بامداد جنوب- هدی خرمآبادی:
اطرافمان پُر است از انسانهایی که مُهر سکوت بر لب، رازهای مگویی از زندگی دارند اما روزه سکوتشان را نمیشکنند تا رازهایشان برای دیگران درس عبرتی باشد و وجدانهای خوابآلود را تکانی دهد. کسانی هم هستند که پس از سالها تحصیلات عالی اما دیگران را از علم و دانش خود بینصیب گذاشتهاند. اینها علمشان را در تاقچه اتاقشان نهادهاند و مراقبند مبادا کسی به آن دست پیدا کند و علمشان دچار نقصان شود. در عوض کسانی هم هستند که به خوبی تکلیف علم و دانششان را ادا میکنند. از این دست انسانها که لایق ستایشند، کم نیست، کافی است اندکی به اطرافمان دقیقتر بنگریم و چشمهایمان را باز کنیم تا ببینم آنهایی را که زکات علمشان را به موقع دادهاند. برای دیدن این انسانها نیازی نیست راه دوری برویم. پیش از آنکه رخت سفر را برای ادامه تحصیل به مقصد آلمان ببندد، همین نزدیکیها بود. او دلیرمردی از دیار تنگستان است، نخبه هماستانیمان که در ادامه گفتوگوی ما را با او میخوانید.
- آقای دکتر ماحوزی، برای خوانندگان روزنامه بامداد جنوب اندکی از خودتان بگویید.
- درود به همه خوانندگان عزیز روزنامه بامداد جنوب. حمیدرضا ماحوزی، متولد 21 آذرماه سال 1352 در تنگستان هستم. مقطع دبستان، راهنمایی و دبیرستان را در شیراز سپری کردم و سال 2004/1383 برای ادامه تحصیل راهی آلمان شدم.
- فکر ادامه تحصیل در رشته پزشکی چگونه و چه زمانی برای شما ایجاد شد؟
- جرقه ادامه تحصیل در رشته پزشکی از دبیرستانی زده شد که در آنجا تحصیل میکردم. در دبیرستان رازی کسانی که رتبههای برتر المپیاد را کسب کرده بودند، الگوهای خوبی برای من بودند. تصمیمم را از همان سالها گرفته بودم. از سال اول دبیرستان خودم را برای کنکور پزشکی آماده میکردم. سال 1372 در دانشگاه آزاد تهران پذیرفته شدم و طی سالهایی که در رشته پزشکی تحصیل میکردم، به رشته جراحی علاقهمند شدم.
- چه زمانی به آلمان رفتید، در کدام دانشگاه و بیمارستان ادامه تحصیل دادید؟
- سال 2004 /1383 راهی آلمان شدم. نخست بهعنوان پزشک میهمان در بیمارستان دانشگاهی بُن آلمان (HDZ) که بزرگترین بیمارستان قلب اروپاست، در رشته جراحی به صورت دستیار میهمان مشغول شدم، پس از گذراندن امتحانات پیشنیاز برای پزشکی آلمان، به عنوان دستیار رسمی نزد پروفسور هیرنر که از بزرگترین و مطرحترین استادان جراحی بود و در حال حاضر بازنشسته شده، در این رشته ادامه تحصیل دادم. من در بخش جراحی عمومی ویسرال و جراحی توراکس مشغول بودم و تا سال 2007 آنجا ماندم. سال 2007 به دنبال علاقه فراوانی که به جراحی توراکس و قلب داشتم، در رشته جراحی قلب و توراکس در بزرگترین بیمارستان قلب آلمان که در سال 30 پیوند ریه، حدود 100 پیوند قلب و بیش از شش هزار جراحی قلب و توراکس در آنجا انجام میشود، توانستم نزد پروفسور کُرفر که از پزشکان مطرح در دنیا هستند، فعالیت کنم و تحصیلاتم را همانجا ادامه دادم. پس از گذراندن پیشنیازهای لازم برای مقاطع جراحی قلب و توراکس، سال 2011 تخصص جراحی عمومیام را گرفتم و بعد از آن جراحی توراکس را به صورت اختصاصی ادامه دادم. جراحی قلب و توراکس در آلمان تا حدودی به شکل مجزا انجام میشد اما من تصمیم گرفتم که جراحی توراکس را به صورت تخصصی ادامه بدهم، بنابراین در سال 2012 به مرکز جراحی توراکس در منطقه رورگبیت در بخوم رفتم و درآنجا جراحی توراکس ریه را به صورت فوق تخصصی ادامه دادم و با شیوه Minimal invasive در جراحی آشنا شدم و با دکتر دیگو گونزالس آشنا شدم. وی اولین کسی بود که عملهای پیچیده ریه را با روش یونیپرتال uniportal (با برش دو سانتیمتر در بدن) انجام داد.
- سوالی که همواره ذهن ما را به خود مشغول میکند، کار سخت جراحان است، جراحی با دیگر تخصصها چه تفاوتی دارد؟
به باور من، تفاوت این رشته با سایر رشتهها در این است که همه افرادی که به رشته جراحی میروند، باید به این رشته علاقه داشته باشند و حتما باید اشتیاق و شوری وجود داشته تا بتوانند این مسیر را ادامه دهند. به گمان من، رشتهای که در آن تحصیل کردم و همچنان به تحصیلات و تحقیقاتم در این رشته ادامه میدهم و حرفهای که بدان مشغولم، زیباترین رشته و حرفه دنیاست.
- با توجه به تخصص خودتان (فوق تخصص جراحی قلب و ریه)، کمی درباره آن توضیح دهید.
