بامداد جنوب - الهام بهروزی:

«بازگشت تارزان» به نویسندگی و کارگردانی رامتین بالف این روزها مهمان کافه حاج رئیس در بافت تاریخی بوشهر است؛ اثری که بدون شک ارزش چندین بار دیدن را دارد، هر چند طنز عریانی در آن جریان دارد اما روایتش، زبان حال این روزهای ماست؛ روایت بیداد انسان‌ها به خود و دیگران است. بالف با انتخابی آگاهانه تارزان را برگزیده تا به طرز زیرکانه‌ای نقش انسان را در تخریب محیط زیست و آسیب به دیگر موجودات زنده بازنماید؛ مساله‌ای که بارها در نهایت ظرافت در لایه لایه نمایش و در خلال دیالوگ‌های کوبنده و تامل‌برانگیز که حاصل ساعت‌ها اندیشیدن و دغدغه‌مندی بوده، خود را به رخ کشیده است.

کارگردان نمایش «بازگشت تارزان» در این اثر سعی کرده تا چون آینه‌ای واقعیت جامعه امروز و بسیاری از مصائب و آفت‌های اخلاقی را با زبانی نمادین منعکس سازد و به مخاطب در ورای خنده‌های صدادار، گریستنی تلخ در درون را تلنگر زند. بالف در این اثر چکیده‌ای از اندیشه، تجربه، قریحه، خلاقیت و دانش خود را به کار گرفته تا بگوید با مخاطب امروز باید شفاف سخن گفت و از درد مشترک پرده برداشت. هرچند قصه انتخابی محصور مرزهای ایران نبوده و متعلق به نقطه دیگری از جهان است اما او داستان را با مهارت و اندیشمندی برای مخاطب ایرانی ملموس کرده است.

رامتین بالف در این اثر ساختارشکن ظاهر شده و با انتخاب حیوانات برای روایت قصه‌اش، بدبینی خود را به انسان و اعمال خودخواهانه‌اش به تصویر کشیده. او در این نمایش برخلاف جورج اورل که معتقد بود حیوانات برای داشتن زندگی نرمال به وجود آدمیان محتاجند، آدمی را عاملی برای تخریب محیط زیست دانسته و معتقد است وجود آدمی چون تارزان توازن حیات جانوری و گیاهی را تحت سیطره خودکامگی خود به ناکجاآباد کشانده است؛ البته تعریض‌های وی به آدم‌ها در این قصه، کنشگری‌اش را یادآوری کرده و کوشیده گاه عریان و شفاف و گاه در لفافه و سمبلیک اعتراض خود را اعلام کند. وی با تکیه بر تجربه و دانش خود نشان داده که طنز ابزاری قوی برای نمایش تلخندهای این روزهاست.

رامتین بالف در موسیقی و طراحی دکور نیز با سلیقه ظاهر شده و با درهم‌ شکستن برخی از ساختارهای هنری به جذابیت کارش افزوده، وی در نمایش «بازگشت تارزان» بازگشت خود را به تئاتر گوشزده کرده و شاید تنها دلیل عمده‌ای که برای راه نیافتن این اثر به جشنواره بین‌المللی فجر می‌توان یافت؛ طنز گزنده و کنایه‌های عریانی دانست که بدون واهمه در دیالوگ‌ها جاخوش کرده است. در مجموع این نمایش اثری مخاطب‌پسند، چالش‌برانگیز و دیدنی است. کارگردان در انتخاب بازیگران هم موفق عمل کرده و بازیگران روی هم رفته بازی قابل قبولی را از خود ارائه می‌کنند. 

همان‌گونه که اطلاع دارید رامتین بالف در دهه 70 و 80 با تولید کارهای مدرن به تعالی تئاتر بوشهر افزود و بارها در جشنواره‌های معتبر تئاتری چون جشنواره تئاتر فجر موجب درخشش نام بوشهر شد. وی افزون بر تئاتر، در حوزه مستندسازی حرف فراوانی برای گفتن دارد تا جایی که در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بهترین فیلم مستند را با فیلم «رودخانه لیان» که با همکاری رشاد بالف (برادرش) تولید کرده بود، از آن خود کرد. همچنین این مستند به‌عنوان اثر برگزیده جشنواره حقیقت نیز معرفی شد. بالف چند سالی با کمرنگ شدن در عرصه تئاتر، سخت مشغول مستندسازی و فعالیت‌های محیط زیستی شد و در این زمینه هم آثار قابل تاملی آفرید که هر کدام در نوع خود حائز اهمیت است. وی افزون بر این، مستندی به نام «روی پوست نهنگ» در مورد بافت تاریخی بوشهر ساخته که در آن ظرفیت‌های منحصربه‌فردی که در این محدوده وجود دارد، مورد پردازش قرار داده است. اینک بالف با «بازگشت تارزان» به تئاتر بازگشته و نگاه متفاوت خود را در این هنر به نمایش گذاشته تا عملا به کارگردانان جوان جسارت، ایده‌پردازی و دغدغه‌مندی یادآوری کند. در این اثر هادی مبارکی، علیرضا روان، میلاد عمویی، سهیل عرب و حسین پورمودت به ایفای نقش می‌پردازند. دیگر عوامل نمایش «بازگشت تارزان» عبارتند از: رشاد بالف (دستیار کارگردان)، کوشیار یزدانی (مجری نور)، عباس مطاف (مدیر تولید)، سبیکه رحیمی (طراحی پوستر و بروشور)، رشاد بالف (موسیقی)، مهرزاد مهدی‌زاده (مدیر پشتیبانی). این نمایش هر شب ساعت 20 از 13 تا 21 دی‌ماه در کافه حاج‌رئیس به روی صحنه می‌رود. در خصوص این نمایش گفت‌وگویی را با رامتین بالف صورت دادیم که شما را به خواندن آن در ادامه دعوت می‌کنیم.

