الهام بهروزی:
استعدادیابی تلویزیونی از جمله
برنامههایی است که امروز به یک چالش بدل شده و موافقان و مخالفانی پیدا کرده است.
از یک سو برخی معتقدند که اینگونه برنامهها بایستی از تلویزیون پخش شوند تا
زمینه شناسایی افراد مستعد در جامعه تسهیل شود و از سوی دیگر، عدهای نیز بر این
باور هستند که تولید چنین برنامهای نمیتواند معرف استعدادهای گمنام باشد؛ چراکه
کادر داوری که عمدتا در این برنامهها به شناسایی استعدادهای نو مبادرت میورزند،
عمدتا صلاحیت این کار را ندارند. بنابراین افرادی که در این برنامهها با عنوان
استعدادهای درخشان معرفی میشوند بر مبنای معیارهای اصولی و قانونمند مستعد شناخته
نمیشوند.
یکی از مخالفان چنین برنامههایی
حسین علیزاده، آهنگساز و نوازنده بنام سهتار کشور است که به برنامههای
استعدادیابی تلویزیونی سخت معترض است. چون معتقد است این برنامهها زمانی مفید
واقع میشوند که سازنده هم باشند. طبیعتا کشف استعداد در هنرهایی چون هنر موسیقی
آن هم موسیقی ایرانی که در ردیفها و دستگاههای مشخص و معینی طی طریق میکنند،
کار ساده و آسانی نیست. بنابراین تولید برنامهای به نام «عصر جدید» به تهیهکنندگی
احسان علیخانی که با عنوان اولین و بزرگترین برنامه استعدادیابی تلویزیونی در ایران
معرفی شده و در همه زمینهها از جمله مجریگری، دوبله، استندآپ کمدی، بازیگری، تقلید
صدا، خوانندگی، مهارتهای ورزشی و هنری و... به استعدادیابی میپردازد، بدون شک از
نظر فنی و تخصصی نمیتواند بدون اشکال باشد.
بنابراین برای استعدادیابی در
هنر بهویژه موسیقی بایستی هیات داوران کاملا به موضوع اشراف و تخصص داشته باشند
که این مهم را نمیتوان در برنامهای چون «عصر جدید» که همه حوزهها را پوشش میدهد، دید. این در حالی است که در موسیقی، جشنواره معتبری
به نام جشنواره ملی موسیقی جوان داریم که در آن نوازندگان در چندین بخش و از سوی
داوران باتجربه مورد بازبینی و داوری قرار میگیرند. بنابراین برگزیده چنین
رویدادی بدونشک هم دارای استعداد درخشان است و هم از پشتوانه علمی و تخصصی
برخوردار است. از اینرو، حسین علیزاده و خیلی از صاحبنظران موسیقی نگران این
هستند که آیا استعدادهایی که در برنامههایی چون «عصر جدید» به جامعه معرفی میشوند،
آیا آیتمهای کافی را برای مستعد بودن دارند؟! این موسیقیدان روز گذشته (یکشنبه،۳۰
تیرماه) در نشست خبری «سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان» و رونمایی از پوستر این
رویداد هنری که با حضور حمیدرضا اردلان، آذین موحد و مهرداد پاکباز از اعضای هیات
داوران، هومان اسعدی (دبیر جشنواره) و علی ثابتنیا (مدیرعامل انجمن موسیقی) در
دفتر موسیقی برگزار شد، به بیتوجهی صدا و سیما به موسیقی ایرانی، کپیبرداری
برنامههای تلویزیونی از تلویزیونهای غربی، ظهور برنامههای استعدادیابی و...
معترض شد و متولیان فرهنگی را به چارهاندیشی دعوت کرد.
