الهام بهروزی:
نوشتن برای کودکان و نوجوانان هنری است
که هر کس از عهده آن برنمیآید؛ چراکه فردی که در وادی نوشتن برای کودکان گام برمیدارد
نخست باید درک جامعی از دنیای کودکان و رویاپردازیهای آنها داشته باشد تا بتواند
با اشراف بر این دنیا آثاری بدیع و مصوری را بیافریند که کودک را به تخیل ترغیب
کند.
با این اوصاف، پی میبریم که نوشتن
دشوار است اما برای کودکان نوشتن دشوارتر؛ زیرا کودکان دنیای لطیف و شادی دارند که
نمیتوانند هیچگاه پلشتیها و پلیدیها را تاب بیاورند؛ بنابراین نویسندگانی که
نوشتن را برای این قشر پیشه خود میکنند، بایستی زبانی نرم و ملایمی را برای نوشتن
برگزینند تا به کمک آن بتوانند بسیاری از نکات برجسته اخلاقی را در قالب داستانها
و شعرهایشان بگنجانند و بهصورت غیرمستقیم بایدها و نبایدها را به آنها متذکر
شوند.
از اینرو، ادبیات کودک و نوجوان امروز
به مقولهای حساس و پیچیده بدل شده است؛ چراکه مخاطب این گونه ادبی قشری حساس و
کمسن و سال هستند که در آغاز راه زندگی قرار دارند که به اقتضای سنی خود هنوز به
درک درستی از واقعیتهای زندگی نائل نشدهاند و قشری هستند که برای بالندگی و
شکوفایی همواره نیاز به مراقبت و دانستن دارند؛ دانستنی که در سایه مطالعه کتابهای
خوب حاصل میشود؛ کتابهایی که از سوی نویسندگان خوشفکر با خلق فضاهایی شاد، سرگرمکننده،
آموزنده و مفید تولید شدهاند. یکی از نویسندگانی که موفق شد با آفرینش آثاری
پرمایه و پرمغز و البته خواندنی جایگاه ارزندهای در ادبیات کودک و نوجوان بیابد،
مهدی آذریزدی بود که برای نخستین بار در 35 سالگی شانس خودش را نوشتن امتحان کرد و
با خلق اثری بهنام «قصههای خوب برای بچههای خوب» پا به دنیای کودکان گذاشت که
بعدها معروفترین اثر این نویسنده شد و با بازنویسی قصههای کتب ادبیات کلاسیک
ایرانزمین و متون دینی در هشت جلد منتشر شد. اولین کتاب این مجموعه دارای 25 قصه است که از
کتاب کلیله و دمنه انتخاب شده است. جلد دوم از این مجموعه دارای ۲۱ قصه است که همه
آنها از کتاب مرزباننامه انتخاب و سادهنویسی شده است. کتاب سوم از دو کتاب سندبادنامه
و قابوسنامه گرفته شده است. در جلد چهارم قصههای برگزیده و نو ساخته از کتاب
مثنوی مولوی آمده است. جلد پنجم از مجموعه قصههای خوب برای بچههای خوب دارای
۱۸ قصه قرآنی است که بیشتر شامل قصههای پیامبران است. کتاب ششم از مجموعه قصههای
خوب برای بچههای خوب از آثار شیخ عطار است. جلد هفتم با عنوان قصههای گلستان و
ملستان دارای داستانهایی از گلستان سعدی و مجموعههایی که بعد از گلستان نوشته
شده در بر میگیرد و جلد هشتم از مجموعه قصههای خوب برای بچههای خوب شامل قصههایی
از زندگانی چهارده معصوم است که از کتب مختلفی جمعآوری شده است.
آذریزدی خیلی زود توانست در ادبیات
کودک و نوجوان تاثیرگذار ظاهر شود و به یکی از پرتیتراژترین نویسنده تاریخ ادبیات
کودک ایران تبدیل شود. از همین روی بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۹۲ و
بنابر پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی ۱۸ تیرماه را یعنی سالروز درگذشت این نویسنده
فقید را به عنوان «روز ادبیات کودک و نوجوان» اعلام کرد.
