بامداد جنوب - سید علی موسوی:
شکی نیست که از روز آغاز بحران سوریه یکی از اصلیترین حامیان تروریستهای مستقر در شمال این کشور، دولت مرکزی ترکیه بوده است. حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان با بلندپروازیهایی که بر پایه عثمانیسم شکل گرفته بود سعی در متحد کردن نیروهای تندرو در سوریه کرد تا امتیازهای مد نظر خود را از این بحران بیرون بکشد و تا میتواند خواسته خود را بر دیگر بازیگران قدرتمند میدان دیکته کند. در این بین سران اصلی حزب عدالت و توسعه با کنار زدن کشورهایی نظیر امارات و عربستان در شمال سوریه خود را یکهتاز حمایت و رهبری شورشیان مستقر در این منطقه کردند.
حالا که ترکها در شمال سوریه یکهتاز شدهاند تنها یک مشکل را پیش روی خود میبینند که در بلندمدت امنیت داخلی آنها را تضعیف خواهد کرد، مسالهای که همیشه در داخل ترکیه مورد بحث بوده و هر از چندگاهی نیز باعث ناامنیهای خونبار در جغرافیای این کشور میشود. مسالهای که همیشه سران آنکارا نگرانش هستند و این روزها برای آنها پر رنگتر شده چیزی نیست جز مساله کردها که این روزها بسیار در شرق سوریه قدرت گرفتهاند و با حمایتهای بیدریغ امریکا در حال گسترش دادن دامنه نفوذ خود هستند. هر چند پیش از این هم چندینبار ارتش ترکیه سعی در حذف مساله کردها در شمال سوریه داشت و با عملیاتهای شاخه زیتون و عملیات سپر فرات تا حدودی آنها را از شمال و شمال غرب سوریه به عقب راند ولی این روزها حضور پر رنگ و معنادار نیروهای کرد که اکثر آنها را شبهنظامیان پکک تشکیل میدهند داستان را برای ترکها دردناک کرده است.
مساله دیگری که برای آنکارا بسیار دردناک بهنظر میرسد حضور نیروهای پکک در مناطقی است که عموما دارای مهمترین میادین نفتی بوده، چراکه این میتواند قدرت اقتصادی آنها را بهشدت افزایش داده و با درآمدهای سرشار کسب شده بهوسیله پکک، بیشک جذب نیروی بیشتری نیز صورت خواهد گرفت و این یعنی دو چندان شدن مشکل برای ارتش و نیروهای نظامی ترک. کردها در مناطقی از سوریه حضور دارند که بالاترین میزان منابع آبی و نفتی را در خود جایی داده است و این مساله تا حدودی ترکها را برای بیرون راندن آنها از این مناطق، در شرایط حاضر سوریه، در تنگنا قرار داده است.
نیروهای شبهنظامی وابسته به پکک، برای مثال در الرقهای مستقر هستند که به تنهایی ۷۰ درصد از منابع آبی سوریه را در خود دارد و این منطقه همچنین دارای زمینهای حاصلخیز و محل کشت مهم محصولات کشاورزی سوریه است. شرق فرات نیز تا حدوی شاهد حضور پر رنگ این نیروهاست حضوری پر رنگ در منطقهای مانند دیرالزور که ۹۰ درصد از درآمدهای نفتی و گازی سوریه و بیش از نیمی از گندم و پنبه سوریه را در خود دارد و بیشتر تولید نفت سوریه در این مناطق است و غنیترین منابع گازی سوریه را داراست.
حقیقت آن است که بازی در سوریه تا حدودی پیچیده شده است، از طرفی به دلایل ذکر شده بالا ترکها بهدنبال آن هستند که کردها را از شمال سوریه بهصورت کامل برانند و از طرفی با تمام شدن کار متحدین در جنوب، شرق و مرکز کشور حالا نگاه آنها به سمت شمال و بهویژه ادلب معطوف شده است. منطقهای که تا پیش از این حیات خلوت تروریستهای تحت حمایت ترکیه محسوب میشد و اگر خبر به آنکارا برسد که ستونهای متحدین برای حمله به این مناطق آماده شدهاند بهطور قطع عملیات ترکها علیه نیروهای کرد نیز عقب خواهد افتاد.