- در روش یونیپرتال با برش دو سانتیمتر در بدن، از بین دندهها وارد قفسه سینه میشوند. من به صورت مداوم با دکتر دیگو گونزالس ریواس ارتباط داشتم و مدام آموزش میدیدم و بر تجربیاتم افزوده میشد. نخستین کسی بودم که در سال 2013 این روش را به آلمان آوردم و تا سال 2017 در مرکز فوق تخصصی توراکس منطقه رورگبیت در بخوم کارم را ادامه دادم و تلاش کردم تا این روش را به صورت یک روش استاندارد در کلینیک خودمان پیش ببرم و همین طور این روش را به مناطق دیگر گسترش دادیم و با همکارانمان در برلین همکاری میکردیم. من از سال 2017 به هامبورگ دعوت شدم و این شیوه را در آنجا هم گسترش دادم. خوشبختانه این روش در کلینیک ما با موفقیت زیادی روبهرو شد و ما در حال حاضر هر چهار ماهی یک بار برای همکارانمان از مناطق دیگر دوره برگزار میکنیم و دکتر دیگو گونزالس ریواس نیز سالی دو بار به کلینیک میآیند و این دوره با حضور شخص ایشان برگزار میشود.
- شما به تازگی شیوه نوینی را در جراحی ریه و قفسه سینه انجام دادهاید، درباره مزیتهای این شیوه بگویید.
- یکی از کارهایی که ما به تازگی برای نخستین بار در آلمان انجام دادهایم، برش دو سانتیمتری زیر استخوان جناغ سینه است که از این طریق به ریه میرسیم. این روش به دستگاهها و وسایل جراحی خاصی نیاز دارد. مزیت این روشها این است که بیماران درد کمتری دارند و مدت اقامتشان در بیمارستان خیلی کمتر است و زود مرخص میشوند. ما نخستین کلینیکی هستیم که با این روش، بیمارانمان پس از سه روز راهی خانه میشوند. این روش حتی در مقایسه با روش یونیپرتال درد کمتری دارد. البته ناگفته نماند که این روش برای هر بیماری تجویز نمیشود و بیمار باید ازریابی شود و شرایط لازم را داشته باشد.
حدود دو هفته پیش با حضور پزشکان همکار خود چندین عمل پیچیده ریه را به صورت زنده به آنها نشان دادیم، اتفاقی که در رسانههای آلمان از تلویزیون گرفته تا روزنامه بازتاب وسیعی داشت و برخی از آن به عنوان «انقلاب در جراحی توراکس/TORAX» یاد میکنند، زیرا در این روشها بیماران بدون نیاز به بیهوشی عمل میشوند و با برش دو سانتیمتری زیر استخوان جناغ سینه عملهای پیچیده ریه کاملا موفقیتآمیز انجام میشود. با همه این موفقیتها در علم جراحی، اما من و همکارانم بر این باوریم که نباید به همان راهها و شیوههای قدیمی اکتفا کرد بلکه در راستای شیوههای موفقیتآمیز باید همواره به دنبال شیوههای نوین و کشفهای تازه بود. به قول انیشتین: اگر همیشه همان کاری را انجام بدهید که پیش از این انجام میدادهاید، دستاورد شما همان چیزی خواهد بود که همیشه به دست آوردهاید. در این بین، مساله اصلی که باید در نظر گرفته شود، «بیمار» است و «آرامش» و «درد کمتر» برای او.
از دیگر روشهای نوینی که در پی محقق کردن آن هستیم، این است که بتوانیم بیمارانمان را با سیستم رباتیک عمل کنیم اما نه روش رباتیک فعلی که چند کانال در بدن ایجاد میکند، به روش «یونیپرتال رباتیک» که تا چندمدت دیگر محقق میشود و این آینده علم پزشکی توراکس خواهد بود. در این روش، برش دو سانتیمتری ایجاد میشود و ربات ما فقط یک دست دارد که با آن وارد بدن میشود، سپس شاخههای مختلف از آن یک دست بیرون میآید و بدین شیوه عمل پیچیده ریه انجام خواهد شد.
- آیا این شیوه در ایران هم کاربرد دارد، آیا متخصصان ایرانی میتوانند از این دانش شما استفاده کنند؟
- بله در ایران هم امکان چنین عملهایی وجود دارد اما آنچه کار را سخت میکند، افزایش هزینهها در ایران است. وسایلی که ما استفاده میکنیم نسبتا گران است. این شیوه برای بیماران در امریکا و کشورهای اروپایی بهصرفهتر است اما در ایران با توجه به بالا بودن هزینه دستگاههای خاص این جراحیها، وضعیت فرق میکند. امیدوارم که به زودی استفاده از این شیوهها در ایران نیز میسر شود. من هر جای دنیا که باشم اما قلبم برای ایران و به ویژه تنگستان میتپد. بخشی از وجود من برای همیشه در ایران ماند و خاطرات روزهای خوب در ایران بودن و دیار عزیزم تنگستان، به من انرژی میدهد. امیدوارم که شادی و امید همواره قرین مردم سرزمینم باشد.
این نخبه هماستانی و تحصیلکرده دیار تنگستان امروز رئیس بخش جراحی توراکس TORAX است. با آرزوی موفقیت برای دکتر حمیدرضا ماحوزی و امثال او که برای ادامه تحصیل، دلتنگی و دوری از خانواده را به جان خریدند و برای کسب علم راهی دیار غربت شدند. قدر داشتهها و استعدادهای نابمان را بیشتر ارج نهیم، باشد که بتوانیم از ظرفیت و علمشان در میهن عزیزمان ایران، بهرهمند شویم.