الهام بهروزی:
«کتاب همنشین دلنشین» واقعیتی
است که اگر آن را تجربه کنید به سختی از این همنشین دل میکنید. کتاب مهمترین
کالای فرهنگی و میراث بشری است که از دیرباز نه تنها حافظ هویت و تمدنهای بزرگ
بوده و در نقل این میراث به آیندگان نقش شگرفی را ایفا کرده و میکند، بلکه
افشاننده بذر دانایی و بصیرت در جامعه است. همنشینی با این ابزار داناگستر بدنشک
تاثیر بسزایی در تامین امنیت روانی و آرامش روحی جامعه دارد؛ اما باید اعتراف کرد
که با وجود اینکه همگان به مفید بودن کتاب یقین دارند؛ ولی در قرار دادن آن در سبد
خرید روزانه یا ماهانه خود کوتاهی میکنند و این مساله پیامدهای ناخوشایندی برای
جامعه امروز رقم زده است که جبران آن هزینههای هنگفتی را در بردارد.
سیاستگزاران و متولیان فرهنگی
بهویژه در سالهای اخیر تلاش کردهاند تا با اتخاذ تصمیمات آیندهنگرانه و فراگیر
مسیر را برای رسوخ کتاب به لایههای زیرین و رویی جامعه فراهم آورند. بدیهی در این
رابطه طرحهایی چون طرح پایتخت کتاب، جشنواره روستاهای دوستدار کتاب و... را با
تاسی از نمونههای موفق جهانی در کشور پیاده کردند. بسیاری از این طرحها بهصورت
زودگذر همچون موجی تاثیر محسوسی بر جامعه هدف خود گذاشت؛ اما با پایان عمر آن (مثلا
پاتیخت کتاب) از هیجان افتاد؛ چراکه خلأ بزرگی که در این طرحها دیده میشود نبود افق
یا چشماندازی است که در آینده بتواند به حیات آنها استمرار بدهد.
البته متولیان حوزه کتاب اینطرحها
(نظیر طرح پایتخت کتاب یا روستای دوستدار کتاب) را بهمنظور رسوخ کتاب به لایههای
نفوذناپذیر و مانوس کردن قشرهای مختلف جامعه از کارگری گرفته تا دانشگاهی با کتاب
پیریزی کردند تا با ابتکار و اجرائی کردن طرحهای نو و بدیع افراد جامعه را به
کتاب حساس و متوجه سازند هرچند در گام نخست اینگونه طرحها توانست تاثیر محسوسی
بگذارد؛ اما چون افق معینی برای آنها تعریف نشده بود خیلی زود متوقف شدند. این در
حالی است که زمان و استمرار اجرای طرحها میتوانست در نهادینه کردن فرهنگ کتاب و
کتابخوانی در جامعه نقشآفرین ظاهر شود.
بدیهی است طرحهای مذکور با
هدف مخاطبافزایی در حوزه کتاب صورت گرفت که به خودی خود نقش مهمی را در رشد
کتابخوانی و افزایش تقاضا برای خرید کتاب در جامعه ایفا میکرد اما در این میان یک
سری طرحهای دیگری هم از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موسسه خانه کتاب برنامهریزی
شد که در تکمیل هدف طرح پایتخت کتاب و نظایر آن بیتاثیر نبوده است. طرحهایی نظیر
جشنواره مروجان کتاب، نقد کتاب، عیدانه کتاب، تابستانه کتاب و... که برخی بهصورت
سالانه و برخی نیز بهصورت فصلی اجرائی میشوند تا فعالان و مروجان کتاب و همچنین
کتابفروشان حمایت شوند.
از این رو، موسسه خانه کتاب با
همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدف حمایت از کتابفروشیها و تسهیل روند توزیع
و فروش و استقبال از کتاب با اختصاص یارانه به کتابفروشیها طرح فصلی چون پاییزه
کتاب، تابستانه کتاب و... را اجرائی کرد تا بدین شکل بتواند زمینه دسترسی آسان به
کتاب را با هزینه مناسبتر برای همگان بهویژه کتابخوانها فراهم آورد. این گزارش
همزمان با طرح تابستانه کتاب به نگارش درآمده تا به شکل بهتری به تبیین این طرح که
یکی از طرحهای حمایتگرانه کتابخوانی در گرمترین فصل سال است بپردازد.
