بامداد جنوب- ابوعلی زرین‌قلم:

امریکایی‌ها 40 سال است که در اندیشه براندازی نظام حاکم بر ایران هستند و این موضوع را اگر در دوره‌ای هم مخفی کردند به این دلیل بود که به این نتیجه رسیدند که واقعا نمی‌توانند اما روی کار آمدن یک دولت متهور، تندخو و تاجرمآب در امریکا همه معادلات گذشته قدرت را مخدوش کرده و باید منتظر تحولات جدیدی در این عرصه باشیم. رفتارهای رئیس‌جمهور امریکا که چهره واقعی امریکایی‌ها را نشان می‌دهد، نه تنها متوجه ایران، بلکه همه دنیا را ترسانده است و شاید گروهی بر این باور باشند که اقدامات دونالد ترامپ می‌تواند جهان را علیه امریکا متحد کند.

با این حال، ترامپ نه به‌دلیل منافع امریکا، که بنا به ذات تند و تاثیرپذیری‌اش از داماد یهودی‌اش و همچنین عشقش به پول، برخی تصمیمات را می‌گیرد، به‌ویژه تصمیم علیه ایران که اوج آن را می‌توان در خروج از توافق هسته‌ای و برقراری دوباره تحریم‌ها دید، موضوعی که باعث اعتراض همه کشورهای جهان به‌جز چهار رژیم دشمن شده است. با همه اینها ترامپ تنها به اقدامات هسته‌ای قانع نیست و چیزهای دیگری هم می‌خواهد. این خواسته‌ها را می‌توان در سخنان روز دوشنبه وزیر امورخارجه این کشور در موسسه محافظه‌کار هریتج مشاهده کرد که در 12 بند عنوان شد و به باور همه کارشناسان همه آن چیزی بود که امریکا در طول چهار دهه گذشته از آنها از ایران شکست‌خورده است.

اما سخنان و مواضع مارک پمپئو با واکنش‌های مختلفی در جهان مواجه شد، به‌جز همان اندک رژیم‌هایی که زبان ترامپ را می‌لیسند، بسیاری دیگر از کشورها و همچنین مقامات ایرانی به آن واکنش نشان داده، آن را تقبیح کرده و باعث ناآرامی بیشتر در جهان ارزیابی کردند.

نخستین فرد وزیر امورخارجه کشورمان بود که در واکنش به اظهارات خصمانه وزیر امور خارجه امریکا علیه ایران در توئیتر خود نوشت: «دیپلماسی قلابی امریکا چیزی جز تنزل به عادات قدیمی نیست: [این دیپلماسی] که در حصار توهمات و سیاست‌های شکست‌خورده قرار دارد و گروه‌های فاسد دارای منافع خاص آن را دیکته می‌کنند، انتخاب‌های نادرست یکسانی را تکرار می‌کند و در نتیجه، همان محصولات ناخوشایند پیشین را درو خواهند کرد».

محمدجواد ظریف در ادامه این توئیت افزود: «ایران، در عین حال، در حال همکاری با شرکا برای راهکارهای برجامی در دوران پس از امریکا است.»

مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از اظهارات خصمانه و توهین‌آمیز وزیر امور خارجه امریکا علیه کشورمان با انتشار بیانیه‌ای به ادعاهای وی واکنش نشان داد.

فدریکا موگرینی در این بیانیه آورده است ما به سخنرانی مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا به دقت گوش دادیم که نه تنها در ایران مورد توجه بود بلکه از سوی تمام کسانی که از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) حمایت می‌کنند شنیده شد. توافق هسته‌ای با ایران و ادامه پشتیبانی از آن دستاوردهای بزرگ دیپلماسی بین‌المللی است که تضمین می‌کند ظرفیت‌های هسته‌ای ایران کماکان صرفا برای اهداف صلح‌آمیز خواهد بود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون 10 بار تائید کرده است که ایران به‌طور کامل به اجرای تمامی تعهدات مرتبط هسته‌ای‌اش پایبند بوده و همچنان به آن عمل می‌کند. آژانس علاوه بر این تاکید کرده است که تمامی دسترسی‌های مورد درخواستش برای انجام این ماموریت در ایران فراهم بوده است.

به گفته موگرینی، برجام نتیجه بیش از یک دهه مذاکرات پیچیده و سخت بر مبنای رویکرد دوگانه و بنابراین بهترین نتیجه ممکن است. اتحادیه اروپا به ادامه اجرای موثر و کامل برجام تا زمانی که ایران نیز به تمامی تعهدات مرتبط هسته‌ای‌اش پایبند باشد و متعهد خواهد بود.‌ این توافق متعلق به جامعه بین‌الملل بوده که در شورای امنیت سازمان ملل نیز به تصویب رسیده است. جامعه بین‌الملل از تمامی طرف‌ها انتظار دارد به تمامی تعهداتی که دو سال پیش ملزم به انجام آن شده‌اند پایبند باشند. عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران بخش‌های ضروری از این توافق هستند که باید جامعه بین‌الملل آن را اجرا کند.

مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان بیانیه خود آورده است: سخنرانی وزیر پمپئو مشخص نکرده است که خروج از برجام چگونه منطقه را از تهدید اشاعه هسته‌ای امن‌تر کرده و خواهد کرد و به‌علاوه مشخص نیست که چگونه ما را در موضعی بهتر برای نفوذ در ایران در زمینه‌های خارج از برجام قرار می‌دهد. هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد.

انگلیسی‌ها که همیشه یکی به میخ زده و یکی به نعل و تلاش می‌کنند تا هم کاسبی‌شان را کنند و هم منافعشان را حفظ کنند، در این مورد نیز چنین رفتاری را در پیش گرفته‌اند. وزیر امورخارجه انگیس در حاشیه نشست گروه 20 در بوئنوس آیرس پایتخت آرژانتین به سخنرانی همتای امریکایی‌اش که در آن استراتژی جدید واشنگتن در قبال ایران را تشریح کرد، واکنش نشان داد.

جانسون با انتقاد از اظهارات پمپئو گفت: طرح جدیدی که وی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران تشریح کرده است، کارساز نخواهد بود. تشدید اختلاف بر سر یک مساله حساس سیاست خارجی به روابط ویژه میان انگلیس و امریکا را پس از آن‌که رئیس‌جمهور دونالد ترامپ خروج خود از توافق چندجانبه هسته‌ای با ایران را اعلام کرد، آسیب می‌زند. از نظر من طرح وزیر پمپئو برای یک مذاکره همه‌جانبه با ایران شکست خورده است. من فکر می‌کنم که امریکا در نهایت برای حصول یک نسخه گسترده‌تر از توافق هسته‌ای کنونی به مذاکرات باز خواهد گشت اما این مساله زمان می‌برد.

جانسون با تکیه بر ادعاهای بی‌اساس غرب و امریکا علیه سیاست‌های منطقه‌ای کشورمان، گفت: اگر اکنون شما می‌خواهید که به تمام این مسائل شامل موشک‌های بالستیک، سوءرفتار ایران، فعالیت مخرب ایران در منطقه و مساله هسته‌ای رسیدگی کنید، اگر شما می‌خواهید تمام این مسائل را در یک مذاکرات جامع بگنجانید من فکر نمی‌کنم که دستیابی آن در یک چارچوب زمانی معقول آسان باشد.

مواضع غیراصولی و احمقانه وزیر امور خارجه امریکا اما با پاسخ تند دبیر شورای‌عالی امنیت ملی مواجه شد. علی شمخانی روز گذشته در مراسمی که در تهران برگزار شد، به برخی از درخواست‌های مطرح شده از سوی پمئو پاسخ داد. شمخانی با بیان این‌که دولت ترامپ از سر استیصال با تغییر چهره وزیر خارجه و اعلام استراتژی جدید به‌دنبال ائتلاف‌سازی و جبران شکست‌های متعدد پس از خروج از برجام است اظهار کرد: اتهاماتی که در مورد حمایت ایران از گروه‌های تروریستی بیان شده صرفا عملیات روانی است و مانند رفتار ترامپ و نتانیاهو صرفا شوهای تبلیغاتی است. اگر کمک مالی بسیار اندک ایران برای دفاع از منافع و امنیت ملی در منطقه، هدر دادن اموال مردم است، جای این سوال جدی وجود دارد که چرا به‌رغم شعارهای انتخاباتی رئیس‌جمهور متوهم امریکا، نیروهای نظامی این کشور در افغانستان و عراق نه تنها کم نشدند بلکه افزایش یافته و هزینه‌های سرسام‌آوری را به مالیات‌دهندگان امریکا تحمیل می‌کنند.

شمخانی با اشاره به این‌که منافع ایران در برقراری ثبات و امنیت در منطقه است، تاکید کرد: ما با ارائه راه‌حل سیاسی برای تمامی بحران‌های منطقه اراده خود برای کاهش خشونت و نظامی‌گری را به اثبات رسانده‌ایم لیکن امریکا و کشورهای بحران‌ساز منطقه به‌رغم شعارهای فریبنده تمایلی به حل مسائل و پایان دادن به کشتار مردم بی‌گناه و توقف نابودی زیرساخت‌های اساسی در یمن و سوریه را ندارند. 

در همین زمینه روز گذشته بسیاری از نمایندگان مجلس، مقامات کشوری مانند معاون رئیس‌جمهور، سخنگوی دولت، معاونان وزیر امورخارجه و همچنین بسیاری از رسانه‌های معتبر جهانی مواضع وزیر امور خارجه امریکا را نشانه‌ای از شکست‌های سیاست خارجی امریکا برشمرده و آن را در راستای نگاه تغییر نظام ایران در امریکا برشمردند.