بامداد جنوب- ابوعلی زرینقلم:
این روزها تلاش برای بقا در برجام در اروپا ادامه دارد، تلاشهایی که بسیاری در کشور ما آن را بهدلیل پارهای احتمالات بینتیجه میدانند و میگویند که به اروپاییها نیز نمیتوان اعتماد کرد، چراکه آنها در طول سالهای گذشته همواره ثابت کردهاند که در همراهی و همگامی با امریکاییها نقش بیبدیلی داشته و نمیتوان آن را از هم جدا کرد. با این اوصاف، بسیاری دیگر بر این باور هستند که ایران چاره دیگری جز ماندن در توافق هستهای ندارد و شاید امریکاییها بیش از همه بر این اصل واقف هستند، تهران اما در حالی میگوید که به توافق پایبند خواهد ماند که سایر طرفها تلاش کنند که خواستهها و نیازهای ایران را تامین کرده و مانع از بروز مشکلات اقتصادی شوند.
در ادامه رایزنیهای دیپلماتهای کشورمان، وزیر امورخارجه پس از سفر به پکن و مسکو، روز گذشته راهی بروکسل شد تا با مقامات اروپایی نشستی در همین زمینه داشته باشد. محمدجواد ظریف در شورای اتحادیه اروپا در دیداری دوجانبه با فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا آخرین تحولات و مسائل مربوط به برجام و تعهدهای دوجانبه را مورد بحث و بررسی قرار داد. در همین حال هیاتی از ایران به سرپرستی سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی ظریف روز دوشنبه برای گفتوگو و رایزنی در سطح کارشناسی پیرامون دستور کار مذاکرات روز سهشنبه وزیران خارجه راهی بروکسل شده و در بدو ورود با هلگا اشمید، معاون فدریکا موگرینی دیدار کرده است.
دوشنبه شب نیز هیات ایرانی در هتل محل اقامت جلسات داخلی داشتند و نتایج مذاکرات کارشناسی هیات ایرانی با سه کشور اروپایی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین هیاتهای کارشناسی همزمان با دیدار ظریف و موگرینی مذاکرات را در سرویس اقدام اتحادیه اروپا از سر میگیرند. همچنین مذاکره چهارجانبه وزیران خارجه ایران و سه کشور اروپایی با حضور رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد، شب گذشته تا پاسی از شب ادامه داشت.
دیدار خوب و سازندهای داشتیم
محمدجواد ظریف پس از دیدار با موگرینی گفت: دیدار خوب و سازندهای داشتیم. ما برای گفتوگوهای امروز (با وزیران خارجه سه کشور) آمادهایم و در مسیر درست برای حرکت رو به جلو هستیم تا اطمینان حاصل کنیم منافع همه اعضای باقی مانده برجام بهویژه ایران تامین و تضمین شود.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه در این دیدار بر ضرورت اجرای کامل برجام از سوی همه طرفهای باقی مانده و بهرهمندی ایران بهشرط تضمین از برجام تاکید شد، ادامه داد: درباره نحوه اقدام و چگونگی رسیدن به آن تضمینها نیز کار را شروع کردیم. مذاکرات کارشناسی در ادامه مذاکرات دیروز ادامه دارد و امشب هم با وزیران خارجه گفتوگو میکنیم. همینطور در طول یکی دو هفته آینده بهصورت مشترک در سطح سیاسی و کارشناسی ادامه میدهیم در زمینه روشهایی که میشود منافع ایران و سایر طرفها را تضمین کرد صحبت میکنیم. ما باید اطمینان حاصل کنیم یک طرف با خروج غیرقانونیاش نمیتواند نفع ببرد از این مساله و سایر اعضا نیز میتوانند از حضور و باقی ماندنشان نیز منفعت ببرند.
تیغ تیز روسها
در حالی که تهران تلاش دارد محور پکن–مسکو را در کنار خود نگه دارد و از آنها در موقعیت مناسب علیه امریکا بهره بگیرد اما بازی پیچیده خرسهای شمالی همه را گیج کرده است. از یکسو وزیر امور خارجه این کشور با بیان اینکه امریکا با خروج از برجام تمام حقوق خود ذیل این توافق را از دست داده است، میگوید واشنگتن کشورهای اروپایی را برای قطع تجارت با ایران تحت فشارهای شدید قرار میدهد، از سوی دیگر معاونش در جای دیگری از ضرورت امتیازدهی تهران برای حفظ برجام صحبت کرده است. سرگئی ریابکوف روز سهشنبه در یک کنفرانس تاکید کرد که رایزنی درباره آینده برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بدون حضور امریکا هم ممکن خواهد بود. او ادعا کرد که هر چند حفظ توافق هستهای با ایران بدون اینکه تهران امتیازی بدهد غیرممکن است.
هر چند مشخص نیست که هدف وی از بیان چنین موضعی هنوز مشخص نشده است اما وی همچنین با غیرمسوولانه خواندن تصمیم امریکا برای خروج از توافق هستهای، تصریح کرد: خروج واشنگتن از این توافق خطر تشدید درگیریهای نظامی در خاورمیانه را افزایش میدهد. ما نمیخواهیم شاهد این باشیم که این اقدام امریکا زمینهای برای افزایش درگیریهای نظامی در خاورمیانه باشد هر چند که خطر این اتفاق کاملا مشهود است.
