بامداد جنوب - سیدعلی موسوی:
رئیسجمهور روسیه و و همتای ترکش روز جمعه در تماسی تلفنی که گفته شده بسیار طولانی نیز بوده است با یکدیگر مذاکراتی ترتیب دادند که مهمترین بخش رایزنی آنها مساله تحولات سوریه و روند مذاکرات آستانه بوده است. هر چند مسائل درز کرده از این گفتوگو بیشتر بهصورت کلی و سربسته عنوان شده است اما با اندکی تامل میتوان جزئیات خوبی از آن به دست آورد.
در روزهای اخیر ترکیه بهشدت نگران وضعیت شهر ادلب در جنوب این کشور و شمال سوریه است و بیم دارد در صورت آغاز حمله ارتش سوریه به این شهر برای بیرون راندن تروریستها، موج دیگری از ورود پناهجویان به ترکیه تشدید شود. اکنون یکی از مشکلات ترکیه وجود شمار زیاد آوارگان سوری در این کشور است که بهخاطر مشکلات مجبور هستند به انواع کارها برای تامین معاش خود تن دهند یا در تلاش هستند از ترکیه برای مهاجرت به دیگر کشورها بهخصوص اروپا استفاده کنند.
بر اساس اعلام برخی رسانهها در جریان بحران هشت ساله سوریه که از اسفند 1389 آغاز شد، بیش از پنج میلیون سوری (از 21 میلیون جمعیت سوریه) به خارج از این کشور و هفت میلیون نفر نیز در داخل آن از خانه و کاشانه خود آواره شدهاند که از این تعداد سه میلیون و 561 هزار و 707 نفر آواره در ترکیه حضور دارند. در روزهای اخیر ارتش سوریه بهدنبال پایان دادن به حضور تروریستها در سه استان جنوبی این کشور و هم مرز با اردن و رژیم صهیونیستی، نیروهای خود را به فرماندهی سهیلالحسن که گفته شده با وجود عزادار بودن در سوگ مادرش به مناطق شمالی گسیل شده است.
اعزام این نیروها در شرایط موجود حاکی از وجود تحولی در این منطقه است. شمال غرب سوریه و بهطور مشخص ادلب و جرابلس از زمان بیرون راندن تروریستها از مناطق مختلف بر اساس توافق آستانه به منطقهای برای حضور عناصر تروریست از گروههای مختلف با عنوان مناطق کاهش تنش تبدیل شده است و بهدنبال درگیری ارتش سوریه در مناطق اشغالی در صورت قبول تروریستها آنان بهصورت داوطلبانه و با بر زمین گذاشتن سلاح با اتوبوسهای سبز راهی این دو منطقه میشدند و اسکان در مناطق مزبور نیز بر اساس وابستگی تروریستها به هر یک از گروهها و برای جلوگیری از تنشهای احتمالی انجام میشد. در جریان بحران هشت ساله سوریه بیش از 360 هزار تروریست از 120 کشور جهان در قالب یکصد گروه با عنوانهای مختلف فعالیت داشتند که اکنون با توجه به برگشتن ورق بحران و توافقهای صورت گرفته آنان که از مناطق مختلف به شمال سوریه منتقل شدهاند، روزهای آخر عمر خود را در این کشور میگذرانند. ارتش سوریه در روزهای اخیر با توجه به نوع عملیات در جنوب و موفقیت برقآسا و چشمگیر در حال همانندسازی عملیات ماه گذشته در شمال این کشور است و بر همین اساس در روزهای اخیر با پخش اعلامیه از طریق هوایی بین ساکنان مناطق اشغالی، باقیمانده آنان را به مصالحه و کنار گذاشتن سلاح دعوت میکند.
در همین راستا در روزهای اخیر هیاتهای روسی که در برخی از پستهای بازرسی مناطق محل استقرار تروریستها حضور دارند اقدام به رایزنی با شخصیتهای با نفوذ در ادلب و تشویق آنان برای شرکت در انتخابات محلی برای تسهیل در مصالحه شدهاند ولی تروریستها بهخاطر نگرانی از آینده خود با اشاره ترکیه اقدام به بازداشت این شخصیتها کردهاند. گفته میشود این اقدامات اکنون به موضوعی برای تنش جدید بین ترکیه و روسیه تبدیل شده است و در همین چارچوب با توجه به سابقهای که روابط آنکارا و مسکو دارد، روسای دو کشور به سرعت برای جلوگیری از افزایش تنش دست بهکار شدهاند. بر اساس تجربه درعا، ارتش سوریه که در حال لشکرکشی به شمال این کشور است، پس از پخش اعلامیه اقدام به قطع خطوط ارتباطی تروریستها و محاصره برخی مناطق بر اساس نقشههای عملیاتی خود کرده و در ادامه ابتدا آنان را به مصالحه و زمین گذاشتن سلاح دعوت میکند و در صورت عدم پذیرش، بارانی از گلوله بر سر آنان سرازیر میشود.
البته پیش از آغاز عملیات ارتش سوریه برای آزادی آخرین منطقه اشغالی این کشور گزارشهای منتشره حاکی از شکسته شدن روحیه تروریستها با وجود برخی سازماندهیها برای آنان از سوی ترکیه با دعوت از سران تروریستها برای نشستهای هماهنگی در این کشور حکایت دارد ولی تجربه نشان داده است که با توجه به اختلافات عمیق این گروهها ممکن است به خاطر فشار ترکیه در ابتدا آن را بپذیرند ولی در وسط معرکه و درگیری همه این توافقها را فراموش میکنند. اکنون اخبار منتشره از ادلب نیز حاکی است با توجه به احساس ساکنان این مناطق برای آغاز درگیری در روزهای آینده خروج غیرنظامیان از این شهر آغاز شده است و در اولین مرحله 460 نفر از سوریها هفته گذشته این مناطق را ترک کردهاند.
در همین حال باید به این موضوع نیز اشاره کرد که قرار است دور سوم مذاکرات سران سه کشور ترکیه، روسیه و ایران درباره بحران سوریه بهزودی در تهران برگزار شود و میتواند یکی از محورهای این گفتوگو و نیز هماهنگی در ارتباط با آن باشد. در همین ارتباط هم میتوان به این موضوع اشاره کرد که با توجه به فرصت باقیمانده برای آغاز مذاکرات مزبور در صورتی که ارتش سوریه بتواند به سرعت دست بهکار شده و تا قبل از برگزاری این نشست که گفته میشود احتمالا در ماه مهر انجام شود، آزادی مناطق اشغالی ادلب را یکسره کند چنین تحولی میتواند بر گفتوگوهای سران سه کشور در تهران سایهانداخته و بهنفع دولت سوریه باشد.
گفته میشود در چارچوب بحران سوریه قرار است هفته آینده سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه برای مذاکره با مقامات ترکیه به آنکارا سفر کند. نتیجه اینکه همانگونه که بسیاری از کارشناسان منطقه غرب آسیا اعتقاد دارند بحران سوریه با 400 میلیارد دلار هزینه بر روی دست حامیان آن در کشورهای غربی و عربی و کشته یا زخمی شدن شمار زیادی از مردم این کشور روزهای آخر خود را سپری میکند و دیری نخواهد پایید که ادلبستان تروریستها بار دیگر به ادلب تبدیل شود.