الهام بهروزی: هنر چیست؟ آیا صرفا پدیده‌ای برای خلق و نمایش زیبایی‌های بصری و عینی یا معنوی و انتزاعی است؟! آیا در جامعه رسالتی هم برعهده دارد، به‌ویژه در شرایط بحرانی؟! بدیهی است هر پدیده‌ای در کنار زیبایی‌های خاص خودش، رسالت‌ و هدفی هم دنبال می‌کند، از این‌رو، هنر در عین آفرینش زیبایی‌های عینی و رویاگونه؛ نقش شگرفی را در آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی بازی می‌کند. چنانچه بیشتر شاخه‌های هنری این قابلیت را دارند که در شرایط بحرانی در ترویج همدلی، آرام کردن فضا و دعوت مردم به مشارکت در امور خیریه موثر ظاهر شوند؛ نظیر هنر عکاسی. هنری که با ثبت تصاویری غیرقابل تکرار، پرده‌ها را از مقابل چشم‌های‌مان پس می‌زند و ما را با واقعیت تلخ و عریانی روبه‌رو می‌سازد که تنها و تنها با همدلی و نوع‌دوستی می‌توان مرهمی بر آن گذاشت!

بهار امسال مصادف شده با سیل‌های ویرانگری که هر لحظه و هر لحظه زندگی بسیاری از هموطنانمان را در هم می‌پیچد؛ اما در دل این فاجعه‌های طبیعی شاهد انسانیت و حرکت‌هایی از سوی مردم این سرزمین هستیم که در نوع خود کم‌نظیر و تامل‌برانگیز است؛ نظیر حلقه انسانی برخی از مردان دهلاویه در مقابل سیل!!! در این میان، این لنز دوربین‌هاست که شاهکارهایی از انسانیت را ثبت و ضبط می‌کنند که نه تنها دل‌ها را به لرزه در می‌آورد، بلکه دست‌هایی را پای کار می‌آورد تا ساخته شود هر آنچه که در یک لحظه ویران شده است... از این رو، به‌صراحت می‌توان گفت، عکاسانی که در این لحظات خطر را به جان می‌خرند تا در کنار امدادرسانی، با ثبت تصاویر منحصربه‌فرد گزارشی مستند از فجایع طبیعی و انسانی به جامعه ‌بدهند، سفیران مهرند؛ آنها آمده‌اند تا بگویند هنر صرفا برای هنر نیست، بلکه هنر برای جامعه است. آنها می‌کوشند در کنار انعکاس دردها و رنج‌ها، تصاویری از نگاه‌هایی امیدوار و پر از زندگی ثبت کنند تا روحیه را به جامعه تزریق کنند.

یکی از این عکاسان دغدغه‌مند سیداحمد موسوی‌مقدم است. وی اصالتا برازجانی و متولد سال 61 در شیراز است که از سال 81 وارد انجمن سینمای جوانان برازجان می‌شود و دوره عکاسی را می‌آموزد. این هنرمند چندان مشتاق رقابت در رویدادهای هنری نبوده، از این‌رو در جشنواره‌های معتبر عکاسی هیچگاه شرکت نکرده، مگر جشنواره‌هایی با اهداف خیریه.

موسوی‌مقدم همچنین در طول فعالیت حرفه‌ایش در نمایشگاهی حضور نداشته است؛ اما پس از زلزله کرمانشاه تصمیمش عوض شد. وی با هدف کمک به هم‌نوعان خود، نمایشگاه انفرادی «هیوا» را دو بار در بوشهر برگزار و عواید فروش این رویداد را به زلزله‌زدگان اهدا کرد. وی اینک سومین دوره این رویداد را به منظور کمک به سیل‌زدگان از 21 تا 30 فروردین‌ماه در نگارخانه فرتورگران لیان واقع در بوشهر، چهارراه فضیلت، خیابان جمهوری، بعد از بنیاد الغدیر، شهرک ساحل (نیروی دریایی)، پلاک 199 برپا کرده است. در این نمایشگاه تصاویر زیبا و منحصربه‌فردی به نمایش گذاشته شده که می‌توان به‌وضوح روح امید، زندگی، قدرشناسی و شوق بودن پس از گذر از یک فاجعه را در آنها به نظاره نشست. به‌راستی کار چندان راحتی نیست که در روزهای سخت و ویرانی بتوان تصاویری را ثبت کرد که به جای برانگیختن ترحم، همدلی را در وجود ما بر‌انگیزد.

