بامداد جنوب:

امروز به یکی از روستاهای بندر دیّر رفتیم تا از اتفاق خجسته‌ای که در حوزه کتابخوانی این بندر بزرگ اما محروم روی داده، بنویسیم. بدیهی است همیشه کمبود امکانات نمی‌تواند دستاویزی برای گریز از کتاب یا فعالیت‌های کتابخوانی باشد، بلکه وقتی فکری روشن و اراده‌ای پولادی پشت کار باشد، مسیر کتابخوان شدن و کتابدوست شدن دانش‌آموزان به خودی خود میسر و ممکن می‌شود. مثل اتفاقی که در آموزشگاه چند پایه «نصر» روستای تنگ خوش آبدان دیّر افتاده است. در این آموزشگاه بنا به روایت غلامرضا خیاط، مدیر این آموزشگاه دانش‌آموزان به‌صورت حرفه‌ای کتاب می‌خوانند و داستان می‌نویسند، به‌گونه‌ای که اکنون قریب به 400 داستان به همت دانش‌آموزان این مدرسه زیر نظر آموزگارشان به رشته تحریر درآمده است که به زودی قرار است در کتابی به زیور طبع آراسته شود. از افتخارات این آموزشگاه می‌توان به کسب مقام اول استانی جشنواره خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها در تدریس و یادگیری و راهیابی به مرحله کشوری این رویداد در سال گذشته اشاره کرد. 

بدون‌شک به‌واسطه وجود آموزشگاه‌هایی نظیر آموزشگاه نصر در جنوب استان که از امکانات و توسعه استان چیزی جز محرومیت و هوای مسموم ناشی از سوختن مشعل‌های گازی شرکت‌ها و پتروشیمی‌ها موجود در منطقه، چیزی عاید آنها نشده، می‌توان به وجود نسلی کتابخوان و آگاه و روشن‌ضمیر دل بست. بنابراین همیشه باید راهی یافت تا بتوان به کمک آن زندگی را ساخت، به اندیشه پر و بال داد و برای انسان شدن و مفید بودن تلاش کرد. به‌راستی چیزی بهتر از مانوس شدن با کتاب و نوشتن از حرمان‌ها، نبودن‌ها، رنج‌ها، امیدها و زندگی بهتر نمی‌تواند انسان را برای ساختن آینده‌ای درخشان مصمم کند، چراکه برخی از روانشناسان بر این باور هستند که همواره در وجود خود افکار نیک و اهداف دست‌یافتنی اما بزرگ پرورش دهید، چراکه آینده شما را افکار امروزتان می‌سازد. پس بزرگ بیندیشید و بزرگ عمل کنید. با این اوصاف کتاب سهم بسزایی را در این مسیر برعهده دارد، چراکه مطالعه به خودی خود موجب پویایی ذهن و پرورش افکار سازنده در وجود انسان می‌شود و چه نیک است که انسان از همان کودکی با این یار شیرین سخن و مفید انس بگیرد. از این رو، در کنار نقش مهم خانواده‌ها در ترغیب کودکان به سمت کتاب و کتاخوانی، مدارس هم وظیفه مهمی برعهده دارند تا دانش‌آموزان را در مطالعه کتاب‌های خوب و باکیفیت یار و همراه باشند.

مدیر آموزشگاه چندپایه «نصر» روستای تنگ‌خوش دیّر با شروعی ادبی از حال و هوای زندگی خود، در خصوص فعالیت‌های کتابخوانی این آموزشگاه به بامداد جنوب گفت: زادگاهم دوراهک، متولد 15 تیرماه یک هزار و سیصد و یکی از سال‌های خدا، منم مثل خوانندگان روزنامه وزین «بامداد جنوب» ژن معمولی‌ام، خرده هوشی دارم سر سوزن ذوقی، مادری دارم بهتر از برگ درخت، دوستانی پاک‌تر از آب روان، برادرانی چون کوه پشتم، همسری که بی‌وقفه به تنهایی‌ام روشنی می‌بخشه و خدایی که همیشه، همه جا، همه وقت تمام آنات و لحظات با من غلامرضا خیاط مدیر/ آموزگار آموزشگاه چندپایه «نصر» روستای تنگ خوش بندر دیّر. از سال تحصیلی گذشته 96 - 97 کتابخوانی را با دانش‌آموزان به‌صورت آماتور شروع کردیم. نخست با مجلات رشدکه در مرحله جنینی می‌شود گفت آغاز کردیم، دیدم رفته‌رفته بارور شد، جان گرفت؛ شکل گرفت و زایمان پردردی نبود، متولد شد کتاب و  کتابخوانی؛ دیدم عطش بچه‌ها خیلی بالاست و دوست دارند بیشتر مطالعه کنند. به این فکر افتادم با توجه به این‌که مدرسه چندپایه است و موطف هستیم تدریس را به‌گونه‌ای ارائه کنیم که خللی در کار ایجاد نشود به کمک رشته تحصیلی‌ام (کارشناس ارشد مدیریت) برنامه‌ریزی کردم و موضوع مهم مدیریت زمان را که دغدعه اصلی‌ام بود در آموزشگاه اولویت نخستم قرار داد. به همین دلیل در برنامه کلاسی روزانه نیم‌ساعت به مطالعه اجباری اختصاص داده شد و مطالعه به‌صورت آیین در آمد و به‌جای آوردن آن اوجب واجبات شد، به‌گونه‌ای اگر روزی مراسم آیینی کتابخوانی به‌جای آورده نشود به کبیره‌ای مرتکب شده‌ایم که نابخشودنی است.

