بامداد جنوب- الهام بهروزی:

تئاتر بوشهر هنری پیشتاز، خلاق و پویاست که همواره در بستر خود هنرمندان و آثار بی‌نظیر و قابل اعتنایی را پرورش داده است؛ هنری که بدون اغراق پویایی خود را مرهون تلاش‌ها و واکاوی هنرمندان باانگیزه و صاحب‌ایده است اما در این میان، نباید از ذکر یک نکته غافل شد، آن هم نظم و برنامه‌ریزی خاصی است که در این سال‌های اخیر در حوزه نمایش استان به‌وفور به چشم می‌آید؛ برگزاری منظم جشنواره‌های متعدد تئاتری، تولید آثار بامحتوا و گاه برخاسته از ادبیات و فرهنگ بومی، افزایش اجراهای عموم در سراسر استان، تبادل تئاتری با دیگر استان‌ها و... 

می‌تواند به‌خوبی گویای این نظم باشد؛ البته با همه اینها نمی‌توان مدعی شد که حوزه نمایش استان بدون مشکل است؛ چراکه طبیعی است که این هنر همچنان با چالش‌های خود دست به گریبان است. عمده‌ترین آن نبود زیرساخت‌های لازم در شهرهای کوچک و دور از مرکز است، دیگری کمبود بودجه است که این مهم گاه به‌شدت انجمن هنرهای نمایشی و گروه‌های حرفه‌ای تئاتری را تحت فشار قرار می‌دهد و حمایت‌های صورت گرفته تنها پاسخگوی بخش کوچکی از هزینه‌های آنهاست. این در حالی است که به جرات می‌توان مدعی شد که تئاتر فرهنگ‌سازترین هنر است و با استفاده از ظرفیت آن می‌توان آگاهی‌بخشی کرد و ارزش یا مفهومی را در جامعه هدف نهادینه کرد. از این‌رو، پی می‌بریم که هنر نمایش صرفا هنری سرگرم‌کننده نیست، بلکه در ورای دیالوگ‌ها و پرده‌های متعدد خود راوی پیامی یا حقیقتی است که در زندگی روزمره به نوعی آنها را تجربه می‌کنیم و با تصویر کشیده شدن آنها به تامل و تعمق واداشته می‌شویم؛ تعمقی که برای رسیدن به چیستی‌ها ما را به چالش می‌کشاند و چه بسا در این سیر و سفر فکری و روحی به نتایج خوبی دست یابیم.

با این اوصاف، اینجاست که به ارزش و جایگاه تاثیرگذار هنر تئاتر بیش از پیش معترف می‌شویم. تئاتر هنری زنده است و همین ویژگی باعث می‌شود که مخاطب بیشتر با آن درگیر شود؛ البته هر اثری نمی‌تواند تماشاگر را میخکوب کند، بلکه اثری که از متن و فرمی قوی و مخاطب‌پسند برخوردار است، در جذب مخاطب سهم بسزایی ایفا می‌کند. عموما وقتی هنرمند صاحب اندیشه و دغدغه داشته باشد می‌تواند اثری تاثیرگذار و پرفحوا تولید کند که این مهم در سایه ممارست فراوان، تجربه‌اندوزی و آموزش دیدن ممکن می‌شود؛ چه بسیار هنرمندان مستعدی داریم که در نتیجه نبود آموزش‌های به‌روز یا آموزش‌گریزی بستر مناسب برای شکوفایی استعدادهایش فراهم نشده است که یکی از نقاط ضعف تئاتر بوشهر به‌شمار می‌‌رود. شوربختانه باید معترف شد که بیشتر هنرمندان تئاتری آموزش گریز هستند، به‌طوری که تنها عده‌ای خاصی هستند که از کارگاه‌های آموزشی که از سوی انجمن هنرهای نمایشی استان بوشهر برگزار می‌شود، استقبال می‌کنند؛ مساله‌ای که همچنان لاینحل باقی مانده است اما در مقابل هنرمندانی هم در این آب و خاک زیست می‌کنند که دائم در حال تجربه کردن و فراگیری جدید‌ترین متدهای نمایشی هستند. هنرمندانی که یافته‌ها و آموخته‌های خویش را در قالب بازی یا اثری که می‌آفریند، به رخ می‌کشند. هنرمندانی که امروز هنر و وجودشان به اعتبار تئاتر بوشهر افزوده است و با درخشش خود در اجراهای عموم و جشنواره‌های معتبر ملی و بین‌المللی غنای تئاتر این خطه را به نمایش می‌گذارند. یکی از این هنرمندان مارال ایزدبخش، بازیگر و کارگردان جوان و مستعد هم‌استانی است که به‌تازگی در بخش خیابانی جشنواره تئاتر ایثار توانست مقام اول کارگردانی را با نمایش «لازمان و لامکان» از آن خود کند و اثرش به جشنواره خیابانی مریوان پیشنهاد شود. البته این اثر در بخش‌های دیگر نظیر بازیگری زن، بازیگری مرد، طراحی فضا و لباس و... نیز حایز رتبه شد. همان‌طور که اطلاع دارید مارال ایزدبخش زاده سال 1368 در بوشهر است. او دانش‌آموخته ادبیات نمایشی از دانشگاه تهران است که فعالیت تئاتری خود را به‌صورت جدی از سال 81 آغاز کرده و تاکنون توانسته افتخاراتی نظیر بازیگر و‌ کارگردان برگزیده جشنواره شهر (با نمایش هرچی سنگه مال پای لنگه)، بازیگر برگزیده جشنواره طلوع خرداد (با نمایش بینوایان ویکتور چه گفت؟)، کارگردان برگزیده و مقام دوم طراحی فضا و بازیگری از حشنواره ایثار (با نمایش لازمان لامکان)، بازیگری دوم زن از جشنواره منطقه‌ای شرهانی (با نمایش Ak47)، بازیگری برگزیده حشنواره دانشجویی بهار آزادی (با نمایش آنیما و آنیموس به کارگردانی کمند حاجی‌زاده)، بازیگر و‌کارگردان برگزیده جشنواره کارگاهی حوزه هنری استان بوشهر (با نمایش در انتظار گودی قرمز رنگ) و بازیگر و کارگردان برگزیده جشنواره مهرآیین (با نمایش بینوایان، ویکتور چه گفت؟) را در کارنامه هنری خود ثبت کند. او در نمایش «مجلس قربانی سنمار» به کارگردانی شیما جوادپور، کارگردان باتجربه و صاحب‌ایده بوشهری -که در فروردین 97 در سالن انتظامی تهران به روی صحنه رفت- به ایفای نقش پرداخت. افزون بر این، ایزدبخش تاکنون کارگردانی آثاری چون «نمایش هرچی سنگه مال پای لنگه»، «لازمان لامکان»، «در انتظار گودی قرمز رنگ» و... را برعهده داشته است. گفت وگویی را با ان بانوی هنرمند به‌بهانه موفیقت اخیرش در جشنواره تئاتر ایثار صورت دادیم که در ادامه می‌آید.

