الهام بهروزی:
او را گاه می‌توان در شعرهایش یافت، گاه در نمایشنامه‌هایش، گاه در عکس‌هایش؛ اما بیش از هر چیزی می‌توان او را در آرامشی یافت که نشات گرفته از سال‌ها تجربه‌اندوزی، اخلاق‌مداری و دانش است. غلامحسین دریانورد، پژوهشگر، نویسنده، شاعر و نمایشنامه‌نویس اهل گناوه است که از بدو جوانی تا کنون با خلق آثار ارزشمند و فاخر در عرصه فرهنگ و هنر استان بوشهر به‌خصوص در حوزه انقلاب، دفاع مقدس و هنر و ادبیات آیینی خدمت بزرگی به جامعه هنری کرده است. وی نویسنده‌ای خلاق، شاعری دریادل، عکاسی پراحساس و پژوهشگری دغدغه‌مند و ریزبین است. از این هنرمند هم‌استانی آثار متعدد و فراوانی با موتیف انقلاب و دفاع مقدس و... منتشر شده است که به تفکیک حوزه عبارتند از: نمایشنامه: «شعله‌های موج و آواز ماه» (نشر انجمن تئاتر دفاع مقدس1390)، «شش خاطره و یک شکست» (نشر انجمن تئاتر دفاع مقدس 1387)، «دریامرد» (نشر هنر دفاع ۱۳۹۶) و «بارون و بوی یاس» (نشر دریانورد 1384)، شعر و اثر تالیفی: «جلوه‌های نمایشی جنگ» (نشر سوره، ۱۳۹۷)، «نگاهی به گناوه» (از مجموعه دانشنامه استان بوشهر، 1392)، «گلگون و دریایی» (نشر دریانورد، 1389)، «از درس و مشق شیدایی» (ناشر دریانورد، ۱۳۸۸)، «از درس و مشق شیدایی» (ناشر دریانورد، ۱۳۸۸)، «بیا کنار دریا» نشر دریانورد، 1387)، «رهاورد آورد» (گردآوری نشر دریانورد، 1385)، «تا ساحل سپید سعادت» (نشر دریانورد، 1383)، «از عشق و نیمکت‌های خالی» (نشر دریانورد، 1383)، «شهروندان بهشت» (نشر دریانورد، 1380)، «یادها و دوبیتی‌ها» (نشر دریانورد، 1382)، «در جشن جنوبی چشمانت» (نشر هیرمند، 1379) و «تا فراسوی دریا» (گردآوری نشر نیروی دریایی، 1379). داستان و کتاب عکس: «دریامرد (داستان نوجوان)» (نشر دریانورد، 1390)، «اینجا گناوه است»، «عکس‌های قدیمی گناوه» (گردآوری و تدوین؛ نشر دریانورد، 1391)، «هشت فصل عشق» (عکس‌های غلامعلی دریانورد، گردآوری و تدوین، نشر دریانورد، 1390)، فیلمنامه‌نویسی: فیلم سینمایی «هیام»، سریال «مسافر سحر»، فیلمنامه مجموعه مستند «سفر عشق»، فیلمنامه مجموعه مستند «حباب»، فیلم کوتاه «عکس یادگاری»، فیلم کوتاه «راحله»، فیلم کوتاه «سیروان».
افزون بر این آثار، غلامحسین دریانورد ده‌ها مقاله و یادداشت در حوزه هنر انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و ادبیات و هنر آیینی نگاشته است. همچنین در کارنامه فرهنگی هنری وی، مدیریت نشر دریانورد، داوری و بازبینی بیش از 30 جشنواره تئاتر استانی، منطقه‌ای، دفاع مقدس، دینی و...، داوری بیش از 10 جشنواره شعر کشوری و استانی و منطقه‌ای و اجرای بیش از 25 نمایش عموم و هچنین اجرای سه نمایشنامه عاشورایی در استانبول (ترکیه) ثبت شده است. از فعالیت‌های فرهنگی شاخص این هنرمند انقلابی و متعهد می‌توان به برگزاری «جشن فرهنگ گناوه»، «ضیافت بفرمایید کتاب» و... اشاره کرد. دریانورد در سال جاری همزمان با هفته هنر انقلاب اسلامی به‌واسطه سابقه درخشانی که در عرصه خلق و تولید آثار بامحتوا و فاخر در عرصه هنر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس از خود برجای گذاشته است، از میان صد هنرمند مطرح هم‌استانی از سوی حوزه هنری استان بوشهر به‌عنوان چهره برتر هنر انقلاب اسلامی در استان بوشهر برگزیده و در آیینی از وی تجلیل شد. به این بهانه گفت‌وگویی را با غلامحسین دریانورد، هنرمند فرهیخته هم‌استانی صورت دادیم که شما را به خواندن آن در ادامه دعوت می‌کنیم.
