داود علیزاده:
دوسالانه داستان کوتاه نارنج، در مراسمی
با حضور رضایی نماینده جهرم و رئیس کمسیون عمران، شفیعیان سرپرست فرمانداری ویژه جهرم،
حسن خوش‌نیت و محسن نعمت‌اللهی رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان جهرم و هنرمندان
وعلاقه‌مندان با رونمایی از پوستر و فراخوان هفتمین «دوسالانه داستان کوتاه نارنج»
به‌صورت کار خود را آغاز کرد.
دبیر این دوسالانه با بیان اینکه مهم‌ترین
ویژگی دوسالانه نارنج مستقل بودن و سلامت برگزاری آن است، گفت: خوشبختانه نگاه کاملا
حرفه‌ای به این دوسالانه وجود دارد و امیدواریم بتوانیم با همکاری همه علاقه‌مندان
آن را با بهترین کیفیت برگزار کنیم.
محمد بادپر با اشاره به اینکه این دوسالانه
از سال 1386 تاکنون در حال برگزاری است، افزود: این دوره نیز مانند دوره‌های قبل «کارگاه داستان باران»،
«انجمن اهل‌قلم شهرستان جهرم» و موسسه فرهنگی هنری نارنج با همکاری «اداره‌کل فرهنگ
و ارشاد اسلامی فارس» و «اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان جهرم» و مجموعه مدیریتی
شهرستان جهرم برگزار خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه موضوع جشنواره نارنج
آزاد است و هر شخص در سراسر دنیا می‌تواند تا آخر شهریورماه دو اثر که حداکثر چهار
هزار کلمه باشد از طریق ایمیل جشنواره به نشانی dastannaranj@gmail.com و یا از قسمت ارسال اثر سایت رسمی
جشنواره به آدرس www.dastannaranj.ir ارسال کند، تصریح کرد: اختتامیه
این دوسالانه در آذرماه برگزار می‌شود. گفتنی است داوری شش دوره گذشته این جایزه ادبی
را چهره‌های شاخص ادبیات داستانی ایران نظیر «ابوتراب خسروی»، «محمد کشاورز»، «احمد
اکبر‌پور»، «حسن محمودی»، «احمد آرام»، «عباس عبدی»، «بها‌الدین مرشدی»، «ندا کاووسی‌فر»،
«غلامحسین دهقان»، «بابک طیبی»، «محمد حسینی» و «فرشته احمدی» انجام داده‌اند. در
ادامه برای آشنایی بیشتر مخاطبان با «دوسالانه داستان کوتاه نارنج» گفت‌وگویی را با
محمد بادپر، دبیر این رویداد داشته‌ایم که خواندن آن خالی از لطف نیست.
هفتمین دوره از دوسالانه داستان کوتاه
نارنج امسال برگزار خواهد شد. بفرمایید آیا این دوره تغییراتی در ساختار اجرائی و محتوایی
داشته است؟
راستش اینکه ما به دوره هفتم رسیدیم شاید
یکی از دلایلش همین ثبات و دوامی بوده که داشتیم. بی‌گمان هر دوره به فراخور مقتضیات
نگاهمان شاید سمت و سویی داشته است؛ اما در کل ثبات و دوام، اصل اساسی بوده است. امسال
در فرمت، تغییرات چندانی شاید نداشته باشیم؛ اما در نوع نگاه و داوری سعی کردیم حرفه‌ای‌تر
و دقیق‌تر عمل کنیم. این کار هم با انتخاب افرادی که در بازخوانی، داوری اولیه و نهایی
داشتیم و نوع برگزاری مراسم اختتامیه نمود پیدا می‌کند.
با توجه به اینکه اغلب شرکت‌کنندگان در
رویداد را نویسندگان جوان تشکیل می‌دهند؛ آیا این مساله در انتخاب داورانی از همین
قشر (داوران جوان) در نظر گرفته‌شده است؟
از نظر من که سابقه برگزاری چندین دوره
نارنج را دارم، داوری اولیه مهم‌ترین بخش یک جایزه ادبی است. امسال عملا تمام داوران
اولیه ما نویسندگان جوان و صاحب اثر هستند و همین نشان می‌دهد. سهم جوانان در دوسالانه
نارنج زیاد است. ضمن اینکه بیشتر دست‌اندرکاران دوسالانه نارنج را جوانان بیست و
چندساله تشکیل می‌دهند؛ به‌زحمت چند نفر بالای ۳۰ سال داریم.
به‌طور متوسط چند اثر در این دوره‌های قبل
به این دبیرخانه رسیده است و فرایند انتخاب به چه شکل بود؟
خوشبختانه از این نظر حرف برای گفتن زیاد
داریم. به‌طور مثال در دوره پنجم در سال ۹۴ حدود ۱۳۰۰ اثر از تمام استان‌های ایران
و ۱۰ کشور دیگر و در دوره ششم در سال ۹۶ حدود ۱۴۰۰ اثر باز هم از تمام استان‌های ایران
و البته این بار از ۱۳ کشور دیگر داشتیم. همه آثار رسیده هم مستند و موجود است و به‌هیچ‌وجه
آمارسازی و ارائه‌ی اعداد و آمار بدون پایه و اساس نداریم.
