بامداد جنوب- ابوعلی زرینقلم:
بالاخره جمعه موعود فرا رسید و وزرای خارجه 4+1 به همراه ایران با حضور در پایتخت اتریش، همانجایی که معاهده برجام امضا شده بود، جمع شدند تا در مورد برجام بدون امریکا و تعهداتی که در این معاهده در حوزه اقتصادی به ایران داده شده است، مذاکره کنند. بسیاری بر این باور بودند که اروپاییها چندان جدی نیستند و در حال سر دواندن ایران بوده و میخواهند با امریکا پلیس خوب و بد را بازی کنند. این موضوع حتی از زبان رهبر انقلاب نیز بارها بیان شد و ایشان تاکید کردند که نمیتوان به اروپاییها در حوزه عمل به وعدههایشان امید بست.
این مساله ادامه داشت و از 18 اردیبهشت که ایران یک فرصت دو ماههای را به سایر طرفهای امضاکننده معاهده برجام داده بود، اروپاییها وعده دادند که در این مدت بستهای اقتصادی برای کمک به ایران را تدارک دیده تا بتوانند بدون امریکا برجام را ادامه دهند. هر پنج کشور حاضر در این نشست که بهدلیل سیاستهای اقتصادی امریکا ضربات سختی خورده و اقتصادشان در حال تهدید به سر میبرد، برای دهنکجی به امریکا هم که شده، میخواستند خودی نشان دهند تا شاید ترامپ سر عقل بیاید و از عوارض گمرکی وحشتناکی که بر روی فولاد و آلومینیوم وارداتی از این کشورها وضع کرده، عقبنشینی کند.
با این حال در روز جمعهای که شش وزیر امور خارجه در وین حضور داشتند، جنگ اقتصادی میان پکن و واشنگتن رسما شروع شد و چینیها در مقابل اقدامات ترامپ علیه محصولات ساخت چین، عوارضی را بر صدها قلم کالای وارداتی از امریکا وضع کردند که گفته میشود درست برابر با 35 میلیارد دلار عوارض وضع شده از سوی امریکاست. این مساله بهخوبی بر نشست روز گذشته سایه افکنده بود و تیم ایرانی نیز با اطلاع از این اقدامات تلاش داشت بیشترین امتیاز را به دست آورد. هر چند بهنظر میرسد که هر پنج کشور حاضر در این نشست توانایی چندانی برای مقابله با امریکا نداشته و دوست هم ندارند وارد این بازی شوند.
ظریف: به تهران منتقل میکنم
روز گذشته در وین، دیدارهای مختلفی میان طرفهای حاضر برگزار شد. دیدار میان وزیر امور خارجه ایران و رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در قالب یک صبحانه کاری شروع شد و تا بعد از ظهر روز گذشته که دیدارهای جمعی و دو نفره برگزار شد، ادامه یافت.
محمدجواد ظریف پس از نشست با وزیران امور خارجه ۴+۱ و فدریکا موگرینی گفت: در نشست امروز همه اعضای باقیمانده در برجام بر ضرورت انتفاع ایران از برجام تاکید کردند. این نشست بسیار جدی و سازنده بود، در طول دو ماه گذشته بعد از خروج غیر قانونی امریکا تلاشهای زیادی از سوی اعضای باقیمانده صورت گرفت تا ایران از منافع به خصوص اقتصادی برجام استفاده کند. بیانیهای که خانم موگرینی قرائت کرد بیانیه مشترکی بود که از سوی همه اعضا در اولین کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران منتشر شد. ایران این حق را برای خود محفوظ دارد که در برابر تخلف رسمی امریکا در خروج از برجام اقدامات خود را انجام دهد.
وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه در این جلسه تاکید شد مردم ایران باید منافع برجام را ببینند، خاطرنشان کرد: همه اعضای باقیمانده تعهداتشان را در حوزههای مختلف در سطح وزرای خارجه بیان کردند. از ادامه فروش نفت و روابط مالی، حمل و نقل و سرمایهگذاری تا سایر موضوعات که در بیانیه ذکر شده است. پریروز در تهران بستهای را دریافت کردیم که آقای روحانی گفتند کافی نیست. امروز در این جلسه توضیحات بیشتر شنیدیم و در مورد موضوعات نفتی و بانکی توضیح دادند. الان باید وارد مرحله اجرا شویم. آنچه بهعنوان تعهد و اقدامات مطرح شده باید اجرائی شود و ببینیم که آیا منافعش را میبریم.
وزیر امورخارجه کشورمان، با بیان اینکه برای این اقدامات زمانبندی مدنظر است، گفت: این زمانبندی مطابق با تحریمهای امریکاست. آنچه که اعلام شده قوانین مسدودکننده اروپا باید تا قبل از اجرائی شدن تحریمهای امریکا اجرائی شود. وی در ادامه با تاکید بر اینکه ایران همواره در سطوح مختلف به عهدش پایبند بوده و اکنون هم است، گفت: اما ما طبق برجام این امکان و حق را داریم که اگر زمانی در کشورمان تشخیص داده شد که بهخاطر نقض امریکا که هنوز موضوع حل نشده است اقداماتی انجام دهیم. لذا فعلا تصمیم داریم تعهداتی که امروز شده را به تهران منتقل کنیم و مقامات کشور تصمیمات لازم را بگیرند.
ظریف افزود: بر اساس پیشبینیها در مرحله اول فرصت برای عملیاتی کردن تعهدات میدهیم تا آنها را در مرحله اجرا ببینیم ضمن اینکه اقدامات خودمان را هم در نظر داریم که اگر اقدام نکردند ما اقدام کنیم. برای ما، مهم روشنتر شدن جزئیات اقدامات و عمل بود، گفت: امروز جامعه بینالملل از این اراده سیاسی اعضای باقیمانده مطمئن است که میخواهند برجام ادامه یابد و آمادگی حمایت از شرکتهای خود را دارند و مسیرهای مالی را برای شرکتها فراهم میکنند. این یک پیام بسیار مهم به جامعه اقتصادی ماست که با اطمینان به آینده برای سازندگی کشور حرکت کنند.
به گفته ظریف، آنها تعهد کردهاند اما اینکه آیا این تعهد کافی است، حتما کافی نیست. اقدامات متقابل ما یک تهدید نیست بیان یک واقعیتی است که در برجام به رسمیت شناخته شده است. وی با بیان اینکه بسته ارائه شده قابل اجرا هست اما کافی و دقیق نبود، ادامه داد: امروز برخی نکاتی که در بسته نبود در بیانیه دیده شد و تعهد سیاسی و حقوقی کشورهای عضو برای عملیاتی کردن نکات باقی مانده در بسته دیده شده است.
ظریف با اشاره به جلسات دوجانبه با وزیران امور خارجه چین و روسیه و همچنین فدریکا موگرینی گفت: همکاران اروپایی جلسات پارلمانی داشتند که نیاز بود سریع محل اجلاس را ترک کنند. در جلسه امروز پیشنهادات را بهصورت جدیتر و عملیاتیتر بهصورت شفاهی هم مطرح شد که همکاران ما در حال بررسی این پیشنهادات هستند. قرار شده جلسات مشترکی با هر کدام از وزرا داشته باشیم تا ببینیم هر کدام از این پیشنهادات عملیاتی چطور میتواند با نیازهای ما در حوزه بانکی و نفتی و ... دقیقا منطبق شود.
ظریف با بیان اینکه روسیه و چین روابط بسیار خوبی با ما دارند، ادامه داد: پکیجی که ارائه شده پکیج اروپایی نیست؛ تعهدات ارائه شده تعهدات هر پنج عضو به اضافه تعهدات اتحادیه اروپاست. همه اعضای کمیسیون مشترک این تعهدات را بیان کردند و بیانیه از طرف همه است و این برای اولینبار است که چنین بیانیهای در سطح وزیران خارجه و اتحادیه اروپا در کمیسیون مشترک صادر میشود.
