بامداد جنوب - جواد شکریان:
روز گذشته برخی بانک‌ها با ارسال پیامکی برای مشتریانشان از افزایش سود سپرده‌های بلندمدت در سبدهای پیشنهادی خود رونمایی کردند. مضمون این پیام‌ها حاکی از آن بود که اوراق گواهی سپرده 18 درصدی، یکساله معاف از مالیات تا 25 مردادماه در سراسر کشور قابل خرید است. بر این اساس، به‌نظر می‌رسد بانک مرکزی برای افزایش سود سپرده‌های بانکی، به بانک‌ها و موسسات اعتباری چراغ سبز نشان داده است؛ چراغ سبزی که سه درصد بالاتر از نرخ ۱۵ درصدی سپرده بانکی در سال گذشته بوده است.
نگاهی به سابقه سود بانکی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد در حدود دو سال اخیر، نرخ سود سپرده در بانک‌ها تغییری نکرده و ۱۵ درصد برای سپرده‌های یک ساله و ۱۰ درصد برای کوتاه‌مدت ثابت باقی مانده است. همچنین با توجه به انحرافی که بانک‌ها در پرداخت سود داشتند در شهریورماه سال گذشته بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به بانک‌ها تکلیف کرد که باید از این نرخ‌ها تبعیت کرده و سودهایی که در ارقام بالاتر و متفاوت از دستورالعمل در حال پرداخت در شبکه بانکی بود به نرخ‌های مصوب بازگردد. گرچه بانک‌ها در آن زمان برای ممانعت از خروج سرمایه بخشی از سپرده‌های کوتاه مدت را به مدت‌دار یک ساله تبدیل کردند اما به مرور برخی هیجانات در بازار ارز یا سکه موجب انتقادات کارشناسان در این‌باره شد که کاهش دستوری نرخ سود بانکی موجب تحریک مردم برای آوردن سرمایه‌های خود به بازارهای موازی شده است.
بر این اساس در بهمن‌ماه سال گذشته بود که بانک مرکزی در سیاست ارزی که برای کنترل بازار ارز به مرحله اجرا درآورد، انتشار اوراق گواهی سپرده ۲۰ درصد به مدت یک هفته را در بانک‌ها در دستور کار قرار داد تا در این مدت بتوانند با سودی که پنج درصد از نرخ سود سپرده بالاتر بود سرمایه‌های سرگردان را به شبکه بانکی جذب کنند. در این فاصله حدود ۲۳۰ هزار میلیارد تومان اوراق گواهی سپرده با نرخ سود سالانه ۲۰ درصد فروش رفت که عمده آن به جابه‌جایی حساب‌های سپرده برمی‌گشت، نه جذب سپرده جدید. برآوردها از این حکایت داشت که بانک‌ها باید برای تامین هزینه اختلاف پنج درصدی سود ایجاد شده بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان زیان بپردازند، چراکه محلی برای تامین آن وجود نداشت. به هر حال سود تسهیلات ۱۸ درصدی منبع اصلی تغذیه سود سپرده است که بانک‌ها درباره این نرخ برای تامین سود ۱۵ درصد نیز انتقاد داشتند تا این‌که قرار شد نرخ سود سپرده حتی دو درصد بالاتر از تسهیلات قرار گیرد.
اما این‌که این روزها بانک‌ها بار دیگر نرخ سود ۱۸ درصد از طریق انتشار گواهی سپرده را اعلام می‌کنند خود جای سوال دارد که قرار است بار دیگر این اختلاف سود از کجا تامین شود و آیا مشتریان شبکه بانکی حاضرند سپرده‌های جدیدی را به بانک‌ها بیاورند و یا این‌که ترجیح می‌دهند در جریان نوسان بازار و ارقام بی‌ثباتی که وجود دارد، سرمایه‌های خود را به سمت بازارهای دیگر از جمله سکه و طلا روانه کنند؟
در این خصوص به‌نظر می‌رسد بانک مرکزی با رئیس‌کل جدید خود، افزایش سه درصدی سود بانکی را مانند تیری در تاریکی رها کرده تا شاید بتواند مقادیر قابل توجهی از نقدینگی بازار را که سبب التهاب گسترده در بازارهای اقتصادی کشور شده است، کنترل کند.
این در حالی است که انتشار اوراق ۲۰ درصدی در بهمن‌ماه سال گذشته با توجه به بالاتر بودن از سود سپرده در شرایطی که بانک‌ها در پرداخت سود ۱۵ درصد هم با مشکل مواجه هستند، انتقادات بسیاری را از سوی کارشناسان به همراه داشت و آن را یکی از اشتباهات بانک مرکزی می‌دانستند.
در هر حال، با نگاهی به وضعیت بازار و افزایش قیمت‌های لحظه‌ای در بازارهایی نظیر سکه و ارز و همچنین کاهش ادامه‌دار ارزش ریال در برابر ارزهای مهم، به‌نظر می‌رسد ترجیح مردم برای حفظ سرمایه‌های خود، تبدیل آن به طلا، سکه و ارز است که با شیبی بسیار بیشتر از سالانه 18 درصد در حال گران‌تر شدن هستند، ضمن این‌که نوسانات اخیر بازار انگیزه بسیاری از مردم را برای خرید و فروش کالاهایی نظیر طلا و ارز در بازار آزاد افزایش داده است.
پربازدید ها