بامداد جنوب ـ الهام بهروزی
«کوچه» شاید
مناسبترین عنوانی است که میتوانست برای این رویداد فرهنگی نادر و هیجانانگیز
برگزیده شود؛ رویدادی که همچون گذری تنگ و صمیمی داشتههای موسیقایی نواحی مختلف
ایران در آن جریان مییابد و پس از پایانش راوی خاطرات و رد پای ساز و احساسی میشود
که برساخته ذوق و قریحه بینظیر سرپنجهها و نازکخیالیهای عاشقانی بیدل است که
از عالم حضیض به استغنای روحی رسیدهاند.
اسفند رسیده
است و باز آغوش این شهر صمیمی به روی کوچه فستیوال موسیقی گشوده شده و شادی
بیکرانی بر کوچههای بیهمتای بافت کهن بوشهر سایه انداخته است؛ کوچک و بزرگ، پیر
و جوان، دارا و ندار، زن و مرد بیتاب بیقراریهای سازهای ایرانی و نغمههای مدهوشکننده
و اصیل نواحی این سرزمین کبیرند؛ سرزمینی که موسیقی با رنگ و پی زندگی مردمانش
پیوندی سخت خورده و برای لحظه لحظه بودنشان ریتمی خاص و پایکوبی منحصربهفردی
آفریدهاند. باز پیچش نوای سازها و ترانهها در حیاط کوچک و صمیمی کافه حاجرئیس و
دیگر کافههای زیبای بافت، محفل شیدادلانی شده که پیش از این تمام عشقبازیهایشان
را با دریا و شناشیرهای خانههای فرورفته در خلسه مهربانی در میان نهادهاند و این
بار آمدهاند تا بودن در کنار هم را به همگان یادآوری کنند و بگویند زندگی را
دریابید و بهر هیچ بر هیچ مپیچید!!!
دومین دوره
کوچه فستیوال موسیقی این بار با طعم و عطر جهانشمولتر و روی گشادهتر به سمت و
سوی مهرورزی و انسانیت گشایش یافته است. در این رویداد که حاصل اندیشهورزی و رفاقت
هشت نفره تعدادی از چهرههای فرهنگی و هنری برجسته بوشهر است، گروههای موسیقی
نواحی مختلف کشور هر ساله به این بندر کهن و تاریخی میآیند و هنر و میراث
موسیقایی خود را نه تنها با اهالی بندر، بلکه با دیگر هموطنانی که در این ایام
صرفا برای شنیدن و دیدن کوچه فستیوال موسیقی به بوشهر سفر میکنند، به اشتراک میگذارند؛
اینجاست که پرده از راز دل و بیقراری ساز برداشته میشود و این دو همنوا با هم
صمیمت محو شده در روابط زودگذر امروزی را در میان کوچههایی ساده و شهری کهن
دگربار کوک میکنند و میخوانند و بانگ میزنند و بانگ میزنند...
این فستیوال
نمادی از همت و عزت هنری این خطه دیرینه است؛ نمادی از خواستن و توانستن و یک عزم
جدی برای تعریف جریانی فرهنگی بدون اتکا به ارگان یا مسوولی!!! متولیان آن نه در پی
نام هستند و نه در پی نشان! آنها فقط میخواهند اندکی از کوتاهیهای سیاستگذاران و
متولیان فرهنگی را جبران کنند؛ همان کوتاهیهایی که موسیقی نواحی را دارد کمکم
از ذهن جوانان این کهنبوم میزداید و بهجایش معرف موسیقی است که کمترین پیوند را
با خاستگاه موسیقی ایران دارد... آری این هنرمندان صاحبنام و بیادعا گرد هم جمع
شدند و رویدادی را پیریزی کردند که اینک به الگویی برای کلانشهرها در راستای
ترویج فرهنگ موسیقایی اصیل ایران و گسترش بذر نشاط و امید اجتماعی شده است. به
گفته اتاق فکر این کوچه فستیوال، ایدهپرداز این طرح احسان عبدیپور، کارگردان
جوان و برجسته تلویزیون و سینمای کشور است که عبدیپور شدنش را مدیون همین موسیقی
بینظیر بوشهری و کوچهها و خانههای خیرهکننده بافت با آن پنجرههای منحصربهفردش
است. او ثابت کرد که دغدغه دارد و برای شرح دغدغه خود کوشید زبانی بیابد و چه
زبانی گویاتر از موسیقی؛ همان هنری که مونس و همدم اهالی دریا در هر لحظه بوده، از
سوگواری گرفته تا شادی و پایکوبی؛ هرچند او میتوانست فیلمهایش را زبانی برای
بیان دغدغههایش برگزیند؛ ولی او دنبال زبانی جهانی بود که مرزها را درهم شکند و
ترجمان حال هر قومی و هر ملتی در هر گوشهای از جهان باشد و شورآفرینی و غنای
مشهود موسیقی بوشهری را به همگان معرفی کند. بدون شک او بهتنهایی از عهده این
رسالت خطیر برنمیآمد و این گونه شد که محسن شریفیان موسیقدان برجسته موسیقی نواحی
کشور همسفر وی شد. این دو با همدلی و همراهی ادریس عبدیپور (تهیهکننده سینما)، شاهین
بهرامنژاد (مجری باسواد و فرهنگدوست صدا و سیمای مرکز بوشهر)، داریوش غریبزاده
(فیلمساز و نویسنده مطرح کشور)، حسین مظفری (عکاس و فعال حوزه گردشگری) و... کوچهای
را در کوی هنر بوشهر آفریدند که تجلیگاه فرهنگ موسیقایی اقوام مختلف است؛ فرهنگی
که برآیندی از آداب و رسوم، آیینها، اقلیم و زندگی مردمان این سرزمین است.
