بامداد جنوب: ماجرای ارز دانشجویی و مسافرتی در بازار آشفته ارزی کشور، این روزها به سوژه گرمی برای سوءاستفاده و درآمدزایی برخی بازیگران بازار ارز و دلالان این بازار تبدیل شده است تا جایی که برخی از تورهای گردشگری در قبال دریافت ارز مسافرتی گردشگران، آنها را به‌صورت رایگان به تورهای چندروزه خارج از کشور می‌برند. گرچه ارزی که بانک مرکزی به مسافران می‌دهد حداکثر هزار یورو بوده و در ظاهر ماجرا رقم ناچیزی است و حتی مورد اعتراض هم قرار می‌گیرد، با این حال شواهد نشان می‌دهد که همین میزان ارز هم حاشیه زیادی به همراه داشته است.
سیاست جدید ارزی که از فروردین‌ماه امسال به مرحله اجرا در آمد و قرار بود جریان تک‌نرخی شدن ارز را به اقتصاد ایران برگرداند، تاکنون نه‌تنها اثری از ارز تک‌نرخی برجای نگذاشته بلکه رها شدن بازار آزاد و فرار سیاستگذار از به رسمیت شناختن آن موجب رقم خوردن اختلاف قیمتی بالا بین دو نرخ رسمی و آزاد شده است. دلار رسمی اکنون حدود چهار هزار و ۳۰۰ تومان و آزاد تا بیش از هشت هزار تومان قیمت دارد که فاصله چهار هزار تومانی ایجاد کرده است.
همچنین یورو را بانک مرکزی نزدیک به پنج هزار تومان نرخ‌گذاری می‌کند در حالی که در بازار آزاد تا ۱۰ هزار تومان معامله شده و دو برابر فاصله دارد. به‌طور طبیعی این اختلاف قیمت زیاد زمینه‌ساز رانت و فساد خواهد بود؛ موضوعی که همواره کارشناسان درباره آن هشدار داده و خواستار یکسان‌سازی نرخ ارز شده بودند.
محدود شدن جریان ارزی به سامانه نظام یکپارچه ارزی (نیما) برای واردات و صادرات و همچنین اعلام محدودیت برای سایر ارزهای خدماتی که در مجموع نتوانست تمامی نیازهای ارزی را برآورده و بخشی از تقاضا را بدون پاسخ گذاشت، از همان ابتدا معاملات بازار آزاد را رونق داد و متقاضیان به سمت بازار رفتند اما این‌بار به بازاری که شفاف نیست و هر معامله‌ای در آن قاچاق محسوب می‌شود.
یکی از گروه‌های مورد هدف در جریان سیاست ارزی، مسافران بودند که تا قبل از جریان اخیر و بعد از آن که ارز مبادله‌ای (حدود ۳۰۰ دلار) برای آنها حذف شده بود، می‌توانستند تا پنج هزار دلار را از صرافی بانک‌ها با نرخی پایین‌تر از بازار آزاد تهیه کنند اما اکنون در شرایطی قرار گرفتند که فقط حداکثر هزار یورو دریافت کرده که برای کشورهای هم‌مرز به ۵۰۰ یورو می‌رسد.
در حالی مسافران معترض بودند که ارز پرداختی به آنها کافی نیست و باید برای تهیه مابقی به بازار آزاد که معاملات آن قاچاق است باید وارد شوند، که به مرور همین جریان موجب ایجاد مسائل تازه‌ای شد. اختلاف قیمتی جذاب بین دو نرخ آزاد و دولتی فضا را برای فروش ارز مسافرتی در بازار آزاد فراهم کرد و در کنار مسافرانی که مازاد یوروی دریافتی را با دو برابر قیمت در بازار می‌فروشند، کم کم این ارز نیز به میدان سودجویی دلالان آمد.
در حالی شرایط موجود موجب بحث‌ها و البته شایعات بسیاری در مورد احتمال حذف ارز دولتی برای مسافران شد و خبرها از این حکایت داشت که توافق چندانی بین سازمان گردشگری و بانک مرکزی در این مورد این ارز وجود ندارد که ظاهرا نبود شفافیت در اختصاص ارز مسافرتی نیز این روزها بین این دستگاه ماجرای دیگری دارد.
به‌تازگی رئیس سازمان گردشگری با انتقاد از نابسامانی وضعیت ارز در حوزه گردشگری، از بانک مرکزی خواسته رقم تخصیص یافته ارز مسافرتی به تفکیک مقصد را اعلام کند. ظاهرا این‌بار اول نیست که سازمان گردشگری درخواست شفاف‌سازی در زمینه ارز مسافرتی را داشته و بانک مرکزی نیز آن را بی‌پاسخ گذاشته است. این در حالی است که مونسان گفته ما بارها از بانک مرکزی درخواست کردیم موضوع تبدیل ارز و تامین منابع ارزی برای گردشگران ورودی و خروجی سامان پیدا کند و مدتی هم منتظر ماندیم اما متاسفانه پاسخی در این زمینه دریافت نکردیم.
با وجود تمام حواشی که این روزها پیرامون ارز مسافرتی می‌گذرد، رئیس‌کل بانک مرکزی تنها به رد شایعات در مورد حذف ارز مسافرتی اکتفا کرده و توضیح دیگری نداشته است.
جریان شفاف‌سازی لیست ارز مسافرتی تخصیصی از سوی بانک مرکزی در شرایطی موجب نارضایتی سازمان گردشگری شده که به‌تازگی اعلام لیست واردکنندگانی که ارز دولتی دریافت کرده بودند نیز با انتقاداتی همراه شد.
گرچه رئیس‌جمهور خواستار اعلام شفاف اسامی دریافت‌کنندگان ارزی دولتی بوده اما بانک مرکزی در دو اعلام خود فقط حدود سه میلیارد دلار از مجموع ۱۲ میلیارد دلار پرداختی را شفاف‌سازی کرده و ۹ میلیارد دیگر که بخشی از آن را ارز مسافرتی تشکیل می‌دهد، در ابهام باقی‌مانده است.
پربازدید ها