده است که روز گذشته در اینباره پایگاه خبری تحلیلی خلیج فارس نوشته است: در حالی میراث فرهنگی در حال تهیه پرونده ثبت جهانی سیراف هستند که شهرداری بدون هماهنگی با میراث اقدام به جادهکشی در اطراف آثار تاریخی دره لیر و ایجاد سکوهایی برای نشستن در نزدیکی آتشکده کرده است. شماری از فعالان گردشگری و میراث فرهنگی استان بوشهر میگویند: با دستکاریهایی که شهرداری سیراف در این منطقه آغاز کرده، بیم آن میرود در روزهای تعطیلی آثار تاریخی سیراف در معرض خطر جدی قرار گیرد.
سیراف پررونقترین بندرکشور بود که روابط تجاری زیادی با روم و یونان در اروپا و ماداگاسکار در افریقا تا کانتون چین در آسیا در دورههای ساسانی و اسلامی داشت. محمد کنگانی مدیر انجمن میراث فرهنگی سیراف ضمن تائید این خبر توضیح میدهد: «شهرداری بدون هماهنگی با میراث فرهنگی در حال جادهکشی به سمت دره لیر و آتشکده ساسانی است. قبلا حدود چند صد متری شن ریختند و بعد شهرداری اصرار کرد که باید این قسمت سنگفرش شود. ما اعتراض کردیم که نزدیک آثار ثبت جهانی نباید این اقدامات انجام شود و اگر قرار به کشیدن جاده است باید این اقدام به شکل خشکه چینی صورت بگیرد اما آنها اصرار دارند که با ملات این کار را انجام دهند و صدای ما تاکنون به جایی نرسیده و درحوالی سازههای آبی سیراف و گوردخمهها شهرداری در حال دخل و تصرف و جادهکشی است. قبلا هم نزدیک آتشکده در محوطهای حدود ۱۰۰ متر مربع در حال دیوارکشی و گذاشتن سکوی نشیمن است. حتی درختکاری هم کرده اند.
عماد شیرویس فعال گردشگری نیز در این زمینه میگوید: «ما دغدغه ثبت جهانی سیراف را داریم. سال ۸۴ کنگره بینالمللی سیراف را برای شناساندن این بندر برگزار شد و بعد از این کنگره نام سیراف به زمان قبل خود بازگشت. لازم است مدیریت ارشد استان، فرماندار کنگان و مدیران میراث فرهنگی و شهرداری در خصوص حفظ آثار تاریخی بندر سیراف بجد تلاش کنند و در هماهنگی با هم گام بردارند. شهرداری نمیتواند بهصرف علاقه به موضوعات شهری یا بهزعم خود بهبود مسیر برای گردشگران دست به اقداماتی بزند که از نگاه کارشناسان میراثی به ضرر ثبت جهانی سیراف است. بنابراین هرچه سریعتر باید جلوی این اقدامات گرفته شود و پس از نیازسنجی و طرح مطالعاتی که به تائید میراث فرهنگی رسیده، اقدام به فعالیت در عرصه و حریم آثار تاریخی کند».
ابراهیمی معاون میراث ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر هرگونه پاسخگویی را منوط به هماهنگی با روابط عمومی کرد که شماره او در دسترس نبود. امیرزاده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوشهر نیز ضمن اعلام ایکه از سوی همکارانش از موضوع مطلع شده، گفت: «هماکنون با فرماندار کنگان صحبت کردم و خواستار توقف این عملیات شدم. پیش از هر اقدامی شهرداری باید استعلامهای لازم را میراث فرهنگی کسب کند.»
نوروزی فرماندار کنگان هم با اعلام این خبر که در حال پیگیری و توقف عملیات شهرداری در محدوده آثار تاریخی سیراف است، میگوید: «آثار تاریخی سیراف چشم و چراغ این بندر هستند و ما تمام تلاش خود را برای حفاظت و فراهمسازی بستر مناسب برای ثبت جهانی این آثار خواهیم کرد تا شرایط را برای هماهنگی بین ارگانها و نهادهای مربوط میراث فرهنگی، شهرداری و سایر مراکز برای اعتلای این آثار و حفاظت از آنها فراهم کنیم».
بر اساس نظر کارشناسان میراث فرهنگی راهسازی و ایجاد فضای سبز یا نصب سکوی نشیمن اشتباه است و محیط بکر و تاریخی و طبیعی محوطه تاریخی سیراف را دچار مشکل برای ثبت جهانی خواهد کرد. حال این پرسش مطرح است که چرا مسوولان میراث فرهنگی قاطعانه با چنین موضوعاتی برخورد نمیکنند و چرا در لحظات نخست وقوع اینگونه اتفاقات حاضر به گفتوگو و اطلاعرسانی به موقع نمیشوند و سمنهای فعال باید در این گونه مواقع پیشقدم شوند.
ناصر مشهدیزاده، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد شهرسازی پیش از این درباره سیراف در گفتوگو با بامداد جنوب گفته بود: شما با این همه تکنولوژی و متخصص بیایید و یک نمونه همانند سیراف بسازید، آیا قادر خواهید بود، ؟! ما این همه سد و کانال زدیم و میدانیم که اشتباه کردهایم و این همه منابع سرزمینمان را هدر دادهایم اما سیرافیها قدر قطره قطره آب را میدانستند یا از دریا آن را استخراج میکردند یا آن را در چاه نگه میداشتند. آنها مردمان بسیار با ذکاوتی بودهاند.
جبر جغرافیایی باعث نشد که اختیار زندگی از دستشان سلب بشود. آنها در سختترین شرایط جغرافیایی بهترین تمدن و زندگی را شکل دادند. این تمدن برای تمامی دنیا ارزشمند است؛ حال چرا این تمدن باید تازه برود در فهرست انتظار ثبت میراث جهانی و چرا ما زودتر با توجه به فرهنگسازی به دادش نرسیدیم؟ چرا به این مردم داشتههای فرهنگی و ملیشان را نگفتهاند. چرا مسوولان زودتر به فکر نیفتادهاند. این تمدن روزانه در حال زوال است! زمانی که داشتند زمین فوتبال در سیراف میساختند و بلدوزر کورههای سفالپزی را زیر و رو میکرد، من و دوستانمان با یک موتورسیکلت و اسپری رنگ میرفتیم و علامتگذاری میکردیم که مبادا مردم خانههایشان را جایی بسازند که به این میراث آسیبی برسد. چون صدها سال طول کشیده است تا این تمدن شکل بگیرد، بنابراین نباید یکشبه این تمدن نابود شود. اینها همه سوالاتی هستند که بیجواب مانده است، باید پاسخهای درخوری برای آنها بیابیم. ما باید به نسل آینده پاسخگو باشیم، پیر و جوان در سیراف باید به آیندگان پاسخگو باشند. بایستی رجوع کنیم به دوران داناییمان.