ابوعلی
زرین‌قلم:
ذخایر
اورانیوم ایران از مرز 300 کیلوگرم گذشت. این خبر را روز گذشته ابتدا وزیر امور
خارجه کشورمان و پس از آن هم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تائید کردند تا تاکیدی
کرده باشند بر وعده ایران که ذخایر اورانیوم خود را از مرز 300 کیلوگرم عبور خواهد
داد و این بخشی از کاهش تعهدات برجامی کشور بر اساس برنامه از پیش‌تعیین شده در 18
اردیبهشت است. با این حال باید دید که آیا اروپایی‌ها خود را به 16 تیرماه می‌رسانند
یا نه، چراکه آنها به‌خوبی می‌دانند که اوضاع برای ایران از این بدتر نخواهد شد و
همراهی نکردن آنها با امریکا در قبال تحریم‌ها فقط زبانی بوده و هیچ اقدام عملی در
این مورد نکرده‌اند.
با
این اوصاف خبرها حکایت از آن دارد که امریکا که پیش از این تهدید کرده بود حتی
اینستکس را هم تحریم خواهد کرد، از ترس عبور ایران از غنی‌سازی بیش از 20 درصدی به
بروکسل پیغام داده که می‌توانند روند اینستکس را شروع کنند و این مساله نشان می‌دهد
که طرف‌های غربی فقط زبان زور می‌فهمند و اگر ابزار قدرت در دست نداشته باشیم،
آنها به هیچ یک از تعهدات خود عمل نخواهند کرد.
ظریف:
تعهدات اروپا مقدمه است
با
این حال، محمدجواد ظریف در حاشیه مراسم ختم مرتضی صفاری‌نطنزی، نماینده فقید نطنز
و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به سوال ایسنا که آیا ذخایر
غنی‌سازی اورانیوم ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است، گفت: طبق آنچه بنده
اطلاع پیدا کردم ایران طبق برنامه‌اش از مرز ۳۰۰ کیلو عبور کرده و این را قبلا هم
اعلام کرده بودیم. بر اساس آنچه اعلام شده خیلی شفاف گفته‌ایم چه کار می‌کنیم و بر
اساس آن عمل می‌کنیم؛ این را از حقوق خودمان در داخل برجام می‌دانیم.
وی
در پاسخ به این سوال که اگر امریکا اروپا را تحریم کند چه اتفاقی می‌افتد، گفت: این
مشکل اروپایی‌هاست که باید مشکل خود را حل کنند.
وی
در پاسخ به سوالی دیگر با این مضمون که با توجه به بی‌نتیجه بودن کمیسیون مشترک
برجام و گذشتن ایران از مرز ۳۰۰ کیلو ذخایر غنی‌سازی شده، رفتار ایران در ادامه چه
پیامی را برای اروپا در پی خواهد داشت، یادآور شد: همانطور که بعد از جلسه اعلام
کردیم اقدامات اروپایی‌ها کافی نبوده لذا جمهوری اسلامی ایران طبق برنامه از پیش
اعلام شده، اقدامات خود را اجرا خواهد کرد. برنامه مرحله اول در حال اجرا شدن است
که این شامل ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب سنگین می‌شود. مرحله بعد هم درباره
سقف67/3 درصد است که آن را هم در مرحله بعد اجرا می‌کنیم.
به
گفته ظریف، در نامه رئیس‌جمهور هم صراحتا بیان شده که اگر آنها اقدامات لازم را
برای اجرای تعهداتشان انجام دهند، اقدامات ما قابل بازگشت است اما اگر اقدامات
لازم را انجام ندهند ما بر اساس ماده۳۶ برجام این حق را از سال گذشته داشتیم که
اقدامات خود را انجام دهیم. در ماده۳۶ حق ایران به‌صورت کامل مشخص و واضح آمده
است. این ماده ضمانت اجرای برجام است. پس اگر اروپایی‌ها ادعا می‌کنند که برای
برجام ارزش قائل هستند باید برای ضمانت‌های اجرائی برجام که در داخل آن دیده شده
است هم ارزش قائل باشند. بر همین اساس اقدامات ما دقیقا در جهت حفاظت از برجام از
طریق اجرای ضمانتنامه‌های آن است.