در همین حال منابع خبری سوری نیز با درز دادن خبرهای هدفدار در فضای مجازی خبر از عملیات سهمگین و سنگین خود در شمال دادهاند شمالی که قطعا منظور از استان تروریستپرور ادلب دارد. شکی در این نیست که نبرد ادلب بهزودی شروع خواهد شد، زیرا ترکها در کنترل کردن تروریستهایشان کاملا شکست خوردهاند و متحدین نیز هیچ دلیلی برای حمله نکردن به ادلب ندارند و این یعنی دست و پای آنکارا برای عملیات احتمالی علیه کردها بستهتر خواهد شد.
ترکیه این روزها در یک دو راهی گیر کرده، دوراهی شامل حمله برقآسا به کردهایی که به کمک دستگاههای اطلاعاتی غرب در حال تبدیل کردن مرزهای جنوبی ترکیه به حیات خلوت خود هستند یا به تعویق انداختن عملیات گفته شده و کمک به تروریستهایی که هر لحظه گمان میرود بهدست نیروهای متمرکز و قدرتمند متحدین مورد سنگینترین حملات قرار بگیرند. دو راهی ذکر شده در حالی هر روز برای ترکها نگرانکنندهتر میشود که منابع سازمان اطلاعات ترکیه موسوم به میت مدعی شده، بهتازگی حجم گستردهای از تسلیحات در اختیار نیروهای کرد قرار گرفته و تحویلدهندههای این تجهیزات نیز نیروهای امریکایی بودهاند. همین سلسله حوادث نشان میدهد شمال سوریه بهزودی آبستن حوادث پیچیدهای خواهد شد، حوادثی که مشخص نیست چه سرانجامی خواهد داشت. پیچیدگی داستان شاید در این برهه زمانی برای دولت مرکزی سوریه و متحدین قدرتمندش کمتر از بقیه باشد، زیرا آنها با برنامهای مشخص در وهله اول قصد پاکسازی حیات خلوت ترکیه را در ادلب دارند و در گام بعدی حرکتشان به سمت شرق فرات خواهد بود و عدهای که دو ماه پیش نیز رئیسجمهور مقتدر سوریه آن را تائید کرده بود.
در همین حال منابع ترکی نیز تائید کردهاند که در ادلب هر چه رخ دهد، آنکارا عزم خود را برای گسیل کردن تروریستها به شرق فرات جزم کرده، حتی منابع نزدیک به تروریستها تائید کردهاند که ترکیه به گروههای مسلح در ادلب و حومه غربی و شمال حلب اعلام کرده است که آماده حرکت به سوی شرق فرات شوند تا با نیروهای کُرد که بر این منطقه سیطره دارند، مقابله کنند. اردوغان بهدنبال یورش به عین العرب است تا از آن بهعنوان نقطه شروع برای حرکت به سوی دیگر مناطق شرق فرات برای سیطره بر مناطق مرزی در مرحله دوم استفاده کند. به هر رویی هر چه رخ دهد متحدین تمامی این تحرکات مزدوران ترکی و کردی را در خاک سوریه که دولتی مرکزی نیز بر آن حکم میراند غیرمشروع و غیرقابل قبول میداند و مسیر و گامهای اتخاذ شده از اتاق عملیات مشترک بغداد نیز که شامل افسران ارشد ایرانی-روسی-عراقی و سوریه میشود، تائید میکند، مسیر آزادسازی کامل سوریه از ادلب و شرق فرات میگذرد.
شاید در این بین کردها برای فرار از شکست در مقابل دولت سوریه طبق گفته بشار اسد دوراهی قبول تسلیم یا مرگ را داشته باشند، ولی شکی نیست که مزدوران وابسته به ترکیه مستقر در ادلب، اگر عزم ماندن داشته باشند، چارهای جز مرگ ندارند.