دومین فستیوال
کوچه این بار نواهایش را به نواهای مردمانی از سرزمینهای همسایه گره زده است؛ از
غرب به عراق و از شرق به افغانستان. بیشک شبهای خاطرهانگیزی آفریده میشود در
شبهایی که هر کدام به نامی و نشانی میزبان هنردوستان است. این فستیوال در دومین
تولد خود، گسترهاش به کافههای دیگری در بافت تاریخی بوشهر نظیر کهان، ناجی، لنج
و... میرسد و بخشهای جانبی آن که شامل بداههنوازی میشود در این کافهها برگزار
میشود و بخش اصلی هم به روال سال پیش در کافهحاجرئیس.
هدف کوچه
فستیوال مغایر با تجارت است
روز گذشته
نشست خبری دومین کوچه فستیوال موسیقی همزمان با نخستین روز برگزاری این رویداد با
حضور احسان عبدیپور، شاهین بهرامنژاد، داریوش غریبزاده و حسین مظفری و اهالی
رسانه در کوچه مشرف به کافه حاج رئیس برگزار شد، نشستی که به صفای کوچه آراسته شده
بود و همه به گرد هم بهدور از هر نوع تشریفاتی شنیدم از این فستیوال مردمی. در
بخش نخست این نشست احسان عبدیپور گفت: دنبال خبرسازی این رویداد نیستیم؛ چون هدفی
که از برگزاری این رویداد داریم صیانت از موسیقی نواحی است که متاسفانه تحت تاثیر
شرایطی دارد از ذائقه مخاطب گرفته میشود. ما در این کوچه و در این جای کوچک
کوشیدیم که با دعوت از گروههای موسیقی مطرح که با مشاوره محسن شریفیان برگزیده میشوند،
بستری برای حفظ و معرفی زیباییهای موسیقی نواحیمان ایجاد کنیم.
این کارگردان
برجسته سینما در ادامه با بیان اینکه این فستیوال مغایر با کار تجاری وبیزینساست، افزود: چراکه در این فستیوال نه بهدنبال
کسب درآمد هستیم و نه میخواهیم که هزینهای از بیتالمال داشته باشیم و هر چه هم
از بلیتفروشی عاید ما شده، برای اسکان، پذیرایی و هزینه گروههای مهمان لحاظ میشود.
وی با اشاره
به استقبال گسترده از این فستیوال از سوی مردم نقاط مختلف کشور، تصریح کرد: امسال
گستره دومین فستیوال کوچه بیشتر شده است و اغلب افرادی که سالهای قبل در این
فستیوال حضور داشتند امسال پرتعدادتر به بوشهر آمدهاند.
عبدیپور با
تاکید بر اینکه خوشبختانه در سالهای اخیر اتفاقات خیلی خوبی در حوزه موسیقی استان
بوشهر صورت گرفته است و موسیقی بوشهر به کل کشور به عنوان یک رویداد مهم فرهنگی
ارائه شده است، گفت: بهگونهای شده که دیگر بوشهریها با افتخار بوشهری بودن خود
را یادآوری میکنند و ابایی ندارند که بالهجه بوشهری صحبت کنند؛ چون فرهنگ این شهر
به همگان معرفی شده است.