من در خانواده ای به‌دنیا آمدم که با هنر غریبه نبود.  پدرم خدا بیامرز صدای فوق‌العاده‌ای داشت و‌ مادرم هم معلم هنر بود. از این‌رو،  من به‌واسطه آنها با تئاتر و موسیقی آشنا شدم و ‌در مدرسه فعالیت هنری‌‌ام را شروع کردم. خدا را شکر والدینم همیشه به انتخاب‌هایم احترام می‌گذاشتنو  و مرا در کارهایم تشویق می‌کردند. این حمایت‌ها تا جایی ادامه داشت که حتی رشته تحصیلی‌ام از دیپلم تا کارشناسی ارشد رشته مورد علاقه خودم شد.

من عاشق حرفه خودم هستم ولی ناملایمتی‌های اقتصادی و حتی گاهی عملکرد مدیرانی که دغدغه آنها نمایش نیست؛ ‌دلم را به درد می‌آورد و ای‌‌کاش هنر نمایش جایگاه والای خود را به‌دست می‌آورد، ولی با وجود همه اینها همه می‌دانند من عاشق حرفه‌ام و زادگاهم هستم اما با توجه به وجود بانوان مستعد در استان، متاسفانه در زمینه امکانات و زیر‌ساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در سطح خوبی قرار نداریم، از این‌رو، می‌طلبد در این زمینه تلاش شود تا حدای ناکرده استعدادی به‌دلیل نبودامکانات نسوزد. باید اعتراف کنم که برای رسیدن به مرزهای جدید موفقیت باید از استان سفر کرد که این دردمند است.

من بازیگری را خیلی دوست دارم و بیشترین جوایزم را هم در سطح ملی از بازیگری گرفتم ولی در مقام کارگردان هم که قرار می‌گیرم آن را دوست دارم؛ البته در کارگردانی هم در سطح ملی برگزیده شده‌ام و هر کدام طعم و مزه خوب خودش را دارد؛ برای این‌که لذت این دو را بهتر بیان کنم این مثال را می‌زنم؛ من عاشق قرمه سبزی مادرم هستم ولی قیمه او را هم با اشتها می‌خورم. در واقع کارگردانی به من آموخته است که در عین واحد به چند موضوع فکر کنم؛ نخست‌ این‌که تلاشم باید صد چندان بیشتر شود که به‌غیر از بازی خودم به بازی بازیگرانم هم توجه کنم و این موضوع  به تمرین و ممارست بیشتر نیازمند است.

بله تا امروز کارگردانی را به‌طور مشخص در تئاتر خیابانی تجربه کرده‌ و در آن فعالیت می‌کنم، زیرا تئاتر خیابانی بی‌واسطه‌ترین گونه نمایش است. مردم از پاکبان گرفته تا وکیل می‌توانند  به تماشای این هنر بنشینند، مخاطب بدون آگاهی و ‌تصمیم از قبل به دیدن نمایش می‌آید بر‌خلاف نمایش صحنه‌ای؛ آنجا مردم از تمام طبقات و با سلیقه‌های مختلف به دور ما حلقه می‌زنند. ما هم مسائل و مشکلات جامعه‌مان را با هنر زیبای نمایش در میان می‌گذاریم و از آنها حتی برای خلق صحنه‌هایی نیز استفاده می‌کنیم. در واقع، ما در این عرصه برای داشتن جامعه بهتر تلاش می‌کنیم و مردم را با طرح یک  سوال و یا جواب به یک سوال به اندازه دانش و تجربه هر مخاطب به ادامه زندگی بعد از دیدن نمایش‌مان بدرقه می‌کنیم.