بدیهی است هر ساله با فرارسیدن روز
ادبیات کودک و نوجوان در سراسر ایران ویژهبرنامههایی اجرائی میشود که در استان
بوشهر نیز ویژهبرنامههایی از سوی دستگاههای فرهنگی و موسسات فرهنگی هنری در
گوشه گوشه استان اجرائی شد که یکی از این برنامهها، «جشن کودک» ویژه کودکان و
نوجوانان بوشهری بهمناسبت روز ملی ادبیات کودک و نوجوان بود که همزمان با میلاد
امام رضا (ع) به همت موسسه فرهنگی هنری دی بآذر و با همکاری ادارهکل فرهنگ و
ارشاد اسلامی استان و سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر یکشنبه
23 تیرماه در سالن اجتماعات ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر برگزار شد.
نوشتن برای کودکان کار دشواری است
معاون فرهنگی ادارهکل فرهنگ و ارشاد
اسلامی استان بوشهر در این آیین با تبریک میلاد امام رضا (ع) و بزرگداشت روز ادبیات
کودک و نواجوان گفت: در دورهای نویسندگان بزرگسال به این نتیجه رسیدند کتابهایی
که مینویسند برای کودکان و نوجوانان جذابیت ندارد، از اینرو بر آن شدند تا کتابهایی
بنویسند که برای کودکان قابل فهم و جذاب باشد.
آنیتا مظفری در ادامه با بیان اینکه در
نتیجه از همان زمان ادبیات کودک و نوجوان از ادبیات بزرگسال جدا شد، افزود: البته
این تصمیمگیری کار نویسندگان کودک را دشوار و پیچیده کرد. چون نوشتن برای کودکان
و نوجوانان بسیار دشوارتر از نوشتن برای بزرگسال است؛ چراکه نویسنده باید با اشراف
از دنیای کودکان آثاری را با زبان نرم و لطیف بیافریند تا برای کودکان جذابیت
داشته باشد. از همین روی بود که نویسندگان بزرگی در عرصه ادبیات کودک در جهان پا
گرفتند و شاهکارهای بیبدیلی را در این حوزه آفریدند که هیچگاه رنگ کهنگی بر این
آثار ننشست؛ چراکه آنها موفق شدند با خلق آثار ارزشمند و پرمحتوا نقش شگرفی را در
عرصه تربیتی کودکان و نوجوانان ایفا کنند.
وی در پایان یادآور شد: استان بوشهر در
حوزه ادبیات کودک و نوجوان نیز خیز خوبی برداشته است و توانسته چهرههای خوبی را
در حوزه شعر و داستان کودک و نوجوان معرفی کند که از جمله آنها میتوان به علیرضا
عمرانی، خاتون شهرآشوب و آمنه رمضانی اشاره کرد که در این برنامه در کنار شما حضور
دارند. امید که همچنان شاهد خلق آثار پربار آنها در حوزه کودک و نوجوان باشیم.
همچنین جا دارد از موسسه فرهنگی هنری دی بآذر و سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی
شهرداری بندر بوشهر که این برنامه را پیریزی کردند، قدردانی کنم.
ادبیات کودک یک ضرورت فرهنگی ادبی است
در بخش بعدی برنامه یکی از نویسندگان
خوشذوق عرصه ادبیات کودک و نوجوان استان نیز با خوانش شعر کوتاهی از خودش برای
بچهها گفت: خیلی خوشحال هستم که امروز در جمع شما کودکان و نوجوانان دوستداشتنی
هستم؛ شما که آیندهسازان ایران اسلامی هستید. عزیزان امروز به ادبیات کودک و
نوجوان نباید به عنوان یک ابزار نگاه کرد، بلکه باید آن را یک ضرورت فرهنگی،
اجتماعی و ادبی دانست؛ چراکه در این صورت است که ما نقش و کارکرد شعر و ادبیات
کودک و نوجوان را میتوانیم در زندگی مشاهده کنیم بهخصوص در دوران آموزشی و
تحصیلی. البته این نقش را میتوان بعدها پربارتر از همیشه در روابط اجتماعی و
فرهنگی به نظاره نشست.
