کریم جعفری:
این سوالی است که بیش از دو هفته پس از خروج امریکا از توافق هستهای برجام ذهم بسیاری از کارشناسان و حتی مقامات داخلی و خارجی را به خود مشغول کرده و آنگونه که پیداست حتی اروپاییها خود نیز در مورد آن دلواپسی دارند و نمیدانند که تکلیفشان چیست.
تاکید چند باره مقامات مختلف قاره سبز مبنی بر ادامه همکاری با ایران در برجام و کمک برای باقی ماندن در این توافق با استفاده از ظرفیتهای موجود باعث شد تا رهبر انقلاب در سخنرانی روز چهارشنبه خود در حضور مقامات مختلف کشوری و لشکری تاکید داشته باشد که زمانی میشود به اروپاییها اطمینان پیدا کرد که به آنچه میگویند، واقف باشند، آیتالله خامنهای همچنان به مقامات مسوول کشور یادآور شدند که آمادگی این موضوع را داشته باشند که اگر در برجام توفیقی حاصل نشد، دوباره به غنیسازی اورانیوم بازگردیم که این خود پیامی مهم به طرفهای امضاکننده برجام بود که تهران دست بسته نیست.
در همین حال در تهران فرصتی چند هفتهای داده شده تا موضعگیری اروپاییها سنجیده شود، کشورهایی که در برابر اقتصاد بسیار بزرگ و توانمند امریکا نه حرفی برای گفتن دارند و نه میتوانند به سادگی به آن مقابله کنند، اما وقتی پای آبرو، حیثیت و تاریخ این کشورها پیش میآید که چگونه یانکیها به آنها بیاحترامی کامل کردند، ناچار میشوند تا در مواضع خود تجدیدنظر کرده و برای حفظ اعتبار بینالمللی خود هم که شده در مقابل سران کاخ سفید قد علم کنند شاید دو سال و نیم دیگر ترامپ هم دیگر مستاجر این خانه نبود.
با این حال، نشست فوقالعاده کمیسیون مشترک برحام به درخواست ایران برای بررسی خروج آمریکا از این توافق، عواقب خروج آمریکا و اینکه آیا بقیه اعضاء برجام قادر هستند این توافق را بدون آمریکا حفظ و منافع ایران را در برجام تامین کنند، روز گذشته در وین برگزار شد و یک میهمان ویژه هم داشت، دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی که آمده بود تا تاکیدی داشته باشد که ایران هنوز هم به معاهده امضاشده پایبندی کامل داشته و دارد.
معاون وزیر امورخارجه کشورمان که ریاست هیات ایرانی را بر عهده داشت پس از پایان این نشست، توضیحاتی داد که نشان میدهد او اندکی نسبت به دور پیش امیدوارتر است. به گفته عراقچی، قبل از این نشست، گروه کاری تحریمها را تشکیل دادیم و جلسات متعدد کارشناسی هم با کارشناسان اتحادیه اروپا هم با کارشناسان سه کشور اروپا و کارشناسان چینی و روسی جلسات بسیار فشردهای داشتیم؛ همینطور جلسه کمیسیون مشترک که سه ساعت به طول انجامید. فکر میکنم که در مجموع جلسه خوبی بود از این جهت که تمامی اعضاء باقیمانده در برجام موضع کاملا متحد خودشان را در خصوص ادامه تعهداتشان در برجام اعلام کردند؛ آنها همچنین از خروج آمریکا ابراز تاسف و اعلام کردند که تامین خواستههای ایران در برجام و عادیسازی همکاریهای اقتصادی با ایران برای بقای برجام یک امر کاملا ضرور است. آنها بر تعهد خودشان به مذاکرات فشرده با ایران تاکید کردند، و تلاش دارند در زمینههای مختلفی از جمله نفتی و بانکی، بحثهای مربوط به سرمایهگذاری و تجارت، بیمه، مالی و بانکی بتوانند به راهکارهای عملی برای تامین خواستهای ایران برسند.
به گفته عباس عراقچی، این نشست ابراز اراده بسیار خوبی بود و موضع کشورهای باقی مانده در برجام کاملا متحد بود و تاکید کردند که خواهان ادامه برجام و تامین نظرات ایران در برجام هستند. طی چند هفته آینده مذاکرات ما در همه سطوح ادامه پیدا خواهد کرد که البته اولویت با سطح کارشناسی است که بتوانیم به یک جمع بندی برسیم و یک تصویر کاملا روشنی پیدا کنیم که ادامه مسیر چگونه خواهد بود. بعد از طی این مراحل جمهوری اسلامی ایران تصمیم خواهد گرفت که آیا در برجام باقی خواهد ماند یا خیر.
این یک امیدواری مثبت است، اما اینکه تا چه اندازه توان مقابله دو طرف آتلانتیک زیاد باشد، خود نکتهای بسیار مهم است که در هفتههای آینده خود را نشان خواهد داد.