به گزارش ایسنا، حسین علیزاده
در بخش نخست این نشست در خصوص جشنواره موسیقی جوان که امسال وارد سیزدهمین دوره
خود شده و یکی از رویدادهای بسیار معتبر در استعدادیابی در رشته موسیقی است، گفت:
جشنواره جوان حرمتی پیدا کرده است که هر کسی وارد شود، سعی میکند بیشتر به این
جشنواره خدمت کند. آقای ثابتنیا هم در امور جشنواره ثابتقدم هستند. در اینجا
اتحاد خیلی خوبی بهوجود آمده و همه با یک هدف کار میکنیم و با این حال که شرایط
سخت است، با لذت کار میکنیم. گاهی یادمان میرود که کجا زندگی میکنیم و یادمان
میرود که شرایط موسیقی در ایران چقدر دشوار است. جشنواره جوان یک چیز ویژه خودش
است و هیچکس باور نمیکند در ایران و در این شرایط چنین چیزی برگزار شود. هر چیزی که تداوم پیدا میکند پیشرفت خواهد کرد، این
جشنواره پاک و معصوم است و هر کس به آن نرسد باخته است.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه
سالها گفتیم و معتقدم که حتی یک نفر در صدا و سیما فکر فرهنگی ندارد، افزود: صدا و
سیما که موسیقی را جزء فرهنگ نمیداند؛ پس فکرشان ضدفرهنگ است. وای به حال مملکتی
که صدا و سیمای آن اهمیت موسیقی را درک نکند. موسیقی متعلق به تمام تاریخ این
فرهنگ است. امیدوارم با تلاشهای آقای اسعدی (دبیر جشنواره جوان) بعد از این سالها
نتیجه بگیریم و اگر نگیریم ما همیشه به شرایط موسیقی و شرایطی که صدا و سیما برای
موسیقی ایجاد کرده است، معترض خواهیم بود.
این نوازنده و آهنگساز با
اشاره به اینکه ما وظیفهمان گفتن است، تصریح کرد: بهطور قطع سالها برای شعار
دادن دیر است. این جشنواره نتیجه کار ملی است. هر هنری پول در آن باشد صدا و سیما
در آن پیشقدم است. هر هنری هم که پول درآر نباشد و معنوی باشد، صدا و سیما به
فکرش نیست.
علیزاده در ادامه به استفاده
تبلیغاتی والدین از کودکانی که در جشنواره مقام میآورند، پرداخت و گفت: امیدوارم
پدر و مادرها از فرزندانی که در جشنواره چهره میشوند، سوءاستفاده نکنند. باید از
والدین تعهد بگیریم که فرزندان خود را با یک هدف تبلیغاتی دنبال نکنند و بدانند
شرکتکنندگانی که در جشنواره موفق میشوند، مسوولیتشان بیشتر است و باید بیشتر کار
کنند. کسی که در کودکی به جایی میرسد برایش یک خطر است و ممکن است دیگر پیشرفت
نکند و همان حد بماند؛ چراکه در دورهای به او بسیار توجه میشود ولی پس از مدتی
رها میشود و این امر او را سرخورده خواهد کرد. زمانی که صدا و سیما بخواهد از این
کودکان حمایت کند، از بخشی این کار را میکند که نتیجه منفی خواهد داشت.
وی سپس با بیان اینکه کسی که
در سنین پایین مطرح میشود، در معرض خطر قرار میگیرد و دیگر کار را ادامه نمیدهد،
گفت: صدا و سیما هم از منظری به این جشنواره توجه میکند که باز هم توجه مناسبی
نیست و به پیشرفت این جوانان و نوجوانان ضربه میزند.
این استاد موسیقی در پاسخ به
این سوال مبنی بر اینکه جشنواره جوان برای جلوگیری از حضور برگزیدگان آوازخوان
جشنواره در سنین پایین در تلویزیون چه تدابیری اندیشیده است، توضیح داد: این
موضوعی جدید است. ما دربارهاش فکر کردهایم و باز هم دربارهاش صحبت میکنیم.
شرایطی خواهیم گذاشت که شرط گذاشته شود آیا یک بچه از لحاظ فکری به سن بلوغ رسیده
است که برای شرکت در برنامه تلویزیونی تصمیم بگیرد. به نظرم جشنواره با این موضوع
جدید باید برخورد جدیدی داشته باشد. والدین میتوانند مخرب عمل کنند و این میتواند
به ضرر آن بچه باشد.
اگر صدا و سیما برنامههای خوب داشت ما هم استقبال میکردیم؛ اما
همه چیز تبلیغاتی است و این اتفاق از ناآگاهی والدین سرچشمه میگیرد. ما نمیتوانیم
جلوی والدین را بگیریم. در درجه اول والدین باید حواسشان باشد؛ اما قطعا برخورد
جشنواره از این به بعد با این مساله جدیتر خواهد بود.