سیداحمد موسوی‌مقدم در خصوص برگزاری نمایشگاه «هیوا» در بوشهر به بامداد جنوب گفت: نخستین دوره این رویداد پس از زلزله کرمانشاه برگزار شد. من پس از زلزله به آنجا رفتم و در کنار امدادرسانی، از عکاسی هم غافل نمی‌شدم؛ اما تصور نمی‌کردم که تصاویر ثبت شده روزی در نمایشگاهی به نمایش گذاشته شود!!! ولی در اثر یک اتفاق، تصمیم گرفتم که نمایشگاهی برگزار و عواید فروش آثار آن را به هموطنان زلزله‌زده تقدیم کنیم. آن اتفاق این بود که من در صفحه اینستاگرامم تصویری از «یسنا» گذاشتم؛ دختری که در یکی از روستاهای سرپل ذهاب به همراه پدرش در زیر آوار خانه‌ای رفته بود که با وام و قرض ساخته بودند. او برای دو ساعت می‌میرد که در نتیجه دو ساعت تلاش کادر پزشکی و تنفس مصنوعی به زندگی برمی‌گردد؛ اما متاسفانه پدرش را از دست می‌دهد. این تصویر خیلی از نگاه‌ها را به خود جذب کرد و در این میان، یک گروه خیریه با من گفت‌وگو کردند و خواستند که کمک‌های خود را در روستای این دختر در زمینه تامین موادغذایی هزینه کنند که با صحبت کردن بیشتر به این نتیجه رسیدیم که بحران زندگی یسنا و مادر و برادرش را برطرف کنیم؛ چراکه خانه‌ آنها با خاک یکسان شده بود؛ من معتقد بودم که حل بحران یک خانواده معادل رد کردن جامعه از یک بحران است. از این‌رو، در زمین باقیمانده خانه‌ای برای خانواده یسنا ساخته شد. از این‌رو، این اتفاق موجب شد نمایشگاه عکس «هیوا» در بوشهر برگزار شود.

وی در ادامه با بیان اینکه افزون بر این جریان، انعکاس تصاویر دیگری از این رویداد در صفحه شخصی‌ام در شبکه‌های مجازی موجب شد تا مردمان این روستا که در نقطه صفر مرزی در اوج گمنامی و شرایط سخت و بیسوادی زندگی می‌گذارندند، دیده شوند، افزود: دختر دیگری آنجا بود که ناشنوا بود و باید حلزونی در گوش وی کاشته شود تا بتواند بشنود که عده‌ای دیگر از خیّران هزینه عمل این دختر را تامین و شنوایی را به این دختر باهوش هدیه کردند. شاید بلایای طبیعی چون زلزله و سیل بیرحم هستند؛ اما گاه برای برخی از مناطق موهبت به‌شمار می‌رود نظیر همین روستا در سرپل ذهاب که هیچ کس آنها را نمی‌دید و در بی‌سوادی و شرایط مشقّت‌باری زندگی می‌گذراندند!

موسوی‌مقدم با اشاره به اینکه سه اثر من در پویش «بدسرپرست تنهاتر است» که به همت کامبیز دیرباز و برخی از چهره‌ها برای تکمیل مدرسه‌ای در منطقه زلزله‌زده سرپل ذهاب به راه افتاد، به فروش رفت و پول آن برای ساخت آن مدرسه هزینه شد، تصریح کرد: در سومین نمایشگاه خیّریه «هیوا» نیز آثاری به نمایش گذاشته‌ام تا با فروش آن قطره‌ای باشم از دریای همدلی و نوع‌دوستی برای کمک به سیل‌زدگان.

