بامداد جنوب: 

تصویب کلیات طرح استانی شدن انتخابات در مجلس شورای اسلامی هر چند تصویب نهایی آن را یک گام به جلو انداخت اما مشخص است که این طرح تا اجرائی شدن فاصله زیادی دارد و به‌نظر می‌رسد پس از توقف در ایستگاه شورای نگهبان، بالاخره در مجمع تشخیص مصلحت نظام به دلایلی مختلف که شاید مهم‌ترین آن احتمال مشارکت اندک مردم باشد، به بایگانی سپرده شود. استانی شدن انتخابات مجلس به باور بسیاری از کارشناسان یک طرح ناقص و مشکل‌ساز است که از قانون فعلی به مراتب اشکالات بیشتری دارد.

درباره بررسی طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی در مجمع تشخیص مصلحت نظام، یکی از اعضای این مجمع تاکید می‌کند طرح استانی شدن انتخابات که در سیاست‌های کلی نظام که پیشنهادی مجمع هم بوده از سوی مقام معظم رهبری تاکنون ابلاغ نشده است. طرح استانی شدن انتخابات در سیاست کلی نظام نه آمده و نه مصوب شده است.

حسین مظفر در گفت‌وگو با ایلنا در ادامه با اشاره به این‌که چرا تاکنون بحث استانی شدن انتخابات در سیاست‌های کلی نظام قرار نگرفته است، بیان کرد: علت این است که این طرح منجر به کاهش مشارکت‌های مردمی می‌شود. حال شاید این طرح مزایایی مانند این‌که نمایندگان از حوزه‌های منطقه‌ای خودشان خارج می‌شوند و به سطح استان می‌آیند داشته باشد و همین امر باعث می‌شود که ملی‌تر بیندیشند و بیشتر به وظایف نظارتی‌شان عمل کنند اما از سوی دیگر مشخص نیست که در همه مناطق افراد توانمند وجود داشته باشند.

وی با بیان این‌که طرح استانی شدن انتخابات را مطرح می‌کنند تا از ظرفیت‌ها و امکانات هر استان استفاده کنند که افراد قوی‌تر وارد میدان شوند، اظهار کرد: چون مساله انتخابات رقابت است و از سوی دیگر نماد دموکراسی محسوب می‌شود و هرچه آرای مردم بیشتر باشد موجب اقتدار و تقویت نظام می‌شود استانی شدن انتخابات باعث کاهش شور، نشاط، رقابت و سقبت گرفتن در امر انتخابات می‌شود.

به گفته مظفر، با استانی شدن انتخابات انگیزه‌های مردم برای مشارکت کاهش پیدا می‌کند و به‌نظر می‌رسد نظام که اقتدارش به حضور و مشارکت مردم است و خدا را شکر در طی این 40 سال آمار حضور مردم از آمار جهانی هم بالاتر است و شاید این موضوع به این اقتدار لطمه بزند لذا مورد تصویب قرار نگرفته است. وی در خصوص اینکه نمایندگان مجلس نظری دیگری دارند، گفت: غیر از این موضوع باشد مجمع و شورای نگهبان این را رد می‌کنند و خلاف سیاست‌های کلی نظام است.

با این حال، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم بر این باور است که هنوز زیرساخت‌های لازم برای استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی فراهم نشده است.

اصغر سلیمی در گفت‌وگو با ایسنا چند روز پیش گفته بود که عده‌ای از مجلس پنجم به‌دنبال استانی شدن انتخابات مجلس هستند و هر بار که طرحی در این زمینه به شورای نگهبان رسیده مشمول ایرادات قبلی بوده است. امروز نیز طرحی که آماده شده نسبت به دوره‌های قبل تغییر چندانی نکرده است.