انقلاب اسلامی چه دینی به هنر دارد وح هنرهایی که در پیروزی انقلاب اسلامی نقش داشتند، کدام بودند؟
هنر و ادبیات در پرتو آزادی است که به مراحل اوج خود می‌رسد و هنرمندان در این فضاست که به خلق آثار خود به بهترین شکل می‌پردازند. این یکی از هدایایی بود که انقلاب به جامعه هنری و ادبی هدیه داد و هنرمندان و نویسندگان به خوبی این فضا را به‌خصوص در سال‌های اوایل انقلاب حس می‌کردند. به استناد مشاهدات خودم حس می‌کنم هنرهای چون شعر، داستان، موسیقی، نقاشی، خوشنویسی، کاریکاتور و عکاسی در پیروزی انقلاب نقش داشتند؛ در واقع این هنرها در هنگام وقوع انقلاب خود را در نقاشی دیواری، شعارها، هم‌نوایی و ریتم و ملودی سرودها و شعارها، روزنامه‌ها به شکل بارز و روشنی نشان دادند و همین هنرها بود که در کنار سینما و ادبیات رشد چشمگیری داشتند.
شما به‌تازگی از میان صد هنرمند به‌عنوان چهره برتر هنر انقلاب اسلامی انتخاب شدید؛ عنوانی که بدون‌شک با مطالعه کارنامه درخشان‌تان شایسته شماست. حال استاد دریانورد در این سال‌ها چگونه تلاش کردید با زبان هنر راوی انقلاب و سال‌های جنگ باشید و مهم‌ترین هدف‌تان از اهتمام به این حوزه چه بود؟
در حقیقت من کار شاق و خاصی نکرده‌ام اگر کتابی، عکسی، نمایشنامه، شعر یا اثری از من می‌خوانید و می‌بینید در ادامه زندگی من بوده است، این‌ها همه تجربه زیسته من است. اگر اثری پژوهشی از شهدای گناوه می‌بینید در آن از کسانی صحبت کرده‌ام که آنها را می‌شناختم و خیلی از آنها دوستم بوده‌اند و یا اگر نمایشنامه‌ای نوشته‌ام، بازتاب زندگی و اندیشه‌ام بوده است. من فقط راوی رویدادهایی بوده‌ام که در دوران زندگی‌ام اتفاق افتاده است. رویدادهایی که از نزدیک با آنها آشنا و آن را لمس کرده‌ام. خب دو رویداد بزرگ در دوران زندگی‌ام یکی وقوع انقلاب بود و دیگری هشت سال دفاع مقدس. باید از آنها می‌نوشتم، آن هم در موقعیت مکانی زادگاهم که من هم نوشتم. واقعا جای این نوشته‌ها خالی بود. هرچند در حال حاضر کاری به کیفیت کارهایم ندارم؛ ولی از نظر کمی حس می‌کنم شاید به نسل آینده نویسندگان و هنرمندان که شاید این دو رویداد را از نزدیک ندیده‌اند، کمک کند. باید اشاره کنم که هدفم هم از نوشتن این رویداد‌ها نیز پاسخ به سوالات و دغدغه‌های درونی خودم بوده است.
هنر انقلاب اسلامی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب به شکلی محسوسی کمرنگ و کمرنگ شد تا جایی که امروز کمترین رد آن را می‌توان در عرصه فرهنگی هنری کشور نظاره کرد، به نظر شما چه عواملی در این میان نقش داشت؟ به‌گونه‌ای که نسل امروز کمترین شناختی از هنر آن دوره دارند؟ این در حالی است که هنر در پیروزی انقلاب شکوهمند ایران نقش بسزایی را ایفا کرد؟
این پرسشی است که می‌تواند موضوع یک اثر پژوهشی و یا یک پایان‌نامه باشد. در گام نخست باید برای رسیدن به چرایی این موضوع، پیشنه هنر و ادبیات انقلاب را رصد کرد و آمار گرفت و بعد به آسیب‌شناسی و علت‌یابی کمرنگی این نوع آثار در این سال‌ها پرداخت.
استاد دریانورد هنر انقلاب اسلامی با آغاز جنگ تحمیلی به‌صورت خودجوش به هنر دفاع مقدس گره خورد و از آن پس خود را در قالب هنر دفاع مقدس بیشتر به رخ کشید، شما در این حوزه چه آثاری را خلق کردید و چقپر تلاش کردید فحوای آن روزها را به نسل جوان انتقال بدهید؟
همان‌طور که گفتید هنر و ادبیات انقلاب با هنر و ادبیات دفاع مقدس در ادامه همدیگر و جدا ناشدنی است من در دوران انقلاب نوجوان بودم و با توجه به شرایط سنی منفعل؛ ولی در دوران جنگ هشت ساله جوان بودم و کاملا فعال و در همین دوره است که با هنر و ادبیات آشنایی پیدا کردم و حس کردم که یک نیمچه استعدادی دارم و با توجه به اینکه شغل و رسته‌ام نیز روابط عمومی و انتشارات و تبلیغات تعریف شده بود، به شکل تمام‌وقت کارم همین شد که بنویسم، بخوانم، ببینم، بسرایم و خیلی از هنرها را تجربه کنم و از آنجا که میدان هم خالی بود، حس کردم که باید خودم آستین بالا بزنم و از سرگذشت جنگ تحمیلی با موضوع فرعی استان بوشهر و زادگاهم بگویم و بنویسم و... و نوشتم.