غلامرضا خیاط در ادامه با تاکید بر این‌که فرمول خاصی برای ترغیب کودکان به حوزه کتابخوانی ارائه نمی‌دهم، افزود: اما وقتی کتاب را دوست داشته باشید، برای بچه‌ها در کلاس از کتاب بگویید، عاشق کتاب باشید، خواننده حرفه‌ای کتاب باشید و بچه‌ها همیشه در دستان شما کتاب ببینند، بدون شک بر آنها تاثیر مفیدی خواهید گذاشت. بی‌انصافی نمی‌کنم و نقش آقای احمد عبدالله‌زاده، رئیس  محترم اداره آموزش و پرورش شهرستان دیّر و همچنین آقای علی حجری معاون مالی و پشتیبانی این‌اداره را در حوزه کتابخوانی دانش‌آموزان کمرنگ نمی‌کنم، چراکه با حمایت مالی این دو بزرگوار 50 جلد کتاب کودکان خریداری شد و در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفت. سپس کتابخوانی به‌صورت حرفه‌ای آغاز و بچه‌ها کتابخوانی را شروع کردند. در ضمن دانش‌آموزان آموزشگاه به عضویت کتابخانه عمومی مدام دیّری در آمدند و خودم هر بار به دیّر مراجعه می‌کنم و هر هفته تعداد 24 جلد کتاب به امانت می‌گیرم که از سوی دانش‌آموزان خوانده می‌شود و اساسا حال خوشی از خواندن نصیب تک تک ما می‌شود.

وی در ادامه با بیان این‌که این مثل را «با کریمان دشوارها آسان شود» اندکی تغییر می‌دهم و به‌جای آن می‌گویم «با کتابخوانان درس‌ها آسان شود»، تصریح کرد: حقیقتا با وجود دانش‌آموزان کتابخوان می‌توان به‌راحتی تدریس کرد، آموزش داد، چراکه این دانش‌آموزان با صغر سنی به کبر سنی دچار می‌شوند [آرام می‌خندد]. آنها بیشتر از عقلشان می‌دانند. مسیر تدریس صاف و هموار می‌شود. می‌توان موضوعات جدید یا خارج از کتب درسی را نیز برای‌شان تعریف کرد، چراکه آنها موضوع را هضم می‌کنند. به دانش‌آموزان کتابخوان می‌توان متفاوت درس داد، زیرا آنها متفاوت می‌نویسند، متفاوت می‌اندیشند و متفاوت زندگی می‌کنند.

خیاط در پاسخ به این پرسش مبنی بر این‌که بهظاهر شما نه تنها کتابخوان‌های موفقی پرورش داده‌اید، بلکه نویسندگان کوچک اما خوش‌قلمی هم پرورش داده‌اید این کار قابل تامل چگونه میسر شده است، گفت: راستش با تمرین، تمرین، تمرین و ممارست. دانش‌آموزان برای نوشتن ابتدا باید زیاد کتاب بخوانند. از رو، ما جریان کتابخوانی را از مهر پارسال آغاز کردیم و تا دی‌ماه همان سال ادامه دادیم. در ادامه نوشتن را شروع کردیم نخست سه تصویر در اختیارشان قرار می‌دادم و آنها در قالب یک مینیمال این سه تصویر را با هم در نوشته ارتباط می‌دادند. بعدها به‌جای سه تصویر، سه کلمه برای مثال «کلاه، مسواک و جوراب) به آنها می‌گفتم که بر اساس آن، داستان کوتاه نوشته می‌شد. اما به تازگی یک روش دیگر داستان‌نویسی در آموزشگاه نصر تنگ خوش باب شده که بعد از خواندن یک کتاب از سوی معلم، بچه‌ها با ذوق و قریحه و استعدادشان با استفاده از نام کتاب خوانده  شده در کلاس اقدام به نوشتن داستان می‌کنند. بچه‌ها از سال تحصیلی گذشته تا کنون نزدیک به 400 اثر داستان کوتاه به نگارش در آورده‌اند که نتیجه کتابخوانی آنها در آموزشگاه چندپایه روستایی بی‌بضاعت و بی‌بهره از امکانات و تجهیزات است. نویسندگانی کوچک با ایده‌هایی بزرگ.

