کریم جعفری:
چند روزی است که در سایتها و کانالهای فارسی خبری مبنی بر مذاکره برای خرید 500 فروند!! جنگنده روسی از طرف ایران منتشر شده است. این خبر بر اساس این ایده که دروغ هر چه بزرگتر باشد، باور آن آسانتر است، آن اندازه هیجانانگیز بود که خیلی از سایتها و کانالهای خبری معتبر هم آن را منتشر کرده و دست به دست در حال چرخیدن در فضای مجازی است. خوشبختانه کانالهایی که متخصصتر در حوزه نظامی هستند، این خبر را پوشش ندادند، چراکه آنها دستکم شناخت بیشتری نسبت به اینگونه مسائل و خبرها دارند. در ادامه توضیحاتی در مورد این خبر خدمت شما ارائه خواهم داد تا از این به بعد اگر خبری اینگونه را مشاهده کردید، بهتر بتوانید آن را تحلیل و تجزیه کنید.
نخست آنکه، باید به منبع خبر توجه کرد. منبع روزنامه الدیار لبنان است که به باور من نویسندگان آن هنگام درج چنین خبرهایی حالشان خوب نیست، بلکه خوش است! الدیار کلا روزنامه بیاعتباری در لبنان و جهان عرب بهشمار میرود و همیشه هم از این دست خبرهای چیپ و زرد را منتشر میکند و مرتب دنبال مخاطب میگردد. این روزنامه بارها و بارها خبرهایی را منتشر کرده که هیچ وقت تائید نشدهاند. برای مثال یکبار در مورد هلیبرن دهها نظامی سوری در رقه مطلبی نوشت که اعتراض ارتش سوریه را هم در پی داشت. بنابراین هر وقت خبری از الدیار مشاهده کردید، زحمت خواندن آن را به خود ندهید.
دوم آنکه، به نوشته این روزنامه ایران برای خرید 500 جنگنده میگ31 و سوخو 35 با روسها مذاکره کرده است!! این عدد اگر 50 فروند بود، باورش کمی آسانتر اس، اما وقتی اسم این دو جنگنده میآید همان ابتدا باید به اصل خبر شک کنید. خود روسها تعداد بسیار کمی میگ 31 دارند و سالهاست که خط تولید آن تعطیل شده است. حتی سوخو35 نیز در نیروی هوایی روسیه هنوز به یک عدد متقن و قابل ملاحظه نرسیده و باید گفت که مشتریهای خارجی که سالها پیش چنین سفارشی دادهاند هنوز هم سفارشهای خود را دریافت نکردهاند. نکته دیگر آنکه، در کل ارتش روسیه ما 500 جنگنده فعال بهزحمت داریم، چگونه ایران میخواهد سفارش این تعداد جنگنده را بدهد؟
تاکنون فکر کردید که هزینه این هواپیماها چقدر خواهد شد؟ اگر بهای هر سوخو 35 را عددی میان 45 تا 65 میلیون دلار فرض کنیم (با توجه به اینکه میگ 31 از سال 1994 دیگر تولید نمیشود و خود روسیه هم نهایت 130 فروند را در خدمت دارد، نمیتوان برای آن بهایی قائل شد) و هزینههای تسلیحات خریداری شده برای این جنگندهها به همراه موتورها و قطعات اضافه را در نظر بگیریم، عددی نزیک به 50 میلیارد دلار خواهد شد. این همه پول در شرایط بد اقتصادی ایران باید از کجا بیاید؟ در حوزه تولید و استخراج ما توانایی افزایش یک میلیون بشکهای را در این شرایط نداریم که بخواهیم به روسها بدهیم.
اما موضوع بعد، اصولا ایران 500 فروند جنگنده را میخواهد کجا مستقر کند؟ ما در حال حاضر در بهترین حالت 10 پایگاه شکاری داریم (پایگاه شکاری امیدیه رسما به پدافند واگذار شد و بهنظر میرسد با انتقال اف7های چینی به اصفهان رسما تعطیل شده باشد، پایگاههای زاهدان و بیرجند هم در حوزه نیروی هوایی فقط پایگاههای موقتی هستند، نه دائمی) یعنی برای هر پایگاه 50 فروند جنگنده؟ بعد آیا فکر کردهاید برای این تعداد هواپیما، چند نفر تکنسین در حوزههای موشک، موتور، رادار، ایونیک و... لازم است؟
خلاصه آنکه، اراجیف این روزنامههای عربی و اسرائیلی را باور نکنید. ایران در بهترین حالت خود توان خرید 100 فروند جنگنده مولتی رول را داشته باشد که انتخابش هم سوخو 30 است که آن هم دلایل خاص خود را دارد، نه سوخو35. هر چند سوخو35 بنا به پارهای دلایل از سوخو30 برتریهایی دارد اما برای ایران بهصرفه است که همین سوخو30 را خریداری کند. در این مورد مذاکرات بسیار فشردهای صورت گرفت، مقامات هر دو کشور هم در مورد کلیات آن موافق هستند اما جزئیاتی وجود دارد که باعث تاخیر در وارد شدن این جنگندهها به ایران شده است.
جهت اطلاع دوستان باید عرض کنیم که بر اساس توافقهای اولیه بیشک در طی ماههای آینده (اگر اتفاق خاصی روی ندهد و امریکاییها سنگاندازی مجدد نکنند) شاهد ورود یک اسکادران از این جنگندهها خواهیم بود تا بقیه موارد صورت بگیرد. البته برخی هم میگویند که ایران در نهایت 80 فروند از این جنگنده را به بهای هشت میلیارد دلار خریداری خواهد کرد. مساله اصلی برای فرماندهان نیروی هوایی، پشتیبانی شرکت سازنده است، چراکه روسها همواره در حوزه هوایی کشوری بدقول بودهاند و همین سوخو 24 موجود در ایران پشتیبانی خوبی از آن صورت نگرفته و نمیگیرد.