داود علیزاده
مدرسه چندپایه
پدیده‌ای جهانی است که در اغلب کشورها، فلسفه وجودی آن دستیابی به هدف بین‌المللی
«آموزش برای همه» است. مناطق دورافتاده، کم‌جمعیت و صعب‌العبور به توسعه فرصت‌های تحصیلی
بیشتری نیاز دارند و همین موضوع توجه متصدیان آموزش و پرورش را به مناطق روستایی و
در حاشیه معطوف کرده است.
پیش‌تر
رضوان حکیم‌زاده در «گردهمایی مدیران کل آموزش‌وپرورش قطب یک کشور در تبریز» در
سال 97 گفته بود: «۴۴ هزار کلاس چند پایه‌ای در کشور داریم که یک معلم مسوولیت تدریس
این کلاس‌ها را بر عهده دارد.» دلیل اصلی تشکیل کلاس‌های چندپایه به حدنصاب نرسیدن
تعداد دانش آموزان در یک پایه تحصیلی است. معمولا حدنصاب تعداد دانش‌آموزان برای رسمیت
یافتن کلاس‌های درس را در هر پایه نظام آموزشی تعیین و ابلاغ می‌کند.
دیدگاه‌های
مختلفی نسبت به کلاس‌های درس چندپایه وجود دارد: برخی این کلاس‌ها را جزئی از معضلات
نظام آموزشی می‌دانند که باید از میان برداشته شود و بعضی دیگر وجود این کلاس‌ها را
به‌مثابه فرصتی برای یک عمل آموزش و پرورش بهینه به‌شمار می‌آورند. تحقیقات نشان می‌دهد
که میان دانش‌آموزان کلاس‌های درس چندپایه و دانش‌آموزان کلاس‌های درس تک‌پایه از حیث
توانایی شناختی تفاوت معناداری وجود ندارد. افزون بر این دانش‌آموزان کلاس‌های درس
چندپایه نسبت به دانش‌آموزان کلاس‌های تک‌پایه از نظر رشد اجتماعی، سازگاری محیطی،
بیان عواطف، روحیه همکاری، بهداشت روانی، پختگی رفتاری و ... به دانش‌آموزان کلاس‌های
تک‌پایه برتری نشان می‌دهند؛ اما وجود دانش‌آموزان چندپایه در کنار هم فرصت کافی
تدریس و رسیدگی را از معلم می‌گیرد، گاهی تحمل درس‌های تکراری برای دانش‌آموزان
پایه بالاتر ملال‌انگیز است و گاهی اوقات تعدادی نیز از شرکت در کلاسی که بچه‌های کوچک‌تر
از خودشان در آن درس می‌خوانند، ابا دارند.
با همه
این احوال یکی از معلمان موفق چند سال اخیر همین کلاس‌های چندپایه «یعقوب ذاکری
درباغی» است که در کنار تدریس، فعالیت‌های اجتماعی مختلفی را با دانش‌آموزان خود
تجربه کرده است. جذب کمک‌های مردمی و تجهیز مدرسه، انتشار کتاب داستان بچه‌های
مدرسه و... از فعالیت‌های وی است. همچنین ذاکری موفق شده است رتبه‌هایی در مسابقات
و جشنواره‌هایی چون الگوهای تدریس (شهرستان و استان) و رتبه برتر مقاله‌نویسی در راستای
فعالیت‌های پژوهشی را کسب کند. وی همچنین تاکنون چهار جلد کتاب در موضوعات مختلف چاپ
و منتشر کرده است. ذاکری درباغی همچنین به همراهی دانش آموزان دبستان «سحر خشک‌آباد»
به‌عنوان یکی از محروم‌ترین روستاهای کشور در سال ۹۷ موفق به کسب رتبه برتر جشنواره
ملی استعدادیابی (از کودکی) بشود.
وی در معرفی خود به خوانندگان بامداد جنوب گفت: من
یعقوب ذاکری درباغی متولد سال ۱۳۶۶ در روستای کولغ کاشی از توابع بخش بندزرک شهرستان
میناب در استان هرمزگان هستم. معلم چندپایه ابتدایی در روستای خشک آباد. با سابقه
12 سال تدریس در مناطق روستایی و دو ساله در یکی از روستاهای محروم و کم‌برخوردار به
نام خشک آباد تدریس می‌کنم. معلم پایه اول تا سوم ابتدایی با ۱۲ دانش‌آموز دختر و پسر.
