الهام بهروزی:
چرخ‌هایش بوی مرگ گرفته و سنگینی وزنش
هر دم تن تاریخ و جغرافیای این زادبوم را میلرزاند... لودرها را می‌گویم که بی‌احساس
پیش می‌روند و رباط‌وار تاریخ و محیط زیست جنوب را زیر چرخ‌هایشان له می‌کنند؛ بی‌آنکه
کک مسوولان گزیده شود! این بار این ارابه‌های آهنی و زمخت تنگه شیرینه و محبوب
دشتی را نشانه گرفته‌اند و بیش از پنج یا شش ماه است که کوه را با همه صلابتش در
هم می‌شکند تا سنگ منفعت صاحب معدن «مرمریت» تامین شود!
این در حالی است که این معدن درست در
دامنه جنوبی زاگرس و در دامنه کوه بیرمی واقع شده است که چشمه‌های آب شیرین در خود
جای داده و زیستگاه ۹۵ گونه پرنده،۲۰ گونه پستاندار، ۱۹ گونه خزنده، چهار گونه
ماهی و چهار گونه دوزیست از جمله كبك، پلنگ، كل، بُز كوهي، ميش، قوچ و... است.
تردد ماشین‌آلات سنگین و انفجار‌ها و اکتشافات معدنی در این منطقه چیزی از آتش‌سوزی
و تحجر مغولان کم ندارد؛ چراکه مغول‌ها روزی با سوزندان بخش اعظمی از تاریخ و
فرهنگ این سرزمین کوشیدند که نادانی را در ایران جاودانه سازند؛ اما این قوم متحجر
در نتیجه حکمرانی بر مردم متمدن به سمت دانایی و فرهنگ‌دوستی گرایش یافتند؛ ولی
انگار قرار نیست که تاریخ و جغرافیای این سرزمین روی آرامش به خود بگیرد و این بار
لودرها با هدایت آدم‌های سودجو به جان این خاک افتاده‌اند تا طبع سیری‌ناپذیر خود
را با قربانی کردن محیط زیست و جانوران کمیاب سیراب کنند! لودرهایی که مغولان عصر
شده‌اند و گاهی با هدایت صنعت و گاهی به‌خاطر سوءمدیریت‌ها سرمایه‌های ملی و ذخایر
استان را در همه می‌پیچند تا برای آیندگان فقط افسوسی بزرگ و بی‌هویتی محض به
یادگار بگذارند!
دردناک است که در سکوت و خواب مسوولان
شاهد مرگ تدریجی و ناخواسته گونه‌های جانوری و محیط زیستی باشیم که حیات، نشاط،
آرامش و هستی خود را مدیون آن هستیم. از این‌رو، دوستداران محیط زیست استان به‌ویژه
شهرستان دشتی وقتی دیدند که مسوولان زبان گویای دغدغه‌های آنها را نمی‌فهمند، دیگر
مدارا را جایز ندانستند و برای نجات میراث فرهنگی و محیط زیست بکر بیرمی با راه‌اندازی
کمپینی به نام «نجات بیرمی» از عصر پنجشنبه (20 تیرماه) با وجود گرما در تنگ
شیرینه و محبوب دشتی تحصن کرده‌اند
تا به‌صورت جدی مقابل فعالیت معدن «مرمریت» بایستند و عهد بسته‌اند تا زمانی که
مجوز کتبی لغو فعالیت این معدن را مشاهده نکنند، تحصن خود را ادامه دهند.
این کمپین متشکل از فعالان محیط زیست،
فعالان اجتماعی، فرهنگی و هنرمندان هم‌استانی است که یکی از اعضای اصلی این کمپین
را سیدکریم موسوی، عکاس باتجربه و شاخص دشتی تشکیل میدهد که با حضورش در این
کمپین بجد خواهان متوقف شدن کار معدن «مرمریت» است. وی معتقد است که میراث کهن
تاریخی و محیط زیست امانتی در دستان ماست که باید در صحت و سلامت به نسل آینده
منتقل شود.
این تحصن که از پنجشنبه آغاز شد،
فرماندار دشتی را به واکنش وادار کرد و همان روز در این خصوص در گفت‌وگو با مند
گفت: من از حسن نیت و صداقت اعضای پویش نجات بیرمی اطلاع کامل دارم و دغدغه‌های
آنان برای حفظ محیط زیست و میراث طبیعی منطقه را می‌ستایم.