بدیهی است استان بوشهر از
دیرباز یکی از استانهای فرهنگی کشور است که ورای کسب عنوان پایتخت کتاب ایران در
سال 95، از سابقه درخشانی در حوزه کتابخوانی برخوردار است و در دامن خود نویسندگان
و صاحب قلمان بزرگی را پرورش داده که امروز نامشان زینتبخش ادبیات معاصر ایران
است. از این رو با توجه به این پیشینه، بسیاری از طرحهای کتابخوانی با حمایت
ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی در این استان اجرائی میشود که یکی از این طرحها هم
«طرح تابستانه کتاب» است که چندین کتابفروشی در آن ثبت نام کردهاند. این طرح با
شعار «کتاب همنشین دلنشین» از 25 تیرماه تا سوم مردادماه در کتابفروشیهای عضو
همزمان با سایر استانهای کشور در بوشهر در حال اجراست. در طرح تابستانه کتاب هر
فرد تا سقف 120 هزار تومان میتواند کتابهای تالیفی را با 25 درصد تخفیف و کتابهای
ترجمه را با 15 درصد تخفیف از کتابفروشیهای عضو طرح تابستانه کتاب تهیه کند.
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد
اسلامی استان بوشهر در خصوص تعداد کتابفروشیهای عضو این طرح به بامداد جنوب گفت: ۱۰
کتابفروشی از استان بوشهر در طرح تابستانه کتاب مشارکت دارند که از این شمار، شش
کتابفروشی در مرکز استان شامل «پاپیروس»، «خانه کتاب»، «کافه کتاب»، «کتابسرای
باران»، «کتابشهر بوشهر» و «کتابسرای افشین» و چهار کتابفروشی هم در شهرستانها به
ترتیب کتابفروشی «سیتک» (عسلویه)، «خانه کتاب» (دشتستان)، «خانه کتاب چیستا» (جم)
و «کتابسرای نیک» (کنگان) در سال 98 در این طرح ثبت نام کردند.
فاطمه کرمپور در ادامه سقف خرید
کتاب در این طرح برای هر خریدار حداکثر یک میلیون و ۲۰۰ هزار ریال تعیین شده که خریداران
میتوانند کتابهای مورد نیاز خود را در چند نوبت و از چند کتابفروشی تهیه کنند،
افزود: خریداران کتاب با مراجعه به این 10 کتابفروشی از 25 تیرماه تا سوم مردادماه
میتوانند کتابهای تالیفی را با 25 درصد و کتابهای ترجمهای با 15 درصد تخفیف
تهیه کنند.
وی با اشاره به اینکه وزارت
فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال ۹۴، در اعطای یارانه نشر تغییراتی ایجاد و بهجای تخصیص
یارانه به ناشران آن را به کتابفروشیها اعطا کرده که طرحهای تابستانه، عیدانه و
پاییزه کتاب بر همین اساس اجرا میشود، تصریح کرد: اجرائی شدن طرحهای اینچنینی
بهصورت فصلی با تخفيفهای مناسب، جدای از مسائل اقتصادی از نظر اهمیت دادن به
کتاب جایگاه ویژهای در بین علاقهمندان دارد؛ چراکه نشان از دغدغه سیاستگذاران این
حوزه دارد.
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد
اسلامی استان بوشهر در ادامه با تاکید بر اینکه برای مانوس کردن مردم با کتاب یکسری
برنامههایی به صورت کوتاهمدت و بلندمدت در دستور کار این ادارهکل قرار گرفته که
بخشی از آنها با همکاری بخش خصوصی، بخش دولتی و انجمنهای مردمنهاد و فرهنگی ادبی
در سراسر استان اجرائی میشوند، تصریح کرد: در حوزه کودک که قشری حساس و آیندهساز
هستند، برگزاری نشستهای کتابخواني،
کارگاههای نویسندگی، کارگاههاي قصهگويي، جشنهایی با محوریت کتاب، راهاندازی
کافه کتاب در مدارس و جام باشگاههای کتابخوانی کودک و نوجوان -که نقش مهمی در ترغیب
کودکان و نوجوان به مطالعه داشته است- را عملی کردیم که برخی از این فعالیتها
همزمان با سال تحصیلی نمود پررنگتری دارند. در حوزه بزرگسال هم در طول سال نشستهای
کتابخوانی، جلسات نقد و بررسی، رونمایی از کتابهای نویسندگان بومی بهطور مرتب در
حال اجراست که افزون بر اینکه زمینه آشنایی بیشتر هماستانيها را با نویسندگان
بومی و معرفی کتابهای آنها را فراهم میآورد، بستر مناسبی را برای گفتوگو میان
خالقان اثر و مخاطبان را ایجاد میکند که این مهم بدونشک نویسندگان را در ایدهپردازی
آثار جدیدشان یاری میکند.