کوچه فستیوال
موسیقی محل آشنایی با فرهنگ بوشهر است
مستندساز مطرح
کشور و از دیگر مجریان این طرح نیز در ادامه این نشست گفت: اینجا محلی برای آشنایی
بیشتر با فرهنگ بوشهر است. موسیقی ریلی شده تا واگنهای مختلف حامل فرهنگ را به هم
متصل کند.
داریوش غریبزاده
در پایان با بیان اینکه هیچکدام از مجریان کوچه فستیوال موسیقی از تبار موسیقی
نبودیم و تنها از میان ما محسن شریفیان است که از جنس موسیقی است، افزود: من
معتقدم شریفیان بیش از اینکه موسیقیدان باشد یک پژوهشگر برجسته و مشهور است که با
پژوهشهای خود خدمت بزرگی به موسیقی
نواحی ایران کرده داست.
وی در پایان
تاکید کرد: خیلی مهم است که موسیقی را به صرف موسیقی نگاه نکنیم و همه مسائل
فرهنگی را به خوبی ببینیم که چگونه روی ریلی به نام موسیقی در این فستیوال به حرکت
در میآید.
این رویداد
فرهنگی هنری مستقل و غیردولتی است
یکی از اعضای
اصلی اتاق فکر کوچه فستیوال موسیقی نیز در بخش پایانی این نشست گفت: در این رویداد
تلاش شده تا از ظرفیتهای هنری بوشهر بهخصوص هنر موسیقی استفاده کنیم که مردم را
شاد کنیم و یک برنامه مستقل و غیردولتی را در قالب یک فستیوال مربوط به موسیقی
نواحی بوشهر برگزار کنیم.
شاهین بهرامنژاد
در پایان با بیان اینکه در شرایطی که موسیقی اصیل ایرانی رو به فراموشی گذاشته و
اگر مراقب نباشیم موسیقی نواحی ایران فراموش میشوند تلاش کردیم تا با برگزاری این
فستیوال فرزندان خود و نسل جوان جامعه را با این نوع موسیقی آشنا کنیم و پاسداشتی
برای فرهنگ نواحی ایران باشد، افزود: فستیوال نخست با استقبال بسیار خوبی روبهرو
شد و اینک شاهد برگزاری دومین دوره آن با وجود مشکلات متعدد مالی و... هستیم.
یادآوری میشود،
در دومین فستیوال موسیقی کوچه، موسیقی خوزستان (کماکان)، موسیقی افغانستانی،
موسیقی آذربایجان (استاد اسدالهی)، موسیقی خراسان شمالی (گروهنغمهستان)، موسیقی لرستان (گروه
سورنا)، موسیقی هرمزگان (گروهداماهی)
و موسیقی اختتامیه) شگفتانه) در بخش اصلی در کافه
حاجرئیس اجرا میشود. برگزاریکارگاهتئوریک موسیقی در سه مرحله، اجرای
برنامههای بداههنوازی شامل شب هرات،شبکجنگ، شب اصفهان، شب موسیقی خیابانی، شب
شیراز، شب بردستان، شب هرمز، شب عرب، شب بوشهری، بداههنوازی،کارگاه نیمهخوانی و شب ریتم نیز برنامههایی
هستند که در بخش جانبی فستیوال در کافههای ناجی، کهان، لنج و قهوهخانه علیباش هر
شب برگزار میشود. همچنین از دیگر برنامههای دومین فستیوال کوچه میتوان به اجرای
موسیقی حنابندان، موسیقی بندری و موسیقی بوشهر، خیامخوانی اشاره کرد که این
برنامهها در حاشیه مراسم موسیقی برگزار میشود و رایگان است.
شایان ذکر است در این رویداد از کتاب پژوهشی «مردمشناسی و موسیقی نواحی ساحلی شیبکوه»
اثر محسن شریفان (دربرگیرنده موسیقی لوتیها و آیینهای خاصی است که در محدوده
پارسیان تا کنگان رواج دارد) رونمایی میشود.
یادآوری میشود،
دومین فستیوال موسیقی کوچه از ۲۰ تا ۲۶ اسفندماه در کافه حاجرئیس بوشهر در دو سانس
۱۹ و 21:30 پذیرای دوستداران موسیقی نواحی است. در شب نخست این رویداد شاهد اجرای
موسیقی محفلی عرب با هنرنمای گروه موسیقی «کماکان» از خوزستان و گروه «هیرون» از
بوشهر بودیم که با استقبال بینظیری روبهرو شد.