بامداد جنوب - امیرحسین حقیقی:

در طول سال‌هایی که از انتشار روزنامه بامداد جنوب می‌گذرد، توجه جدی به حوزه محیط زیست و مشکلات زیست‌محیطی در دستور کار روزنامه قرار گرفت و باوجود آنکه این روزنامه دارای صفحات و گرایش‌های مختلفی است، اما هیچ وقت حوزه محیط زیست و مشکلات و تبعات آن را فراموش نکرد. در همین راستا صدها گزارش، تیتر و عکس در این مورد در اختیار مخاطبان قرار داد. 

متاسفانه حوزه محیط زیست و مسائل مترتب بر آن هیچ وقت مورد توجه نماینده دولت و وابسته‌های آنها نبوده، چرا که بر اساس واقعیت‌های موجود در طول یک سال و نیم گذشته از حضور عبدالکریم گراوند، یکی از اصلی‌ترین مشکلات او با مدیرکل محیط زیست این بود که چرا مجوزهای کیلویی برای اقدامات مخرب صادر نمی‌کند و به همین دلیل به سراغ فردی رفت که به زعم او، در این مسیر استانداری را یاری کند. اما مدیرکل جدید هم با درک شرایط و مسائل و اینکه هر توافق کیلویی ممکن است تبعات شدیدی برای مجموعه و شخص خودش داشته باشد، حاضر به پذیرش بسیاری از مسائل نیست. آنچه در ادامه می‌آید گزارشی مختصر در یکی از مناطق حفاظت‌شده زیست‌محیطی استان بوشهر است که متاسفانه با فشار استانداری به فرد بهره‌بردار مجوز داده شده تا از معدنی در منطقه بیرمی، بهره‌برداری کند.

اوایل هفته بود که یکی از دوستان حامی محیط زیست در تماسی تلفنی از یک تخلف زیست‌محیطی در استان بوشهر خبر داد. موضوع این بود؛ برای فعالیت یک معدن در منطقه حفاظت‌شده کوه بیرمی(دشتی) مجوزهایی از طریق نهادهای دولتی استان صادر شده است و تا چند روز آینده با سرمایه‌گزاری بخش خصوصی راه‌اندازی خواهد شد. از همان زمان تاکنون خبرنگار بامداد جنوب پرس‌و‌جوها و پیگیری‌هایی از فعالان محیط زیستی، روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست استان بوشهر و سایر منابع آگاه داشته که اطلاعات و جزئیات آن را در ادامه می‌خوانید:

در ابتدا به سراغ نائب رئیس شورای شهر خورموج رفتیم که می‌توان گفت او بهترین جزئیات را در اختیار بامداد جنوب قرار داد. آقای رضایی در پاسخ به این مطلب که یک معدن غیرمجاز در منطقه بیرمی قرار است فعالیتش را آغاز کند، گفت: بله یک معدن در سال ۹۵ در تنگ شیرینه از کوه بیرمی جانمایی شده و امسال به‌صورت مزایده‌ای به یک پیمانکار اصالتا اصفهانی به‌نام آقای خوش‌اخلاق واگذار شده است. البته این معدن با رایزنی مسوولان ارشد استانی، سازمان صنعت و معدن، میراث فرهنگی و آب و فاضلاب استان مجوز گرفته ولی هنوز از محیط زیست که مهم‌ترین نهاد برای گرفتن مجوز این نوع فعالیت است انجام نگرفته است. تنها سازمانی که در حال حاضر از این معدن شاکی است محیط زیست است به‌دلیل این‌که این منطقه از همان سال ۹۵ در لیست مناطق حفاظت شده قرار دارد.

وی در ادامه به خبرنگار بامداد جنوب گفت: تنگ شیرینه به‌دلیل وجود چهار چشمه فعال و وجود چند قلاده پلنگ و پوشش گیاهی منحصر به‌فرد یکی از استراتژیک‌ترین تنگه‌های کوهی بیرمی از نظر زیست‌محیطی است. در این تنگه دو حلقه چاه وجود دارد که روزانه سه هزار مترمکعب آب شرب شهر خورموج (حدود ۳۰ درصد آب شهر) را تامین می‌کند و در صورت ایجاد معدن و انفجار و تردد ماشین‌آلات چاه‌های آب شرب حتما تخریب خواهند شد.

به گفته وی، وجود عمارت تاریخی ۱۶۰ساله محمدخان دشتی در شیرینه اهمیت این تنگه را دوچندان کرده در صورت ایجاد معدن راه دسترسی معدن از ۱۰ متری این عمارت احداث خواهد شد و تردد ماشین‌آلات حتما باعث آسیب به عمارت می‌شود. محیط زیست فعلا از معدن‌دار شکایت کرده و در حال حاضر حکم توقیف ماشین آلات از سوی دادستان گرفته شده. همچنین پرونده به‌صورت حقوقی از طرف محیط زیست در حال پیگیری است. اکنون در شهر خورموج با محوریت شورا کمپینی در این رابطه ایجاد شده و پیگیر جلوگیری از ایجاد معدن هستیم.

گفتنی است؛ امام جمعه‌های خورموج و کاکی از این کمپین حمایت کردند و فرماندار شهرستان با توجه به پیگیری انجام شده قول مساعدی برای جلوگیری از ایجاد معدن به این کمپین داده است.