انتخاب شما به‌عنوان چهره برتر هنر انقلاب اسلامی مسوولیت شما را در عرصه هنر سنگین‌تر کرد، از این پس چگونه تلاش می‌کنید تا هنر انقلاب اسلامی که چهل سال پیش توانست با همراهی هنرمندان بزرگی به کمال برسد، در آثارتان دگرباره مطرح و زنده شود؟
باید دعا کنم که خدا به من توفیق بدهد. «جهد بر توست و بر خدا توفیق/ زآنکه توفیق و جهد است رفیق»
چرا نمود انقلاب اسلامی در آثار تولیدی و راه‌یافته به جشنواره‌های فجر که اساسا نامشان از فجر انقلاب وام گرفته شده، کمرنگ است؟
راستش نمی‌دانم شاید باید آسیب‌شناسی کرد؛ ولی حس می‌کنم درست است که از نظر کمی آثار تولیدی با این موضوع کم شده است؛ اما از نظر کیفی این آثار ارتقا یافته است.
استاد دریانورد کمی بپردازیم به هنرمندانی چون شهید آوینی که در هنر انقلاب اسلامی و هنر متعهد پیشرو بودند. از دید شما آثار این شهید هنرمند چه دستاوردهایی برای هنر ایران به همراه داشت و وی چگونه آرمان‌های انقلاب و امام خمینی (ره) را در آثارش منعکس کرد؟
شهید آوینی و نگاه و جهان‌بینی‌اش در مجموعه «روایت فتح» آینه تمام‌نمای هنر متعهد به حقیقت است که باید نشانه راه هنرمندی باشد که دغدغه حقیقت و خیر و زیبایی دارد که البته این نگاه و جهان‌بینی برای هنر و ادبیات کشورمان دستاوردهای بزرگی هم داشته است.
چرا پس از وی کمتر هنرمندی به‌دنبال زنده‌کردن آرمان‌های انقلاب بود؟
هر گلی بو و عطر مخصوص به خودش را دارد. من فکر می‌کنم و می‌بینم امثال شهید آوینی البته با رایحه متفاوت در جامعه هنری و فرهنگی‌مان داریم که باید قبل از دست دادن، آنها را شناسایی و قدردان آنها باشیم. البته شهید آوینی شخصیت و چهره هنری ویژه خود داشت و با توجه به تجربه زیسته‌اش ممتاز بود.
حضرت امام خمینی (ره) فرموده‌اند: «هنر دمیدن روح تعهد در کالبد انسان‌هاست»، از دید شما هنر چقدر در تعالی و سرزندگی انسان نقش دارد؟
از نظر بنده هنر به زندگی معنا و منزلت می‌دهد و سبب می‌شود که زندگی را با تمام رنج‌هایش تحمل کنیم و با آن کنار بیاییم.
آیا در سال آتی اثری هم برای انتشار در دست دارید در این خصوص کمی بیشتر برای ما بگویید؟
مثل همیشه بیکار نیستم و همچنان دغدغه نوشتن دارم. کارهایی دارم که تمام شده‌اند. کارهای دارم که نیمه‌تمام هستند و ایده‌های دارم که باید به آنها بپردازم و به سرانجام برسانم. از جمله آثاری که دوست دارم امسال به یاری خدا چاپ و منتشر کنم این کتاب‌ها‌ست: کتاب جهانشیر یاراحمدی با موضوع سردار شهید جهانشیر بردستانی، جلد هفتم کتابنامه گناوه با موضوع شعر و ادبیات نمایش در بندر گناوه، مجموعه شعر «ما برادر بودیم» با موضوع دفاع مقدس و کتاب «انقلاب و دبیرستان ماه».
سخن پایانی؟
«خردمند طبعان منت شناس/ بدوزند نعمت به میخ سپاس» بسیار سپاسگزارم که خداوند منان تا به امروز به من عمر داده است که چنین قدر زندگی و نفس کشیدن خود را بدانم. سپاسگزارم از همه کسانی که کمک کردند. تا خودم باشم و حالا روبه‌روی شما باشم و چنین از آثارم سخن بگویم. سپاسگزارم از افراد و نهادهای که شب خوش تجلیل از هنرمندان استان بوشهر را در آیین اختتامیه هفته هنر انقلاب در بوشهر رقم زدند به خصوص حوزه هنری استان و کارکنان گرامی و مدیریت عزیزش و بسیار ممنونم از شما و روزنامه وزین‌تان که دغدغه فرهنگ، هنر و ادبیات و اعتلای این استان را در همه زمینه‌ها دارید.
پربازدید ها