بله من با تمام وجودم می‌گویم، سختی‌های فراوانی برای رسیدن به این نقطه که البته با ایده‌آل‌هایم فاصله بسیار زیادی دارد، تحمل کردم؛ حتی تحصیلاتم را تا مقطع کارشناسی ارشد در رشته ادبیات نمایشی  ادامه دادم اما باید اعتراف کنم با گرفتن هر تندیس، هر برگزیده شدن، هر تقدیر و حتی هر تعریف و تمجید کارم برای ادامه  خیلی سخت‌تر می‌شود، چون باید در کار بعدی‌ام در خور اعتماد مخاطبان  و تلاش خودم  به نقش‌آفرینی بپردازم و برای تکرار نکردن خودم، با مطالعه باید تجربیات و آموزه‌های جدیدی را در عرصه‌های مختلف کسب کنم تا بتوانم همیشه به‌روز و موثر ظاهر شوم.

سطح جشنواره بسیار بالا بود و رقابت تنگاتنگ و نفس‌گیر. بیشتر همکاران من با سابقه درخشان برای کسب بهترین ها  و تکرار عملکرد عالی خودشان آمده بودند. من بر این باورم که تئاتر خیابانی بی‌واسطه‌ترین هنر است، چراکه می‌توان بی‌هیچ واسطه‌ای با مخاطب ارتباط برقرار کند و از آنجایی که ایثار و فداکارای در فرهنگ ما  نهادینه است، از این‌رو، می‌توان به جرات گفت که برای حفظ ‌و گسترش فرهنگ «ایثار» تئاتر خیابانی حرف اول را می‌زند و این‌گونه جشنواره‌ها هم برای بالا بردن سطح هنر هنرمندان عالی‌ است و هم برای آگاهی بخشیدن به مردم خوب کشورم.

جشنواره‌ها باعث شناخت سلایق هنری همکاران و حتی داوران می‌شود. در واقع محلی برای کسب علم و ارتقای جهان‌بینی شرکت‌کنندگان است. رقابت با رعایت همه اصول رفاقت‌ها باعث رشد می‌شود؛ البته واقع‌بینانه بخواهم بگویم، همیشه هوای مسموم  حسادت‌ها را نمی‌شود ندید گرفت  ولی سعی کردم بیشتر اوقات این کار را انجام بدهم و از حاشیه دور باشم. در مورد اجرای عموم هم امیدوارم در کشورم شاهد افزایش اجراهای عموم باشم؛ زیرا جشنواره‌هایی که خروجی آنها اجرای عموم باشد؛ نتیجه خوبی برای مردم خواهد داشت و زنده بودن هر هنری به میزان مخاطب آن بستگی دارد.

موفقیت یک مقصد نیست که به آن برسیم و بعد بگوییم خب تمام شد، چون رسیدیم، بلکه موفقیت یک راه است که همواره باید در مسیرش حرکت کرد. من دوست دارم تجربه‌های مختلفی کسب کنم  و عرصه‌های بین‌المللی را تجربه کنم و این نکته را هم بگویم، من یک بازیگرم و محدوده من فقط به تئاتر محدود نمی‌شود.

بله من معتقدم که در بوشهر مشکل نمایشنامه داریم؛ چون  زادگاهم پر از داستان‌ها، موسیقی و سنت‌های رنگارنگ و اصیل است و انتظار دارم هنرمندان زادگاهم با استفاده از این ظرفیت‌ها به تولید اثر بپردازند. به نظرم متن خوب بخش اعظم یک اثر خوب را تشکیل می‌دهد. البته من به توانمندی نمایشنامه‌نویس‌هایمان در حد جهانی هم معترفم. امید دارم با حمایت‌های مسوولان و فراهم کردن بستر  مناسب زمینه شکوفایی استعداد هنرمندان هم‌استانی در همه عرصه‌ها به‌خصوص نمایشنامه‌نویسی فراهم شود.

امیدوارم که روز برسد که تبعیض میان مردان و‌ زنان کاملا برداشته شود و مدیران کارآمد و ‌دلسوز از بدنه خود در راس امور قرار بگیرند و با برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و‌کوتاه‌مدت به پیشرفت و ‌ارتقای  هنر کمک کنند.

در پایان از مردم می‌خواهم که در سبد خانوار خود برنامه‌های فرهنگی را هم بگنجانند تا با حمایت از هنرمندان در راستای ارتقای فرهنگ و هنر این مرزبوم قدم شایانی بردارند. جا دارد از خانواده خوبم به‌طور ویژه تشکر کنم که از وقتی به یاد دارم با باور و اعتمادی که به من داشتند، باعث شدند تا تلاش مجدانه من در پاسخ به محبت‌هایشان به ثمر بنشیند.