وی در ادامه با بیان این‌که «از نظر بنده کار کارشناسی لازم بر روی این طرح انجام نشده است و فکر نمی‌کنم این طرح بتواند به نتیجه‌ای که مدنظر طراحان است برسد»، گفت: این طرح مغایر با بند۱۵ اصل سوم قانون اساسی است که بر توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعامل عمومی دلالت دارد. با توجه به این‌که کشور ما از اقوام و مذاهب مختلف تشکیل شده است در شرایط کنونی هر یک از اینها می‌توانند نمایندگان خود را داشته باشند اما بر اساس این طرح اقلیت‌ها نمی‌توانند نمایندگان خود را داشته باشند و در استان‌هایی نظیر آذربایجان، کرمانشاه، گلستان، سیستان و بلوچستان، کردستان و سایر استان‌ها از لحاظ قومیت‌ها و هم از لحاظ محلی دچار مشکل می‌شوند.

به گفته وی، از سوی دیگر این طرح با بند۹ اصل سوم قانون اساسی که بر رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه جامعه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی دلالت دارد، مغایرت دارد. با شرایط کنونی اگر یک کاندیدا در یک شهرستان ۱۰ درصد رای بیاورد و فردی دیگر در همان شهرستان ۶۰ درصد رای بیاورد، احتمال دارد فردی که درصد کمتری رای را در شهرستان کسب کرده بتواند در سطح استان با توجه به نظر مرکز استان رای بیشتری کسب کند و به مجلس راه یابد و فردی که رای بیشتری در شهرستان می‌آورد اما پشتوانه‌ای در مرکز استان ندارد به مجلس ورود پیدا نکند که این نوعی تبعیض است.

سخنگوی کمیسیون شوراها افزود: از سوی دیگر این طرح مغایر با اصل ۷۵ قانون اساسی است. قبلا یک کاندیدا تنها در شهرستان خود تبلیغ می‌کرد ولی بر اساس این طرح یک کاندیدا باید در ۱۰۰ شهر یک استان تبلیغ کند و پروسه انتخابات طولانی‌تر خواهد شد یا اگر انتخابات به میان دوره‌ای کشیده شود و اگر رای یک حوزه باطل شود در یک حوزه نظیر سمیرم باید در کل استان اصفهان صندوق رای‌گیری گذاشته شود.

همچنین این طرح با بند۸ اصل سوم قانون اساسی که بر مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خویش دلالت دارد، مغایر است. تاکنون درصد مشارکت مردم در انتخابات مجلس حد قابل قبولی بوده است و حدود ۶۰ درصد مشارکت مردم در انتخابات مجلس را داشته‌ایم که این رقم از خیلی از کشورهایی که ادعای دموکراسی دارند نیز بیشتر است اما در این طرح شناخت مردم از کاندیداهای استان کمتر است و می‌بینند نامزدهای آنها که در شهرستان رای بالایی می‌آورند ولی در استان انتخاب نمی‌شوند و لذا زمینه فاصله گرفتن مردم در مشارکت‌های انتخاباتی فراهم می‌شود.

وی در ادامه با اشاره به حدود ۵۰ مورد از معایب برای این طرح، اظهار کرد: افزایش شکاف و تنش‌های اجتماعی، بی‌پاسخ ماندن خواسته‌های مردم، افزایش هزینه‌های انتخابات، فراهم نبودن امکان حضور نمایندگان شاخص و مستقل به‌دنبال افزایش هزینه تبلیغات، توجه کافی نداشتن به مناطق پیرامونی شهرستان‌ها و مناطق دورافتاده، فعال‌شدن کانون‌های قدرت و ثروت، تقلیل اتکا به آرای عمومی و کاهش مشارکت مردمی، نداشتن شناخت کافی از کاندیداهای استان، افزایش لابی‌گری، کاهش استقلال نمایندگان، کناره‌گیری حوزه‌های کم‌جمعیت زمانی که رای خود را واجد اثرگذاری در کل استان نبیند، کاهش انتخاب آگاهانه، نبود فرصت کافی برای بررسی همه نامزدها که شمار آنها چندین برابر حوزه فرعی است، افزایش زمان و هزینه برگزاری انتخابات و اعلام نتایج، مبهم بودن فرآیند برگزاری انتخابات میان دوره‌ای و... همچنین مغایرت با بندهای ۸،۹،۱۵ اصل سوم و اصول ششم و ۶۲ و اصل ۷۵ ، حاکم شدن یک حزب یا جناح و حذف کامل جناح دیگر، از مهم‌ترین ایرادات این طرح است.