روستای خشک‌آباد، روستایی به فاصله ۵ کیلومتر از مرکز بخش بندزرک است. تقریبا از زمانی
که به شغل شریف معلمی وارد شدم در کنار تدریس به فعالیت‌های اجتماعی و آموزشی نیز مشغولم
سال‌های گذشته مدرس ضمن خدمت معلمان بودم و حائز رتبه‌هایی در مسابقات و جشنواره‌هایی
چون الگوهای تدریس (شهرستان و استان) و رتبه برتر مقاله‌نویسی در راستای فعالیت‌های
پژوهشی بوده‌ام.
این
معلم که دستی بر نوشتن نیز دارد در توضیح کتاب‌هایش تصریح کرد: تاکنون چهار جلد کتاب
در موضوعات مختلف چاپ و منتشر کردم و کتاب دفتر خاطرات من که خاطراتی از تجارب و فعالیت‌های
موفق و خلاقانه من از کودکی تا کنون است، به‌زودی به چاپ خواهد رسید. کتاب‌های منتشر
شده‌ام «راهنمای عمل ارزشیابی کیفی-توصیفی» (ویژه مطالعه معلمان، مدیران و اساتید)
در زمینه آموزشی انتشارات آرنا، (1394) تهران کتاب «هنر تا کردن کاغذ» (اوریگامی کودکان)
انتشارات رامان سخن، (1396) تهران. این دو کتاب را با هدف یادگیری و پیشرفت آموزشی
معلمان ابتدایی منتشر کردم و بعدازآن به فکر این افتادم که قدمی در راه معرفی و پیشرفت
دانش‌آموزان و مناطق محروم روستایی بردارم. از جمله آموزش اصول و فنون نویسندگی و داستان‌نویسی،
مهارت‌های زندگی و اجتماعی. فکر می‌کنم دانش آموزان با استعدادی داریم که نیاز است
به پرورش کیفی آن‌ها بپردازیم تا استعداد آن‌ها شکوفا شود. دو کتابی که به‌همت دانش‌آموزان
دبستان سحر خشک‌آباد که محتوای آن داستان‌های تخیلی آن‌هاست، چاپ و منتشر شد، «۹ داستان
از ۹ نویسنده کوچک» (مجموعه داستان‌های دانش آموزان پایه سوم دبستان سحر خشک آباد)
از سوی انتشارات رامان سخن در سال ۹۷ و کتاب «۱۵ داستان از ۱۵ نویسنده کوچک» (مجموعه
داستان‌های دانش‌آموزان پایه سوم تا ششم ابتدایی دبستان سحر خشک آباد) به همت همان
نشر در بهار ۹۸ منتشر شد.
دانش‌آموزان
دبستان سحر خشک‌آباد با همه کمبود امکانات در محروم‌ترین روستای کشور در سال ۹۷ موفق
به کسب رتبه برتر جشنواره ملی استعدادیابی (از کودکی) که با همکاری شرکت‌ها و سازمان‌های
دولتی در تهران صورت گرفت، شدن که نشان از وجود استعدادهای خوب در این روستا دارد.
داستان‌های خلاقانه و خیالی آن‌ها به جشنواره استعدادیابی ارسال شده بود.
ذاکری‌درباغی
درباره فعالیت‌های اجتماعی خود گفت: از جمله فعالیت‌ها و موضوعاتی که خود را موظف به
تلاش در این زمینه می‌دانم فعالیت‌های اجتماعی و خیرخواهانه در مناطق محروم شهرستان
میناب بوده است که بخش اعظم آن را مدارس محروم چندپایه و ابتدایی را شامل می‌شود. تامین
سرمایه از طریق فعالیت و ایجاد کمپین در فضای مجازی و بهره‌گیری از امکانات آن و همچنین
دریافت کمک از موسسات خیریه برای کمک به ساخت‌وساز، خرید وسایل، سبد غذایی محرومین،
خرید امکانات آموزشی مدارس، تجهیز و راه‌اندازی کتابخانه مدارس محروم، کمک به بیماران
نیازمند و امورات مربوط به آن‌هاست که در طی مدت دو سال فعالیت در این زمینه تقریبا
مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان با کمک مردم جمع‌آوری و کمک شد. بخشی از کمک‌های مالی از طریق
موسسه نیکوکاری مهربانه در طی آشنایی دو ساله به مبلغ بیش از ۵۰ میلیون که ۴۰ میلیون
آن در راستای مدارس و برطرف کردن مشکلات آن‌ها صورت گرفته است. مخاطبان از طریق سایت
نیکوکاری مهربانه به نشانی mehrabane.ir می‌توانید پروژه‌های تامین مالی
که از طریق من به‌عنوان یکی از نمایندگان مهربانه در استان هرمزگان ایجاد و تامین سرمایه
شده است، مشاهده فرمایند. بیش از ۱۲ پروژه تامین مالی در طی دو سال نماینده مهربانه
در استان هرمزگان به انجام رسیده است.