متاسفانه بخش بزرگی از طبیعت بکر جهان به‌دست آدمی رو به فنا رفته است؛ از این‌رو، «تارزان» به‌عنوان اسطوره جنگل بهترین دستمایه‌ای بود تا این معضل را به چالش بکشم.

زبان نمایش زبانی گزنده و طنزآلود است که در ورای خنده‌هایی پرصدا، واقعیات تلخ جامعه امروز را به شکلی سمبلیک روایت می‌کند، چطور شد که برای روایتش به طنز رسیدید؟

به‌عقیده من طنز شرافتمندانه بهترین راه برای تاثیرگذاشتن بر فکر تماشاگر است؛ طنزی که آدم‌ها خودشان را در آیینه آن ببینند و بر زشتی‌های خود بخندند و به فکر فرو بروند.

این نمایش داستان «تارزان» سلطان اسبق جنگل را روایت می‌کند که به ازای به‌دست آوردن یک زن شیطانی، به حیوانات جنگل خیانت کرده و جنگل را به سرمایه‌داران فروخته و اکنون حیوانات او را به محکمه کشانده‌اند. در واقع این نمایش بیانگر حال و روز طبیعتی است که زبان نمی‌گشاید تا آنچه را که با او می‌شود، بازگوید.

نوشتن دیالوگ، برای من حکم بازی شطرنج را دارد؛ اول مهره‌هایم را می‌چینم سپس به‌جای آنها حرف می‌زنم و حرکتشان می‌دهم.

بازیگران «بازگشت تارزان» بسیار هوشمند، خلاق و توانمند هستند. آشنایی و همکاری ما به گذشته دور برمی‌گردد، بنابراین هم آنها به من اعتمادکامل دارند و هم من به آنها. از این‌رو، این بازیگران بهترین گزینه من برای ایفای نقش در نمایش «بازگشت تارزان» بودند. شما خود دیدید که آنها یک ساعت تمام بدون هیچ توقفی چگونه هنرنمایی می‌کنند!

«بازگشت تارزان» یک اثر تامل برانگیز است که در دل خود حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، فکر می‌کنید تئاتر بوشهر چقدر به تولید چنین آثاری نیاز دارد؟ عمدتا تولید چنین آثاری صرفا از جانب هنرمندی صورت می‌گیرد که به تاثیرگذاری تئاتر ایمان آورده است!

رشد یک جامعه نیازمند به اجماع هنرهایی است که در آن اتفاق می‌افتد و تئاتر یکی از تاثیرگذارترین هنرهاست. هنری بی‌واسطه که هر چه هنرمندان آن خلاق‌تر، جسورتر و مستقل‌تر باشند کیفیت یک جامعه بالاتر می‌رود.

البته غیبتی درکار نبود، چراکه در این مدت من می‌نوشتم و تجاربم را در اختیار علاقه‌مندان این راه می‌گذاشتم. ضمن این‌که به موازات تئاتر مشغول تهیه فیلم هم بوده و هستم. در مورد ادامه کار هم تا ببینیم چه می‌گذرد! امیدوارم اتفاق‌های خوبی بیفتد!

به‌طور اساسی تئاتر محلی برای بیان ‌احساسات، رنج‌ها و حقایق پیدا و ناپیدایی است که انسان هنرمند با سایر همنوعانش به اشتراک می‌گذارد اما او هیچ‌وقت مثل یک ابزار برای تاثیر گذاشتن عمل نمی‌کند. چرا؟! چون او یک موجود وارسته و کمال‌گراست. بنابراین سعی می‌کند دیگران را در این لذتی که خودش می‌برد، شریک کند.

آرزوی شادی وتندرستی برای همه موجودات دارم.

در پایان یادآوری می‌شود، «بازگشت تارزان» به نویسندگی، طراحی و کارگردانی رامتین بالف هر شب ساعت 20 از 13 تا 21 دی‌ماه جاری در کافه حاج‌رئیس واقع در بافت تاریخی بوشهر به روی صحنه می‌رود.