علیرضا عمرانی در ادامه با نمایش چند
قطعه عکس از دوران تحصیل خود کوشید که رابطه صمیمانهای با کودکان حاضر در سالن
برقرار کند و ادامه داد: این عکسها متعلق به دوران دبیرستان من است؛ سال اول
دبیرستان؛ یعنی همان سالی که به کمک معلمان خوبی چون محمد راستگو، همایون فریدنیا
و... من استعداد ادبی را در خود کشف کردم. بد نیست که والدین این توصیه مرا جدی
بگیرند؛ اینکه حتما به کمک مراکز و موسسات آموزشی فرهنگی استعدادهای ادبی کودکان
خود را کشف و در شکوفایی آن تلاش کنند.
وی در ادامه به معرفی تعدادی از آثار
خود پرداخت و با اشاره مجموعه سهگانه خود شامل «آموختنی و آمادگی»، «غنچههای
باران (1) و (2)» که به همت ادارهکل آموزش و پرورش به زیور طبع آراسته شدهاند،
گفت: در این مجموعه مفاهیم اجتماعی، آموزشی و تعلیمی با زبانی کودکانه روایت میشود
که والدین برای شناخت و درک بهتر کودکانشان از این مفاهیم، میتوانند آنها را که
در قالب شعرهای کودکانه شروده شده برای بچههایشان بخوانند.
عمرانی در
پایان با خوانش شعر «دریا» سروده خودش که در بیشتر مهدکودکها با موسیقی اجرا میشود،
فضای شادی را بر فضا حاکم کرد و کودکان را به همخوانی واداشت و گفت: امروز در
بوشهر شاعران و نویسندگان متعددی برای کودکان مینویسند که یکی از آنها آقای
بردبار است که اشعار زیبا و لطیفی را برای بچهها میسراید. امیدوارم شاهد دیده
شده بیشتر ادبیات کودک و نوجوان در استان باشیم تا بتوانیم آثار پرباری را
بیافرینیم.
هزینه سنگین
چاپ کتاب کودک نویسندگان را متوقف میکند
در ادامه این
آیین نیز آمنه رمضانی به معرفی یکی از کتاب قصههای خود که به شکل پازل بود،
پرداخت و گفت: این اثر به صورت قطعههای پازل درآمده و یک کار نویی در حوزه ادبیات
کودک و نوجوان ایران بهشمار میرود که برای کودکان بسیار هیجانانگیز است؛ البته
آنها ابتدا باید کتاب را کامل بخوانند تا با اشراف بر قصه کتاب به چینش پازلها
اقدام کنند.
وی در پایان
با گلایه از قیمتهای سرسامآور چاپ کتاب تاکید کرد که میخواستم تازهترین اثرم
را منتشر کنم؛ اما هزینه چاپ چند ده میلیونی آن عزم مرا برای چاپ مردد کرده است.
البته بهزودی اثر تازهای از مجموعه داستانهایم را با محوریت شخصیت «بهار» راهی
بازار نشر خواهم کرد که مطمینم کودکان از خواندن آن لذت خواهند برد.
کتاب باید
جزئی از زندگی روزمره کودکان شود
معاون هنری و
سینمایی ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر نیز در بخش پایانی این رویداد
گفت: این ویژهبرنامه بهمناسبت پاسداشت روز ادبیات کودک و نوجوان به همت موسسه
فرهنگی هنری دی بآذر و سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری بندر بوشهر با
همکاری ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی همزمان با میلاد امام رضا (ع) و بهمناسبت
بزرگداشت روز ادبیات کودک و نوجوان برگزار شد تا اهمیت ادبیات کودگ متذکر شود.
محمدحسین
زندویان در بخش پایانی گفتههای خود خاطرنشان کرد: امیدوارم که فرهنگ کتاب و
کتابخوانی در بنیاد خانوادهها قرار بگیرد و کتابخوانی جدای از کتابهای درسی و
آموزشی، جزئی از زندگی روزمره کودکان شود.
در پایان
یادآوری میشود، اجرای گروه کودک «خاله بهار»، نقالی یکتاسادات مکی (نقل داستان رستم
و سهراب) از فرهنگسرای رمضان امیری، مسابقه شعرخوانی کودکان و تقدیر از فعالان و مروجان
کتاب کودک دیگر بخشهای این ویژه برنامه را تشکیل میداد.