وی در
ادامه با بیان اینکه در سال‌های ۹۴ تا ۹۶ تمرکز زیادی روی همکاری با آموزش‌وپرورش و
نویسندگی و تدریس برای معلمان داشتم، تصریح کرد: بعد از آن به‌دلیل اینکه فکر می‌کردم
نقش من در جریان این فعالیت‌ها حمایت نمی‌شود و همچنین برای رفع بعضی محدودیت‌ها و
مشکلات مدارس محروم، راهم را کمی تغییر دادم و به دنبال سرمایه‌گذاری و تمرکز بر آموزش
کیفی و عملی و همچنین مهارت‌های زندگی دانش‌آموزان محروم شدم. معمولا سعی کردم از حواشی
به دور باشم و به‌جای حرف زدن عمل کنم بدون اینکه از کسی چشم‌داشتی داشته باشم و این
را می‌توان از گفت‌وگوهای مردم استانم که به‌نوعی نسبت به من ارادت دارند، دریافت کرد.
مردمی که با نگاهشان در سال ۹۷ بنده را به‌عنوان فرد شاخص شهرستان میناب معرفی کردند.
این
معلم پیرامون تجربه خود از تدریس کلاس چندپایه گفت: من ۳ پایه در یک کلاس دارم (اول،
دوم، سوم) که ردیف اول پایه اول، سمت چپ پایه دوم و ته کلاس سمت راست پایه سوم هستند
و هر کدام سرشان تو کار خودشان است و هر کدام دارند فعالیت مخصوص خودشان را انجام
می‌دهند. مثلا پایه دوم با راهنمایی‌های لازم تمرینات کتاب فارسی را می‌نویسند و پایه
سوم نیز بعد از راهنمایی و آموزش تمرینات ریاضی و پایه اول نیز درس لاک‌پشت و مرغابی‌ها
از درس فارسی را (تمرین روان‌خوانی) می‌کنند.
وی
درباره کلاس‌های چندپایه معتقد است که در کلاس چندپایه تداخل هیچ‌کدام از پایه‌ها تداخلی
با کلاس دیگری ندارد که باعث لطمه خوردن آموزش شود؛ البته ناگفته نماند که بعضی مواقع
دخالت‌هایی در کلاس‌های چندپایه پیش می‌آید که بستگی به مدیریت معلم در کلاس دارد.
هرچند بعضی مواقع نیز به صلاحدید معلم تدریس موضوعی خاص با دخالت (همراهی و توجه) کل
کلاس‌ها همراه است که دلیلش یادگیری بیشتر آن موضوع برای کل پایه‌هاست. مثل عمل جمع
یا تفریق یا موضوعی دیگر که در تمام پایه‌ها عمومیت دارد یا پایه‌های بالاتر آن مبحث
را فراموش کردند که دوباره برایشان تکرار می‌شود. در کل سختی کار معلم چندپایه بیشتر
از معلم تک‌پایه است و حتی کیفیت آموزش و تدریس در مدارس تک‌پایه بهتر است؛ البته
معلم تک‌پایه هم سختی خودش را دارد مثل ازدیاد جمعیت در کلاس و غیره ولی در کلی باید
بگویم که معلم چندپایه فشارهای بیشتری را متحمل می‌شوند. ناگفته نماند مدارس چندپایه
نیز بعضی مزیت‌ها مثل کمک پایه‌های بالاتر برای پایه‌های پایین‌تر کلاس است که در کیفیت
آموزشی نیز تاثیر فراوان دارد. با وجود سختی‌ها و مشکلاتی که کلاس‌های چندپایه دارند
و البته نبود امکانات و محرومیت باز حاضرم سال‌های سال در این کلاس‌ها به‌جای کلاس‌های
تک‌پایه تدریس کنم و آن‌هم جذاب بودن کلاس‌های چندپایه است.
ذاکری‌درباغی
در پایان یادآور شد: سعی کردم در جریان فعالیت‌ها و تعاملات روزمره، مردم از دستم ناراحت
نشوند؛ ولی خوب به دلیل وجد تعداد بالای فعالیت و حرکت احتمال وجود اشتباه وجود دارد.
ضرب‌المثلی هست که می‌گویند هرکه بامش بیش برفش بیش و فکر می‌کنم هرکسی بیشتر فعالیت
و تعامل مستقیم با مردم داشته باشد؛ بیشتر قضاوت و انتقاد خواهد شد. بنده نیز اشتباهات
بیش و کمی در این راه داشتم و همیشه سعی کردم برای رفع مشکلات و محدودیت‌ها و نواقصم،
تلاش کنم.
پربازدید ها