وی در خصوص دلیل انتخاب نام «هیوا» برای نمایشگاه‌های خیّریه خود، توضیح داد: «هیوا» در زبان کردی به معنای «امید» است. اگر دقت کرده باشد در تصاویر به نمایش گذاشته شده هیچ بک‌گراندی از نومیدی و زلزله نگذاشته‌ام؛ چراکه نخواستم ترحم دیگران را برانگیزم، بلکه به‌دنبال این بودم که با انتخاب کادر و زاویه صحیح، نوع نگاه، کمپوزسیوم و... حرفم را به مخاطب انتقال بدهم. چون در این صورت بود که رسالت هنری خودم را ادا می‌کردم، از این‌رو، از ثبت تصاویر غم‌انگیز دوری کردم و سعی کردم با ثبت پرتره‌هایی با نگاه‌هایی خاص با مخاطب وارد مذاکره شوم و بدون برانگیختن حس ترحم، نوع دوستی و همدلی را در آنها برانگیزم که خوشبختانه با بازخوردهای خوبی که گرفتم، فکر می‌کنم به هدفم دست یافتم.

این هنرمند در ادامه با اشاره به نگاه خندان پیرمردی که در تصاویر روبه‌روی‌مان خودنمایی می‌کرد، گفت: این عکس را هنگامی گرفتم که داشتند کانکسی را برای پیرمرد به‌عنوان خانه جاسازی و آماده می‌کردند و پیرمرد با این لبخند هم امید را جان می‌بخشید در وجودش و هم قدرشناسی خود را به نمایش می‌گذاشت.

وی همچنین به نگاه بزرگ‌منشانه پسربچه‌ چهارساله‌ای که در کنار زنی سالخورده ایستاده بود، اشاره و تصریح کرد: در این تصویر تقابل دو نسل را به نمایش گذاشتم. تصویر کودک را واضح و تصویر زن سالخورده را محو کردم تا تفاوت نسل‌ها و گذر عمر را به زبان تصویر نیز یادآوری کنم. این کودک در واقع داشت به لنز دوربین فیلمبرداری من که برای تهیه یک فیلم مستند جاسازی شده بود، نگاه می‌کرد.

موسوی‌مقدم با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین رسالت‌های هنر افزون بر فرهنگ‌سازی نمایش دردهای جامعه است، خاطرنشان کرد: اینکه دوربین به دست بگیریم و صرفا چهار عکس زیبا بگیریم، هنر نیست؛ چراکه میان عکس زیبا و عکس خوب تفاوت بسیار است؛ البته این بدان معنا نیست که با عکس زیبا مخالف باشم؛ ولی من با عکس خوب بیشتر موافقم. چون عکس خوب با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند و رسالت خالقش را به همان سرانجامی که انتظار دارد، می‌رساند. بنابراین سخت‌ترین قسمت کار یک عکاس آنجاست که باید همه حرف‌هایش را در یک تصویر بیان کند.

عکاس نمایشگاه خیّریه «هیوا» در پایان در خصوص نقش پررنگ کودکان در آثارش توضیح داد: کودکان به‌شدت برای من اهمیت دارند. متاسفانه نه تنها در جامعه خودمان، بلکه در سایر جوامع به نظر می‌رسد که به آنها سخت گرفته می‌شود. از این‌رو، مسائل مربوط به آنها برای من بسیار مهم است، به همین دلیل در نمایشگاه من حضور پررنگی دارند و سعی کردم روایت‌های متفاوتی از نگاه‌ها و چشم‌های آنها داشته باشم.

یادآوری می‌‌شود، نمایشگاه عکس «هیوا» از 21 تا 30 فروردین‌ماه هر روز از ساعت 17 تا 21 در نگارخانه فرتورگران لیان پذیرای علاقه‌مندان به هنر عکاسی و خیّران هم‌استانی است. بدون شک برپایی چنین نمایشگاه‌هایی، ارزشمندی و جایگاه هنر را در سطح جامعه بیش از پیش به همگان یادآوری می‌کند. با این اوصاف می‌طلبد هر کدام به سهم خود در این روزهای سخت با هم‌ذات‌پنداری و حمایت از هنر هنرمندان در امور خیّریه پیشگام شویم و هموطنان سیل‌زده را با خریداری این آثار یار و مددکار باشیم.