عبدالله نادری در ادامه با بیان اینکه با
پیگیری از مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان درخواست شد تا تعیین تکلیف نهایی معدن «مرمریت»
کار بهره‌برداری معدن متوقف شود و حسینی نیز قول دادند از فردا کار در معدن تعطیل
شده و ماشین‌آلات از محوطه خارج می‌شود، افزود: فردا نیز نماینده‌ای به جمع اعضای
متحصن پویش نجات بیرمی خواهم فرستاد و از آنان درخواست می‌کنیم تحصن خود را پایان
دهند تا از مجراهای قانونی پیگیر تحقق خواست آنان باشیم.
گرمی هوا و شرایط نامساعد ماندن در کوهپایه نگرانی ما را برای حفظ
سلامتی این فعالان محیط زیست دو چندان کرده است.
و در پایان یادآور شد: پیگیری‌ها برای
رفع مشکل از مراجع قانونی در حال انجام است و ما اطمینان خاطر می‌دهیم تا حصول
نتیجه نهایی در خدمت فعالان محیط زیست شهرستان هستیم و برای تحقق حقوق قانونی آنان
تلاش می‌کنیم.
نگارنده برای صحت این گفته‌ها با
سیدکریم موسوی که از متحصن‌کننده‌های اصلی است، چندین بار تماس گرفت؛ اما به‌دلیل
اینکه در تنگ شیرینه و محبوب آنتن‌دهی ضعیف است، برقراری تماس ممکن نبود که در
نهایت ساعت 3:45 دقیقه ظهر جمعه بالاخره تماس برقرار شد و او در خصوص اظهارات
نادری به بامداد جنوب گفت: فرماندار دشتی امروز معاون محیط زیست دشتی را به‌عنوان
نماینده خود به تنگه فرستاد تا به ما اطمینان دهد که لغو فعالیت معدن را دنبال می‌کند؛
اما ما انتظار داشتیم که نماینده‌ای که به تنگه فرستاده می‌شود نماینده سیاسی
فرماندار باشد و آن هم با حکم کتبی لغو فعالیت معدن «مرمریت». در نتیجه گفته‌های
نماینده وی را نپذیرفتم و نگرانی آنها را باور نکردیم و با وجود گرمای طاقت‌فرسا و
کم‌آبی به تحصن خود ادامه می‌دهیم و تا زمانی که حکم کتبی تعطیلی این معدن را با
چشم مشاهده نکنیم تنگه را ترک نمی‌کنیم.
این فعال محیط زیست و عکاس باتجربه هم‌استانی
در ادامه با تاکید بر اینکه بیش از پنج ماه است که به‌صورت جدی اعتراض خود را در
خصوص فعالیت این معدن به مسوولان اعلام کردیم که متاسفانه در این مدت اقدام جدی را
شاهد نبودیم، افزود: ما نگران میراث فرهنگی و محیط زیست شهر و استانمان هستیم و
امروز با تمام وجود اینجا ایستاده‌ایم این سرمایه‌های ملی را از چنگ سودجویان نجات
دهیم. عمارت شیرینه یکی از بناهای شاخص تاریخی دشتی است که ناقل بخشی از فرهنگ این
کهن‌دیار است که سالهاست مورد بی‌مهری واقع شده و اینک به‌خاطر رد شدن ماشین‌آلات
سنگین شاهد لرزش تن این عمارت زیبا هستیم که بدون شک در صورت زیاد شدن این عبور و
مرورها آسیب جدی به بافت آن وارد خواهد شد. اگرچه مسوولان دغدغه این عمارت و
زیستگاه جانوری تنگه محبوب را ندارند؛ ولی ما امروز اینجا آنقدر میایستم تا اهمیت
این میراث را به همگان یادآوری می‌کنیم.
موسوی در با اشاره به اینکه افزون بر
این چشمه‌های آب شیرین و آب شرب شهر در دامنه کوه بیرمی قرار دارد که زیستگاه
جانوران بسیاری بوده که با آغاز کار این معدن شاهد گریز این جانوران از منطقه بودهایم،
افزود: تا این لحظه که اینجا هستیم هیچ جنبده‌ای را ندیدیم که این موجب نگرانی و
تاسف است. واقعا فعالیت این معدن آسیب بسیار جدی به محیط زیست و حیات جانوری بیرمی
وارد کرده است. این در حالی است که حمایت و نجات محیط زیست از دغدغه‌ها و تاکیدات
رهبری است.
این دوستدار و فعال محیط زیست در پایان
با بیان اینکه این تحصن پنجشنبه با 120 نفر آغاز شد؛ اما تا امروز همین طور از
سراسر استان دارد به جمع ما اضافه می‌شود، تصریح کرد: از اینجا از همه دوستداران
محیط زیست می‌خواهیم از هرجایی که هستند برای نجات جان محیط زیست و آب و خاکمان به
جمع ما ملحق شوند و ما هم از این پس هر جایی تهدیدی علیه محیط زیست احساس کردیم،
برای نجات آن حضور خواهیم داشت. اتفاقی که در این تحصن افتاده، ملحق شدن ریش‌سفیدان
و بزرگان شهر خورموج به جمع ما بود که خاطرات بسیاری از عمارت شیرینه و تنگه محبوب
دارند.