بیانیهای در حمایت از برجام
کمیسیون مشترک برجام در پایان نشست روز جمعه در هتل کوبورگ وین پایتخت اتریش با صدور بیانیهای بر حفظ، ارتقاء و گستردهتر شدن روابط اقتصادی با ایران تاکید کرد.
این بیانیه همچنین حفظ و استمرار کانالهای موثر مالی برای تعامل با ایران؛ تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی؛ تداوم روابط حمل و نقل دریایی (از جمله کشتیرانی و بیمه)، زمینی، هوایی و ریلی و تقویت پوششهای اعتبار صادراتی را مورد تاکید قرار داد.
حمایت روشن و موثراز کنشگران اقتصادی طرف معامله با ایران بهویژه شرکتهای کوچک و متوسط، تشویق سرمایهگذاریهای بیشتردر ایران؛ حمایت از فعالان اقتصادی در سرمایهگذاریها و دیگر فعالیتهای تجاری و مالی در رابطه با ایران، گردهم آوردن کارشناسان بخش دولتی و خصوصی، از طریق تقویت شوراهای تجاری؛ حمایت عملی از تجارت و سرمایهگذاری در ایران و حمایت از شرکتها در برابر آثار فراسرزمینی تحریمهای امریکا از دیگر بندهای این بیانیه است.
بر اساس این بیانیه اعضای برجام به منظور حمایت از شرکتهای دول عضو اتحادیه، فرایند به روز رسانی قانون انسداد و به روزرسانی مجوز اعطای وامهای خارجی از سوی بانک سرمایهگذاری اروپا به ایران را مورد توجه قرار دادند. اعضای برجام مستقیما به صورت دوجانبه و از طریق همکاری با شرکای بینالمللی بر موضوعات فوقالذکر کار خواهند کرد تا آنها را تشویق به اتخاذ سیاستها و ایجاد مکانیزمهای مشابه در روابط اقتصادی با ایران کنند.
این بیانیه میافزید، کشورهای حاضر در این نشست بار دیگر بر تعهد خود به اجرای کامل و موثر توافق هستهای تاکید و خاطرنشان کردند که برجام یک عنصر کلیدی در ساختار جهانی عدم اشاعه بوده و یک دستاورد بسیار مهم در حوزه دیپلماسی چندجانبه است که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ با اتفاق آرا مورد تائید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است.
موگرینی: باید همکاری کرد
پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشستی خبری به بیان دیدگاههای خود در این مورد پرداخت. فدریکا موگرینی تاکید که اعضای نشست مشترک بر ضرورت ادامه برجام و راهکارهای عملی عادیسازی روابط اقتصادی با ایران تاکید کردند. در نشست امروز درباره تداوم برجام و حل مشکلات ناشی از خروج امریکا صحبت شد و وزرای امورخارجه اروپایی به همراه چین، اجرای کامل برجام از سوی ایران را تائید کردند.
موگرینی با اشاره به یازدهمین گزارش سازمان انرژی اتمی و پایبندی ایران بر تعهدات برجام افزود: شرکت کنندگان در نشست امروز با استقبال از گزارش پیایبندی ایران به برجام اجرای کامل این توافق از سوی ایران را مورد تائید قرار دادند.
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به استقبال اعضای شرکت کننده در نشست از اقدامات ایران در اراک نیز گفت: همچنین بر لغو تحریمها بهعنوان بخش مهمی از مفاد برجام تاکید شد.
موگرینی با اشاره به تاکید 1+4 بر قانونی و درچارچوب برجام بودن اقدامات و فعالیتهای ایران خاطرنشان کرد: اعضای کمیته مشترک برجام در این نشست درباره راهکارهای عملی عادیسازی روابط اقتصادی با ایران با حسن نیت و در فضای سازنده تاکید کردند.
وی ادامه صادرات نفت و مواد پتروشیمی ایران، حمایت از فعالیتهای تجاری بهویژه شرکتهای کوچک، تشویق سرمایهگذاری بیشتر در ایران و حمایت از شرکتهای فعال در ایران را از دیگر موارد مورد تاکید شرکتکنندگان در نشست مشترک اعلام کرد.