بامداد جنوب - ابوعلی زرینقلم:
کمتر از سه هفته دیگر تا روز 13 آبان که قرار است دور جدید تحریمهای امریکا علیه ایران شروع شود، باقیمانده است. صرف نظر از اینکه چرا امریکاییها روز 13 آبان را برای این منظور انتخاب کردهاند، باید گفت که آیا آنها در این برنامه موفق خواهند شد یا نه. آنچه مشخص است، امریکاییها در این مورد اسب خود را زین کردهاند.
در همین رابطه، رئیس گروه اقدام ایران در وزارت امورخارجه امریکا بار دیگر بر هدف دولت این کشور مبنی بر توقف کامل صادرات نفت ایران تاکید کرد.
برایان هوک، روز دوشنبه ۱۵ اکتبر بار دیگر اعلام کرد که امریکا همچنان سیاست به صفر رساندن صادرات نفتی جمهوری اسلامی ایران را دنبال میکند و در شرایط کنونی احتمال افزایش بهای نفت خام پس از اجرای تحریمهای نفتی علیه ایران را منتفی میداند، چراکه بازار جهانی نفت به خوبی تامین شده و متوازن است.
این در حالی است که بهای نفت خام در هفتههای گذشته با نزدیک شدن به تاریخ بازگشت این تحریمها در چهارم نوامبر روندی صعودی داشته است. بهای هر بشکه نفت برنت دریای شمال روز سوم اکتبر از مرز ۸۶ دلار برای هر بشکه گذشت و به بالاترین میزان خود از سال ۲۰۱۴ تاکنون رسید. اگرچه بهای نفت پس از آن کاهش یافت، تحلیلگران بازارهای انرژی بر این باورند که حذف نفت ایران از چرخه تامین انرژی جهان میتواند باعث افزایش بهای این فرآورده در بازارهای جهانی شود.
میانگین صادرات روزانه نفت ایران در نخستین روزهای ماه اکتبر نیز سیری نزولی داشته است. برخی منابع از کاهش صادرات نفت ایران به کمتر از یک میلیون بشکه در روز خبر میدهند. برایان هوک در گفتوگو روز دوشنبه خود با خبرنگاران در پاریس از عرضه کافی نفت در بازارهای انرژی سخن گفت و اعلام کرد که پس از حذف کامل صادرات نفت ایران، نیازهای کشورهای مختلف به نفت از سوی کشورهای دیگر تامین خواهد شد.
وی در سخنانش از کشور مشخصی نام نبرد اما رسانهها از احتمال افزایش عرضه نفت از سوی روسیه و عربستان خبر دادهاند. رئیس گروه اقدام ایران همچنین راهکارهای پیشبینی شده از سوی اتحادیه اروپا برای تداوم تجارت با ایران را ناکارآمد دانست و مدعی شد که از زمان اعلام خروج امریکا از توافق هستهای با ایران بیش از ۱۰۰ شرکت خارجی به فعالیتهای اقتصادی خود در ایران خاتمه دادهاند.
قیافه ترامپ پس از ١٣ آبان امسال دیدنی است
با این حال، در تهران انگار کسی این تهدیدات را جدی نمیگیرد، چراکه قرار نیست ایران بهسادگی در این مورد کمر خم کند. علاوه بر رهبر انقلاب، رئیسجمهور و وزرای مختلف دولت، ارکان نظام نیز برای مقابله با این طرح برنامههای مشخصی دارند. در همین رابطه، مشاور بینالملل رئیس مجلس در صفحه توئیتر خود نوشت:
«جمهوری اسلامی ایران همانند توان بالای موشکی، علمی و هستهای، با اقتدار در مسیر پیشرفت، رفاه مردم و شکوفا ساختن اقتصاد ملی به پیش میرود. امریکا هرگز قادر به حفظ تحریم ها نخواهد بود. قیافه ترامپ پس از ١٣ آبان امسال دیدنی است.» برخی میگویند ایران پس از 13 آبان با حفظ بخش عمدهای از صادرات نفت خود، عملا به تحریمهای امریکا نه خواهد گفت.
راههای مهم اروپا برای تسهیل معاملات مالی
در این میان، تارنمای اندیشکده شورای روابط خارجی اروپا در گزارشی به مساله برجام و مبادلات اقتصادی میان دو طرف پرداخت. بر اساس این گزارش، فدریکا موگرینی نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی اعلام کرد که اروپا راهحلهای مهمی را برای تسهیل معاملات بانکی و پولی در زمان تحریمهای امریکا علیه ایران اندیشیده است.