با این حال، وزیر خارجه روسیه در نشستی خبری گفته است که پس از خروج امریکا از توافق هستهای، سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان که ادامه پایبندیشان به توافق را تائید کردهاند، شاهد افزایش فشار امریکا برای قطع روابط تجاریشان با تهران بودهاند. اولتیماتومها به این کشورهای اروپایی برای توقف تجارت با ایران شامل صادرات کالاهای خاص و واردات نفت ایران داده شده و ضربالاجلهای 60 و 90 روزه نیز در همین راستا تعیین شده است، این بهنوعی بخشی از یک طرح برای اعمال فشار شدید است.
سرگئی لاوروف در ادامه تاکید کرد که امریکا با خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تمامی حقوق خود ذیل این توافق را از دست داده است. در این توافق تمهیداتی وجود دارد که حقوقی را برای اعضای آن قائل میشود. بهنظر میآید که امریکا این حقیقت را که تمامی حقوقش را از دست داده است، انکار نمیکند.
پاسخ به حملات داخلی
نبرد دولت روحانی در مورد برجام که در واقع تصمیم کلی نظام است، در دو جبهه ادامه دارد، دولت از یکسو در مجامع جهانی با امریکا و رژیم صهیونیستی باید بجنگد و از سوی دیگر نیز باید با کسانی در داخل مبارزه کند که دقیقا در خط واشنگتن تلآویو حرکت میکنند. این مساله باعث شده، در تهران مقامات دولتی دست به کار شده و نسبت به این مساله واکنش نشان دهند. سخنگوی دولت در واکنش به هجمههایی که به بهانه خروج امریکا از برجام به دولت وارد میشود، گفت: مشکلات زیاد است و ما باید خود را برای هر شرایطی آماده کنیم و دیگر وقت نداریم که هم با دشمنان برخورد کنیم و هم به دوستان خود نگاه داشته باشیم که از پشت خنجر نزنند.
محمدباقر نوبخت در نشست خبری این هفته خود درباره حمله به دولت به بهانه برجام، اظهار کرد: اکنون وقت آن نیست که ذهن مسوولان دیپلماسی کشور که درگیر سیاستهای جهانی هستند را با بیان این مطالب مشغول کرد. ما نباید جز به منافع ملی به چیز دیگری فکر کنیم. باید بررسی کنیم که آیا اساسا برجام برای اجرا شدن تمامی مجاری حقوقی و قانونی خود را در داخل کشور طی کرده است و آیا بر اساس اجماع داخلی به اجرا درآمده است؟ و آیا اصلا برجام درست بوده است یا خیر؟ برجام تمام مراحل قانونی و حقوقی خود را در داخل کشور طی کرد؛ چه در مجلس و چه نکاتی که رهبری مطرح کردند نیز رعایت شد. برای ارزیابی از درستی اجرای برجام باید شرایط سال 92 را ببنیم. در سال 92 ما در شرایطی بودیم که با یک اتهام واهی از سوی رژیم صهیونیستی کشور ما تحریم شد و حتی کشورهای دوست ایران نیز از ما دفاع نکردند.
تاکید دوباره اروپا بر ماندن در برجام
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشست اندیشکده مطالعات امنیتی اتحادیه اروپا مستقر در بروکسل با موضوع سیاستهای این اتحادیه پس از برگزیت گفت: اتحادیه اروپا واکنشهایی متحدانه درباره حمله سالزبری و به علاوه مساله ایران داشته است. ما همچنان به همکاری خود بهعنوان یک طرف متحد و برای دستیابی به هدفی دقیقا یکسان ادامه میدهیم.
موگرینی در ادامه افزود: روز سهشنبه، بوریس جانسون وزیر امورخارجه انگلیس به بروکسل خواهد آمد و به همراه هایکو ماس وزیر امورخارجه آلمان و ژان ایو لودریان وزیر امورخارجه فرانسه برای حفظ توافقی که با یکدیگر و نیز به همراه چین و روسیه به دست آوردیم تلاش خواهیم کرد. ما با همراهی یکدیگر این توافق را حفظ خواهیم داد. ما علاوهبراین، نشستی با وزیران امورخارجه سه کشور اروپایی برگزار خواهیم کرد و دیداری نیز با محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران خواهیم داشت.
تعهد عجیب انگلیسیها!
در این میان اما انگلیسیها که از آنها بهعنوان آتش بیار معرکه یاد میشود، از برجام حمایت کرده و میگویند که به همراه متحدان اروپایی خود، معافیتهای اقتصادی ایران را ادامه خواهند داد.
تارنمای وزارت امورخارجه انگلیس به نقل از بوریس جانسون نوشت: انگلستان و متحدان اروپایی این کشور دیدگاه خود را مبنی بر اینکه توافق هستهای برای امنیت این کشورها حیاتی بوده، حفظ کرده و به این توافق پایبند خواهند ماند. با فرانسه و آلمان برای دستیابی به بهترین راه پیشرو همکاری میکنیم. گزینههای موجود را برای پشتیبانی از تداوم معافیت ایران از تحریم بررسی و تضمین میکنیم و به تعهدات خود در قبال برجام عمل میکنیم و همزمان از ایران میخواهیم تا به محدودیتهای اعمال شده بر برنامه هستهای خود پایبند بماند. دیدار ما با ظریف وزیر امور خارجه ایران در بروکسل فرصتی است تا در مورد اینکه چگونه میتوانیم ضمن پایبندی آنها به تعهدات خود به پشتیبانی از معافیتهای تحریمی ایران ادامه دهیم.
جانسون اضافه کرد: من همچنین از امریکا میخواهم تا از هر اقدامی که مانع از پایبندی طرفهای دیگر توافق هستهای به تعهدات خود، از جمله تحقق معافیتهای تحریمی از طریق تجارت مشروع، میشود خودداری کند.