سیدرسول موسوی:
این ملاقات صرفا یک ملاقات بدون دستور کار مشخص بود. در مقایسه این ملاقات با ملاقات‌های سران امریکا و روسیه و حتی امریکا و شوروی در دوران جنگ سرد به‌ویژه ریگان و گورباچوف شاهد هستیم که یک مجموعه از کارشناسان قبل از این دیدارها با یکدیگر گفت‌وگو می‌کردند و پس از طی مراحل مختلف در موضوعات متفاوت یادداشت تفاهمات و قراردادها نوشته می‌شد و سپس با حضور سران موضوعاتی که اختلاف نظر بر سر آنها جدی بود بحث و سپس اسناد امضا می‌شد اما در این ملاقات شاهد بودیم که اصلا چنین مرحله‌ای طی نشد و آنها اول ملاقات کردند و سپس تصمیم گرفتند هیات‌های دو طرف با یکدیگر درباره جزئیات صحبت کنند.
این روند در ملاقات رهبر کره شمالی با ترامپ نیز حاکم بود، بنا بر این به‌نظر می‌آید این شیوه کار ترامپ است و او بیشتر بر اساس تجربیات و دانش تجاری‌اش به مسائل سیاسی نگاه می‌کند و مجموعه امریکا را مثل شرکت خود می‌بیند. حتی در ملاقات روسای جمهوری امریکا و روسیه، وزیران خارجه حضور نداشتند و آنها به تنهایی ملاقات کردند که این نشان می‌دهد نوعی مکانیزم تصمیم‌گیری از نظر ترامپ وجود دارد که بیشتر ناشی از شخصیت خاص اوست.
واکنش‌ها در میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها به رفتار و سخنان ترامپ در این دیدار متفاوت بود، علت این واکنش‌ها این است که اساسا ترامپ روند تصمیم‌گیری در درون دستگاه‌های مختلف را متوقف کرده و خودش راسا تصمیم می‌گیرد. آنچه در کنفرانس خبری اتفاق افتاد و اکنون ترامپ سعی دارد به نوعی آن را اصلاح کند و با واکنش جدی در امریکا روبه‌رو شده است، این است که او در پاسخ خبرنگاری که از وی درباره گزارش دستگاه‌های اطلاعاتی امریکا مبنی بر دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ پرسید به‌نوعی پاسخ داد که به حرف‌های پوتین بیشتر از گزارش دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی امریکا اعتماد دارد و این صحبت از سوی رئیس‌جمهور امریکا ضربه محکمی به دستگاه‌های اطلاعاتی این کشور بود.
در پاسخ به این‌که برخی معتقدند رفتارهای ترامپ را نباید خیلی از روی بی‌توجهی دید بلکه او هدفی را از این رفتار دنبال می‌کند، باید گفت: ترامپ هم در مذاکره با رهبر کره شمالی و هم در ملاقات با پوتین از منظر منافع ملی امریکا اشتباهاتی را انجام داده است. البته ممکن است سیستم امریکا و عده‌ای این روند را اصلاح و ویرایش کنند همان‌طور که دیدیم پمپئو وزیر، خارجه امریکا حرف‌هایی بعد از ملاقات رهبران کره شمالی و امریکا زد که موجب موضع‌گیری کره شد و اساسا معلوم نیست سرنوشت این مذاکرات چه خواهد شد.
اساسا موضوع ایران در مصاحبه مشترک با احترام مطرح شد. موضع پوتین درباره برجام قابل توجه بود و به بهترین شکل دیپلماتیک موضوع خروج امریکا از برجام را محکوم کرد. هرچه در فضای بین‌الملل مسائل مختلف بیشتری در اولویت قرار گیرد برای ایران خوب است. متاسفانه امریکا و برخی کشورها تلاش دارند ایران مهم‌ترین موضوع بین‌المللی دنیا باشد و اکنون که مسائل امریکا و روسیه و مسائل منطقه‌ای دیگر مطرح می‌شود به‌نفع ماست.
متاسفانه فضای بین‌المللی به شکلی است که کشورهایی از جمله چین و کشورهای اروپایی قدرت ویژه خاصی برای مقابله با امریکا از خود نداشته یا اراده نشان دادن ندارند و بیشتر به باج دادن به امریکا تمایل دارند تا دست از سرشان بردارند. در حال حاضر چینی‌ها در مقابل جنگ تجاری که امریکا به راه انداخته است عقب‌نشینی‌های جدی کرده‌اند. تاثیر دیدار پوتین و ترامپ بر برجام و اروپایی‌ها آنی و مستقیم نیست اما در بلندمدت تاثیرگذار است. امریکا با خروج از برجام به بازیگر غیرقابل اعتماد برای دنیا تبدیل شده است و این مساله در بلندمدت بر رویکرد کشورهای مختلف نسبت به امریکا تاثیر می‌گذارد. ساختار و زیربنای اروپا به‌گونه‌ای نیست که بتواند در برابر امریکا واکنش جدی نشان دهند، چراکه امریکا و اروپا از یک چسبندگی و درهم تنیدگی اقتصادی برخوردار هستند.