مدیر آموزشگاه «نصر» همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این داستان‌ها منتشر می‌شوند، بیان کرد: در اندیشه‌ام است که اثرهای بچه‌ها  کتاب شود و به چاپ برسد. همچنین دوست داریم که نوشته بچه‌ها در مجله رشد ویژه مدارس ابتدایی یا نشریه تخصصی «عروسک سخنگو» منتشر شود و در اختیار اربابان معرفت قرار گیرد. داستان بچه‌ها عموما در قالب آزاد است البته موضوعات اجتماعی را با جانمایه طنز نیز نوشته‌اند.

خیاط که چندی پیش در آموزشگاه‌شان پذیرای فریبای اقدامی مدیرعام موسسه جهک (جریان همخوانی کتاب) بوده‌اند، در این خصوص گفت: حضور خانم اقدامی در آموزشگاه بازخورد بسیار خوبی داشت تا جایی که پیام‌های محبت‌آمیز و تشویق‌آمیز همکاران‌مان از گوشه گوشه ایران عزیز قابل تصور نبود بعد از آن‌که خبر روی خروجی بسیاری از پایگاه‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت. بدون شک حضور  نویسنده کودک یا فعال فرهنگی یا مروج کتاب  در جمع کودکان و در جذب آنان برای کتابخوانی ضرورت دارد. خانم اقدامی موسس جهک (جریان همخوانی کتاب) اثر بسیار مانا و ماندگاری را در آموزشگاه ما به جای گذاشتند از فرصت استفاده می‌کنم و از محسن عمرانی مدیرعامل کانون نجیرم دیّر، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی دیّر به‌ویژه آقای موسا درویشی و مهدی موسوی مدیر کتابخانه عمومی مدام دیّری که این دیدار را هموار کردند، صمیمانه تشکر می‌کنم.

وی با تاکید بر این‌که همه چیز برای من در مدرسه اهمیت دارد و مهم است؛ از کتابخوانی بچه‌ها گرفته تا نوشتن داستان کوتاه با سه تصویر یا سه کلمه تا نامه به نویسنده، تصریح کرد: بچه‌ها برای نویسنده کتاب «مادر، مادر است» نوشته شانکار و ترجمه بهروز غریب‌پور نامه نوشتند که خانم اقدامی از نامه بچه‌ها تصویر‌برداری کرد و قرار گذاشته شد در اختیار مترجم و نویسنده قرار گیرد. خوشبختانه به‌تازگی بچه‌ها وارد فاز شعر گفتن نیز شده‌اند و فعلا چهار دست و پا می‌روند تا در آینده بتوانند کمر راست کنند و راه بروند.

خیاط با اشاره به این‌که کتاب سهم بزرگی در سعادت یک جامعه دارد، گفت: جامعه‌ای به توسعه خواهد رسید که کتاب جایگاه والایی در نهادهای فردی و اجتماعی آن داشته باشد. خداوند خطاب به پیامبر (ص) فرمود: «اقراء؛ بخوان». معجزه پیامبر رحمت کتاب است. پس کتاب می‌تواند نقش پررنگی در سعادت جامعه داشته باشد. کتاب آغوش گسترده مهر و دانایی است کتاب و مطالعه خیزش از اعماق ظلمت به روشنایی و نور است.

این مدیر مدرسه در پاسخ به این پرسش مبنی بر این‌که آیا سیاست‌های نظام آموزشی مناسب با ترویج فرهنگ کتابخوانی در مدارس است، بیان کرد: پاسخ کوتاه خیر؛ اما پاسخ بلند این است که در کتاب‌های درسی حجم عظیمی از موضوعات آورده شده که بسیاری از آنها لازم و ضروری نیست و ترافیک به‌وجود آورده است. کتاب‌های درسی فاقد هرگونه ارتباط عاطفی است با فراگیران. در واقع این کتاب‌ها ایدیولوژی است و حجم بسیار زیاد آنها مجال لذت بردن از کتب غیردرسی را گرفته است. از این‌رو، سیاست‌های نظام آموزشی در  امر مهم کتابخوانی ناکافی و ناکارامد است.

خیاط با بیان این‌که دانش‌آموزان این آموزشگاه به‌تازگی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دیّر عضو شده‌اند، افزود: از همین‌جا از خانم عالی‌نسب مدیرکل محترم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان تشکر و قدردانی می‌کنم به‌دلیل تعامل بسیار خوبی که با آموزشگاه چندپایه نصر تنگ خوش داشته و دارند. وی قرار است به‌زودی دیداری با دانش‌آموزان داشته باشد و خوشبختانه تجهیز کتابخانه مدرسه را در دستور کار خود قرار داده است که این اقدام وی جای تحسین دارد و بیانگر این است که مدیری دلسوز، با دانش و دوستدار کتاب است.

در پایان این گزارش آرزو می‌کنیم که همه مدارس روستاهای کشور همچون آموزشگاه «نصر» دیّر کودکانی کتابخوان و نویسندگانی با ایده‌های بزرگ در دل خود پرورش بدهند و به سهم خود در ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی مسوولانه تلاش کنند تا نسلی آگاه، کتابخوان و باسواد را به جامعه تحویل دهند.