در ادامه جست‌وجوها ما متوجه شدیم که قصه سر دراز دارد، چراکه با این اقدام حفاظت محیط زیست به خطر می‌افتد، همچنین از حق و حقوق مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد در استفاده درست از محیط زیست نیز نمی‌توان چشم‌پوشی کرد، همه ما می‌دانیم که ایجاد یک صنعت در منطقه‌ای که از نظر اکوسیستم بخشی از  مکان‌های بکر و دست نخورده است ضررش به سودش می‌چربد، این یک موضوع اثبات شده است.

مساله دیگر در این میان، مدیران ارشد استان (به‌جز محیط زیست) هستند که در کمتر از دو هفته تمامی مجوزها را به بخش خصوصی داده‌اند، آیا موضوعات پشت پرده‌ای وجود دارد که مردم و ما از آن بی‌خبریم؟!

در ادامه گزارش متن نامه دبیر شبکه زیست‌محیطی و منابع طبیعی استان بوشهر را خطاب به سازمان صنعت و معدن استان می‌خوانید که به‌صورت اختصاصی در اختیار روزنامه بامداد جنوب قرار گرفته است.

«نظر به این‌که کوه بیرمی جزء مناطق حفاظت شده تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر در سال 1395 به تصویب شورای‌عالی محیط زیست به ریاست حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی؛ ریاست جمهور اسلامی ایران رسیده و از زیستگاه‌های ارزشمند از نظر پوشش گیاهی، حیات‌وحش و زیستگاه بزرگ‌ترین گربه‌سانان (پلنگ ایرانی) که در حال انقراض می‌باشد و از بالاترین ارتفاعات استان بوشهر بوده و همچنین دارای شکارگاه‌های تنگ سدر، تنگ پلنگی، تنگ باریکو و تنگ شیرینه و تنگ پرزیه می‌باشد. این منطقه حفاظت شده با داشتن تنوع فراوان گیاهی و جانوری، بالاترین ارتفاعات استان بوشهر، تنگه‌های متعدد و عمیق و چشمه‌سارهای فراوان؛ از عوامل ایجاد یک اقلیم منحصربه فرد در این منطقه است، علاوه بر این در بیشتر ماه‌های سال حضور زیاد پرندگان بومی و مهاجر چشم‌انداز زیبایی به منطقه می‌دهد. ارتفاع متغیر این منطقه که از ۱۵۰ تا ۱۹۵۰ متری را شامل می‌شود باعث به وجود آمدن سه قسمت آب و هوایی متفاوت و منحصربه‌فرد شده که شاید در هیچ جای استان بوشهر این تنوع وجود نداشته باشد. این منطقه از لحاظ تنوع حیات وحش یکی از مناطق غنی استان بوشهر است؛ به‌طوری‌که تاکنون ۹۵ گونه پرنده،۲۰ گونه پستاندار، ۱۹ گونه خزنده، چهار گونه ماهی و چهار گونه دوزیست در آن مشاهده و شناسایی شده است. منطقه حفاظت شده کوه بیرمی با مساحت ۲۲ هزار هکتار در شهرستان تنگستان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های جنوب غرب کشور به‌شمار می‌رود.

در همین راستا به‌نظر می‌رسد که مفهوم توسعه پایدار در استان بوشهر با چالش‌های فراوانی مواجه است و هجوم صنایع به مناطق حفاظت شده به امری روزمره تبدیل شده است. بی‌شک فقدان سند آمایش سرزمینی برای استان بوشهر، همواره باعث شده که به مناطق تحت حفاظت دست درازی شود و به‌نوعی هیچ توجهی به اسناد بالادستی نیز در این زمینه نشود.

لیکن از سوی آن سازمان محترم به احدی از مجریان در تنگ شرینه، اجازه احداث و بهره‌برداری معدن داده شده است که با اعتراض فعالان محیط زیست و سازمان‌های مردم‌نهاد زیست‌محیطی و مردم فهیم شهرستان دشتی نیز مواجه و در صورت اجرائی شدن باعث تخریب یکی از غنی‌ترین مناطق منحصر به‌فرد استان از حیث تنوع زیستی خواهد شد.

جا دارد سازمان مربوطه که از ادارات متولی استعلام در رابطه با ارتقا مناطق بوده، از چنین اقدامی جلوگیری و در راستای اصل مترقی پنجاهم قانون اساسی مساعدت لازم برای حفظ محیط زیست و تنوع زیستی آن منطقه حفاظت شده مبذول فرمائید.»

به هر حال به‌نظر می‌رسد در استانی که مدیریتش هیچ اقدام مفیدی برای توسعه زیرساخت‌های پایدار نکرده و در جای دیگر هفته‌ها صادرات مواد معدنی را برای گرفتن مشتی ریال جهت دادن به منطقه ویژه اقتصادی بوشهر می‌گیرد، چنین فعالیت‌هایی جای سوال دارد. با فعال شدن این معدن، چند شغل ایجاد خواهد شد؟ در حالی که در استانداری داد می‌زنید که ما روی گردشگری و توسعه زیرساخت‌های آن فعالیت می‌کنیم، کدام حرف‌تان را مردم باور کنند؟ در این مورد بامداد جنوب منتطر پاسخ سایر طرف‌ها خواهد ماند. تلاش برای یافتن فرد بهره‌بردارِ غیربومی البته راه به جایی نبرد و در صورت پیدا کردن شماره همراه نامبرده و همچنین گرفتن توضیحات وی و رئیس سازمان صنعت و معدن و تجارت که معمولا دست بلندی در نوشتن جوابیه به بامداد جنوب دارد، آن را در اختیار خوانندگان قرار می‌دهیم.