کرمپور در ادامه در پاسخ به
این پرسش مبنی بر اینکه یکی از تاثیرگذارترین راههای نهادینهکردن کتاب در جامعه
عادت دادن کودکان به کتاب است، از این رو شاخصترین طرح ادارهکل فرهنگ و ارشاد
اسلامی در زمینه مانوس کردن کودکان با کتاب کدام بوده و آیا ادارهکل آموزش و
پرورش در این زمینه همکاری داشته است، توضیح داد: شاخصترین برنامه اداره فرهنگ و
ارشاد اسلامی در حوزه کودک و نوجوان راهاندازی باشگاههای کتابخوانی در مدارس و
اجرای جام باشگاههای کتابخوانی کودک و نوجوان با همکاری ادارهکل آموزش و پرورش
استان است که در همه شهرستانهای استان در حال اجراست. در راستای اجرای این طرح
هرساله با حضور اساتید کشوری کارگاههای ترویج کتابخواني براي مربیان حوزه کودک
برگزار میشود. همچنین بهتازگی طرح دیگری در این حوزه در حال اجراست که در آن هنر
قصهگویی با هنرهای مختلف ترکیب میشود که با همکاری هنرمندان فعال در عرصههای
مختلف هنر در حال اجراست و با استقبال خوبی هم مواجه شده است. در پاسخ به قسمت دوم
سوال باید بگویم که با توجه به دسترسی ادارهکل آموزش و پرورش به جامعه هدف در
اطلاعرسانی و اجرای طرح باشگاههای کتابخوانی کودک و نوجوان نقش موثری داشته است
که نمیتوان آن را نادیده گرفت و همکاری بسیار خوبی با ادارهکل فرهنگ و ارشاد
اسلامی در این زمینه داشته و دارد.
وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه
با این اوصاف باشگاههای کتابخوانی طرح موفقی در حوزه کتابخوانی است که در استان
بوشهر توانسته مسیر روبه رشدی را در پی بگیرد، در حال حاضر چند باشگاه داریم و
عمده تاکید شما در فعالیت این باشگاهها بر چه مواردی است، گفت: تاکنون نزدیک به
دو هزار باشگاه کتابخوانی در استان بوشهر به ثبت رسیده است و عمده تاکید ما در
اجرای این طرح بر لذت بردن از مطالعه است؛ زیرا اگر کودکان ما لذت مطالعه را درک
کنند، بهطور مسلم نسل آینده نسلی مانوس با کتاب خواهد بود. بنابراین در این طرح
سعی میشود با استفاده از مربیان آموزشديده کودکان لحظات لذتبخشی را با خواندن
کتاب سپری کنند. البته برای ترغیب بیشتر کودکان به کتابخوانی آن هم خواندن کتابهای
خوب یک فضای رقابتی با عنوان جام باشگاههای کتابخوانی ایجاد شده که یکی از شاخصهای
مهم آن اجبار نکردن کودک به خواندن موضوع یا کتاب خاص برای شرکت در رقابت است.
بنابراین در این رقابت به تفاوتهای فردی و سلایق کودکان و نوجوانان کاملا محترم
شمرده میشود. البته افزون بر این تخفیف پنجاه درصدی خرید کتاب برای اعضای باشگاههای
کتابخوانی کودک و نوجوان نیز یارانهاي است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهمنظور
حمایت از باشگاههای کتابخوانی در نظر گرفته است.
کرمپور در پایان در خصوص
راهکار اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از اصحاب قلم در شرایط بحرانی کاغذ
و تورم تصریح کرد: تنها حمایتی که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی در این شرایط میتواند
از نویسندگان بومی داشته باشد، خرید کتاب از
آنهاست که هر ساله دارد این کار را انجام میدهد؛ بهخصوص کتابهای چاپ اول آنها
را خریداری میکند.
یادآوری میشود طرح تابستانه
کتاب از 25 تیرماه تا سوم مردادماه در کتابفروشیهای عضو طرح اجرا میشود، بر اساس
آخرین گزارش، در این طرح تاکنون استان خراسان رضوی با ۶۸ کتابفروشی توانسته با
فروش ۲۸ هزار و ۶۱۹ نسخه کتاب، رتبه پرفروشترین استان بر اساس کتاب را به خود
اختصاص دهد.