ظریف
در پاسخ به سوال دیگری درباره روند اجرای اینستکس گفت: اینستکس حرکت مقدماتی است
برای آن‌که اروپا تعهداتش را انجام دهد. تعهدات اروپا در خود برجام آمده است که در
بند۱ تا ۳ ضمیمه ۲ برجام صراحتا اقدامات اروپا و نتایج اقدامات اروپا قید شده است.
برای بند۳ تنها اقدام کافی نیست بلکه باید مردم ایران نتایج اقدام را ببینند که این
در خود برجام هم آمده است.
وی
افزود: بعد از خروج امریکا از برجام و اجرای ماده۳۶ از سوی ایران، یعنی به فاصله
دو روز از این اتفاق در ۲۰ اردیبهشت سال ۹۷، اروپایی‌ها ۱۱ تعهد دادند که اینستکس
هیچ‌کدام از این تعهدات نیست بلکه مقدمه‌ای برای اجرای آن تعهدات است. تاکنون نه
تنها اروپایی‌ها اصل تعهداتشان را انجام نداده‌اند که مقدمه اجرای تعهداتشان بعد
از حدود ۱۴ ماه تازه در حال عملیاتی شدن است. حال این‌که آیا اجرا شده یا خیر؟ ما
در این‌باره اطلاع کافی نداریم که عملیاتی شده است یا خیر؟ ولی به هر حال اینستکس
بدون اجرای سایر تعهدات معنایی ندارد.
ظریف
در ادامه یادآور شد: اروپایی‌ها تعهد کردند که فروش نفت ایران را تضمین کنند که این
کار را نکردند. اروپایی‌ها تعهد کردند که حمل و نقل را تضمین کنند که این کار را
هم نکردند. همچنین تضمین بازگشت دارایی‌های ایران و عوائد فروش نفت را تعهد کرده‌اند.
۱۱ تعهد سه‌بار یعنی در جلسه اول با اروپایی‌ها، در جلسه بعدی با ۴+۱ و دوباره در
جلسه‌ای در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل تکرار شد و در چند جلسه با معاونان وزرا
ذکر شد اما اروپایی‌ها تعهداتشان را انجام ندادند. اینستکس مقدمه تعهدات است که
هنوز به‌صورت کامل اجرا نشده است.
از
سوی دیگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عبور ذخایر اورانیم غنی‌سازی شده ایران از
مرز 300 کیلوگرم را تائید کرد.
به
گزارش رویترز سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای اعلام کرد: یوکیو
آمانو، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اطلاع شورای حکام رسانده است «آژانس
در یکم ژوئیه، عبور ذخایر اورانیم غنی‌سازی شده ایران از محدودیت‌های توافق هسته‌ای
را تائید می‌کند».
ایران
پس از نشست روز جمعه کمیسیون مشترک در وین گفت که اروپایی‌ها برای کمک به حفظ
کانال‌های مالی و تجاری با ایران در به منظور نگهداشتن تهران در توافق هسته‌ای پس
از خروج امریکا از آن و بازگرداندن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی اقدامات چندانی
انجام نداده‌اند.
توافق
هسته‌ای که در ژوئیه ۲۰۱۵ میان ایران و قدرت‌های جهانی حاصل شد، به رفع اغلب تحریم‌های
بین‌المللی وضع شده ایران و محدودیت برنامه هسته‌ای کشور انجامید اما رئیس‌جمهور امریکا
در مه ۲۰۱۸ به‌طور یکجانبه از آن خارج شد و تحریم‌های را نیز بازگرداند. اقدامی که
خلاف اهداف توافق هسته‌ای برای عادی‌سازی روابط تجاری با تهران بود.