با وجود خروج ایالات متحده از توافق هستهای ایران و تجدید تحریم های اقتصادی علیه تهران، اروپا همچنان متعهد به حفظ روابط جدی با ایران است. از تلاشهای اصلی این اتحادیه حفظ ارتباطات بانکی است. از 4 نوامبر (13 آبان)، تحریمهای امریکا علیه بانکهای ایرانی باعث میشود که شرکتهای اروپایی در معامله با ایران دچار مشکل شوند. این تحریمها چالشهای فنی و سیاسی مختلفی را به همراه میآورد و بخش مالی ایران را متاثر خواهد ساخت؛ با این حال اروپا مصمم است اقدامات پیشگیرانه برای امکان فعالیت بانکهای اروپایی با ایران را صورت دهد.
یکی از این موارد، ایجاد یک نهاد قانونی برای به انجام رساندن وظایف خاصی است. ایجاد این مکانیزم ویژه به منظور تسهیل پرداختها با ایران است. مکانیزم ویژه به شرکتهای اروپایی امکان میدهد که مطابق با قوانین اروپایی به فعالیت خود با ایران ادامه دهند. اروپا میخواهد با ابتکار مکانیسم ویژه، توانایی خود در اجرای تعهداتش را نشان دهد. امریکا به این مکانیسم واکنش نشان داد و اعلام کرد اجازه نخواهیم داد که اروپا یا دیگران در مقابله با تحریمهای اعمالی امریکا عمل کنند.
بر اساس این گزارش، اگر چه اروپا عزم خود را برای حمایت از ادامه همکاریها با ایران نشان داده است و مکانیزم ویژه یکی از مراحل مهم آن خواهد بود اما چالشهای مهمی پیش روی این چارچوب از همکاری وجود دارد. اگر امریکا قانون جدیدی وضع کند و کسانی که در قالب این طرح همکاری میکنند را تحریم کند، در آن صورت نه تنها تلاش برای دور زدن تحریمها به این شیوه عقیم میماند، بلکه در مواردی همچون دارو و مواد غذایی که از تحریمها معاف هستند، افراد فعال باز هم شامل تحریمهای امریکا میشوند. از اینرو هنوز در خصوص کارایی طرح مکانیزم ویژه اروپا تردیدهایی وجود دارد
نقض قطعنامه 2231 از سوی امریکا
در همین حال، ایران فعالیتهای خود در حوزه دیپلماتیک علیه امریکا را تشدید کرده است. در این رابطه، سفیر و معاون نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل، گفت: جهان نباید در برابر زورگویی و یکجانبهگرایی امریکا سکوت کند.
اسحاق آلحبیب در سخنرانی خود که امروز در کمیته خلع سلاح و امنیت بینالمللی مجمع عمومی سازمان ملل ایراد کرد، با اشاره به خروج غیرقانونی امریکا از برجام، افزود: در حالی که طبق 12 گزارش پیاپی آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران تاکنون به کلیه تعهدات هستهای خود بر اساس برجام عمل کرده است، خروج امریکا از برجام غیرقانونی بود و این کشور تعهداتش در قالب قطعنامه 2231 شورای امنیت را نیز مداوم نقض میکند.
به گفته وی، علاوه بر این، امریکا وقیحانه دیگر کشورها را هم تحت فشار قرار میدهد که آن قطعنامه را نقض کنند و این اولینبار در تاریخ سازمان ملل است که کشورها نه برای تبعیت از قطعنامههای شورای امنیت، بلکه برای نقض آنها تحت فشار قرار گرفته و حتی تهدید به مجازات میشوند. این وضعیت به ضرر دیپلماسی و چندجانبهگرایی است و جامعه بینالمللی نباید در قبال بیتوجهی نسبت به مقررات بینالمللی و یکجانبهگرایی امریکا سکوت کند.
آلحبیب همچنین وجود تسلیحات هستهای را تهدیدی واقعی علیه بشریت دانست و گفت: دولتهای دارنده سلاح هستهای باید در مسیر خلع سلاح کامل حرکت کنند. از سال گذشته تاکنون امنیت و ثبات بینالمللی بدتر شده و این از جمله نتیجه اقدامات و سیاستهای هستهای امریکاست و تا زمانی که این سیاستها تغییر نکند، پیشرفتی در خلع سلاح هستهای حاصل نخواهد شد.