حسین باغبانی، یکی دیگر از اعضای کمپین
«نجات بیرمی» و تحصن‌کننده در پیامی خطاب به دوستداران محیط زیست استان گفت: از
پنجشنبه جمعی از فعالان زیست محیطی و دوستداران طبیعت و تاریخ و فرهنگ ایران و به‌ویژه منطقه دشتی برای جلوگیری
از تخریب تنگ شیرینه و عمارت شیرینه و محیط زیست بیرمی در محل تنگ شیرینه تجمع و
تحصن کرده‌اند.
می‌دانیم که حفظ محیست زیست اولین اولویت حیاتی هر جامعه است.
پس ضروری است که همه ما برای حمایت از این فرزندان غیور و برای یک
ساعت هم که شده به آنها بپیوندیم و اعلام همبستگی کنیم. مسلما کوتاهی در این امر
ما را در پیشگاه تاریخ و آیندگان شرمسار خواهد کرد.
همکاران عزیز فرهنگی‌ام، دانش‌آموزان فهیمم و همه همشهریان آگاه و
آینده‌نگرم در انجام این وظیفه میهنی و ملی_ محلی خود کوتاهی نکنیم.
در ادامه این گزارش با یکی دیگر از
دوستداران محیط زیست دشتی گفت‌وگو کردیم. حمید زارعی در خصوص احداث معدن «مرمریت»
در دامنه بیرمی به بامداد جنوب گفت: به استناد ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرائی قانون
حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب اسفندماه ۱۳۵۴ فعالیت معادن در مناطق حفاظت
شده ممنوع است و مسلما در کنار آثار تاریخی نیز قانون محدودیت قائل شده است.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه در حال
حاضر جهان درگیر پدیده‌ای به نام تغییر اقلیم است که مشکلاتی چون خشکسالی، ریزگردها،
سیلاب‌ها، گرمای زمین و... در پی داشته است، افزود: این آسیب‌ها ناشی از فعالیت
صنایع و تخریب محیط زیست است و شوربختانه منابع زیست استان بوشهر اعم از دشت و کوه
و جنگل و دریا در معرض تهدید و آسیب صنایع و معادن قرار گرفته است.
زارعی در پاسخ به این پرسش مبنی بر
اینکه واکنش مسوولان در این زمینه چگونه بوده است، توضیح داد: در این زمینه مسوولان
استان نمره قابل قبولی نگرفته‌اند. آنها باید برای مقابله با این آسیب‌ها نقشه‌راهی
داشته باشند و حفظ محیط زیست باید برای‌شان حتی از اشتغال که اغلب اشتغال ناپایدار
است، مهم‌تر باشد. بسیاری از مردم خوشبختانه از خطرات محیط زیستی آگاه هستند که از
ظرفیت ایجاد شده، باید استفاده کرد.
وی در خصوص نقش کمپین «نجات بیرمی» در متوقف کردن پروژه‌هایی این‌چنینی
که بدون تصمیم‌گیری کارشناسی عملی شده است، گفت: اعضای کمپین افرادی دلسوز و فعال
فرهنگی و اجتماعی هستند که خارج از نگاه‌های سیاسی با هدف نجات محیط زیست خواهان
تعطیلی سنگ معدن مرمریت هستند. این معدن در کنار عمارت شیرینه و همسایگی آن قرار
دارد که علاوه بر آسیب زدن به عمارت، تنگه شیرینه و چاه‌های آب مصرفی مردم
شهر نیز تخریب کرده است.
زارعی در پایان یادآور شد: مسوولان محترم باید به این
دیدگاه برسند که ضرورت دارد فشار را از طبیعت بردارند. طبیعت هماکنون شکننده است و منابع ما هم
در آن محدود هستند.
در پایان این گزارش یادآوری می‌شود،
این تحصن تا زمانی که حکم کتبی لغو مجوز معدن «مرمریت» صادر نشود، در تنگه شیرینه
و محبوب دشتی ادامه پیدا می‌کند، این در حالی است گرمای هوا و کم‌آبی سلامت متحصن‌کنندگان
را تهدید می‌کند. امید می‌رود مسوولان استان و متولیان امر در این زمینه دغدغه‌مند
ظاهر شوند و در راستای تحقق این خواسته بحق فعالان محیط زیست و دوستداران میراث
فرهنگی کوشش کنند.
پربازدید ها