علیزاده با اشاره به یکی از
برنامههای تلویزیون با موضوع استعدادیابی گفت: متاسفانه ما صبح تا شب علیه غرب
شعار میدهیم؛ ولی حتی شکل و ظاهر برنامههایمان مثل آنهاست. در برنامههای
تلویزیونی ما تبلیغات، در بالاترین سطح اهمیت است؛ اما در برنامههای تلویزیونی در
غرب، فردی که برنده میشود هم جنبه تبلیغاتی دارد که قصد دارند چهرهسازی میکنند
و هم از طرفی به رشد آن فرد کمک میکنند. ما میخواهیم موسیقی کشور را از منجلابی
که در آن هست بیرون بیاوریم. حرام و حلال کردن موسیقی درباره جشنواره غلط است؛
چراکه در جشنواره موسیقی جوان این بچهها کاری آسمانی میکنند. چرا تهران را با لسآنجلس
مقایسه میکنید؟ جریانات تبلیغاتی و سرمایهگذاری در کشورهایی مانند امریکا بسیار
مافیا دارد و پیچیده است.
وی در ادامه با بیان اینکه
تمام کار جشنواره در سیزده دوره را نمیتوان فقط به یک خواننده نسبت داد و افزود:
در جشنواره جوان نابغههایی هستند که در سطح جهان نابغه بوده؛ ولی چون نوازنده
هستند در هیچ برنامه تلویزیونی از آنها استقبال نمیشود. این است که اگر بخواهیم
مقایسه کنیم نباید هر چیزی را از اروپا تقلید کنیم چون آنها سازنده عمل میکنند.
علیزاده با اشاره به اینکه
جشنواره موسیقی جوان تقلید ندارد و بهطور ناب از فرهنگ ماست، تصریح کرد: من گاهی
خجالت میکشم که شکل ظاهری تلویزیون ما شبیه به تلویزیون غربیهاست. رادیو و
تلویزیونی که بیشترین شعارها بر علیه امریکا را دارد، بزرگترین مقلدِ برنامههای
تبلیغاتیِ امریکاست.
این آهنگساز در ادامه با طرح
این پرسش مبنی بر اینکه آتیه بچههایی که در جشنواره جوان برگزیده میشوند چه میشود،
گفت: جشنواره باید بودجه عالی داشته باشد و به یک سازمان تبدیل شود و از بچهها
استعدادیابی کند و میتواند جوانان را از روزمرگی درآورد. باز هم دست این جشنواره
درد نکند که با همین بودجه کم به یک تکیهگاه ملی تبدیل شده است. همه باید از لحاظ
اقتصادی به آن یاری دهند. به نظر من بهتر است که هنرستانها بهجای اینکه برای جذب
هنرجو درخواست دهند از همین برگزیدگان استفاده کند. موفق بودن این جشنواره بهدلیل
مستقل بودن آن است. اگر مشکلات مالی آن حل شود، مشکلات معنوی نخواهد داشت. نگاه
حکومتی نسبت به یک مقوله فرهنگی خیلی فقیر است.
علیزاده با اشاره به اینکه هیچ
محدودیتی برای ردیفها نیست. ما مرتب به این موضوع فکر میکنیم که بچهها بتوانند
اصول را رعایت کنند، توضیح داد: از طرفی میخواهیم که آنچه که خودشان خلق میکنند،
بنوازند. جشنواره جایی برای استعدادیابی است. همه آدمها استعداد دارند؛ ولی مسیرش
باید مشخص شود. جشنواره حسنش این است که از سنهایی پایین استعدادیابی میکند. ما
با خانوادههای آگاه هم طرف هستیم. ما نگاه نخبهگرایی نداریم. در هنر اگر شما یک
استعداد متوسط داشته باشید؛ ولی پشت کار داشته باشید، موفق خواهید شد. مهم پشت کار
است. کشور ما دچار سیاستزدگی است و رفتارهای بسیار مادی دارد. کسی از خارج نمیخواهد
به جشنوارههای ما بیاید، ما خیلی هنر کردیم جوانان از روستاهای اطراف را جذب
کردیم.
این نوازنده ایرانی در پایان
یادآور شد: در این جشنواره با چهرههای بسیار جوانی برخورد میکنیم که اصلا برای
ما باورپذیر نیست. پسر بچهای آمده بود که افشاری مینواخت و ما متعجب که این پسر
کی وقت کرده این ردیف را یاد بگیرد. تشکر میکنم از هومان اسعدی (دبیر جشنواره
جوان) که بسیاری از این جوانان مدیون زحمات او هستند. هیچ وقت شرایط برای موسیقی
ایدهآل نیست، ولی با این حال سعی میکنیم با حداقل امکانات کار خود را انجام
دهیم. خوشبختانه سیاستهای انجمن موسیقی حتی اگر مدیر آن عوض میشده، مثبت بوده و
به برگزاری جشنواره موسیقی جوان کمک کرده است.