بخش خاصی هم برای نویسندگان غیرحرفه‌ای
در جشنواره وجود دارد؟
این مساله جزء علایق ماست؛ اما در حال حاضر برای
ما انجام‌شدنی نیست. اعتقاد ما در نارنج این است که کار باید به بهترین نحو انجام شود.
نمی‌خواهیم کاری کنیم که از عهده انجامش برنیایم یا حتی ضعیف برگزارش کنیم. اضافه
کردن هر بخش نیازمند تامین مالی است که ما متاسفانه در این زمینه هنوز مشکلات زیادی
داریم.
راهکارهای دوسالانه نارنج برای حمایت از
نویسندگان برگزیده چگونه است؟
اصل اساسی برای ما ایجاد همین فرصت‌هاست.
به بیان خودمانی‌تر دوستی‌هاست. شاید فکر کنید شعار باشد؛ اما برای ما پیدا کردن دوستان
اهل داستان بسیار اولویت دارد و قطعا همین دوستی‌ها و رابطه‌هاست که باعث باز شدن راه‌هایی
برای نویسندگان جوان می‌شود.
آثار منتخب دوره‌های قبل به مرحله چاپ و
انتشار رسیده است؟ مخاطبان و علاقه‌مندان از چه طریق می‌توانند آثار برگزیده جشنواره
را مطالعه کنند؟
به‌دلیل همان مشکلات مالی فقط آثار برگزیدگان دور
دوم را توانستیم در قالب کتاب منتشر کنیم؛ اما تمام تلاشمان این است که این کار را
به سرانجام برسانیم. اگر نشد و نتوانستیم راه‌حل‌های دوم و سومی داریم که به وقتش اعلام
خواهیم کرد.
در این دوره برنامه‌های جانبی مثل برگزاری
کارگاه داستان‌نویسی و نقد و بررسی و ... برگزار می‌شود؟
بله. این دوره هم مانند دوره‌های قبل در
نظر داریم کارگاه داستان‌نویسی و همچنین کارگاه نقد را با استفاده از دوستان نویسنده‌ای
که در سطح کشور داریم، برگزار کنیم. ایده‌آل ما برگزاری اختتامیه در دو یا سه روز است؛
اما باز هم بستگی به بودجه و امکانات مالی ما دارد.
داورانی که این دوره داستان‌ها را بررسی
می‌کنند، چه کسانی هستند و داوری در چند مرحله صورت می‌گیرد؟
داوری ما کلا سه مرحله دارد. بازخوانی اولیه،
داوری اولیه و داوری نهایی. ما آثار را بدون هیچ‌گونه نشانی و آدرسی به داوران می‌دهیم.
به‌جز یک نفر یا دو نفر هیچ‌کس از نام نویسندگان و صاحبان آثار خبر ندارد و همه آثار
کد زده و به‌صورت طبقه‌بندی به داوران داده می‌شود. قانون نارنج این است که اسامی داوران
خود را فقط در روز اختتامیه اعلام می‌کند. برای جلوگیری از هرگونه حواشی و البته دردسری
برای داوران عزیز.
یکی از نقدهایی که بر جوایز داستان‌نویسی
ایران وارد است، استفاده نویسندگان داستان‌نویس برای داوری است، دوسالانه نارنج برای
پوشش این نقد تمهیدی داشته است؟ برای مثال استفاده از منتقدان ادبی در بخش داوری داستان؟
این امر هم درست است و هم نادرست. متاسفانه ما باید
قبول کنیم که در زمینه نقد اصلا قوی نیستیم. کاستی‌های زیادی در این زمینه وجود دارد.
اصولا پیوند متناسبی بین دانشگاه و ادبیات معاصر و جاری وجود ندارد. بارها خواستیم
این کار را انجام دهیم؛ اما متاسفانه این جدایی و دوری زیاد است. حیف است ادبیات داستانی
معاصر جایگاهی در دانشگاه ندارد البته این حرف من جنبه کلی دارد و استثناهایی هم وجود
داد. امیدواریم بتوانیم این کار را انجام دهیم البته به شکل درست.
لیست داوران جوایز داستانی ایران معمولا
مشابه هم و افرادی مشخص هستند، جایزه داستان نارنج آیا از ترکیب جدیدی در این دوره
بهره گرفته است؟
اگر تاریخچه جوایز را نگاه کنید، متوجه خواهید شد
نارنج در این زمینه پیشرو بوده است. اگرچه ادعایی هم نداریم؛ ولی همیشه نگاهمان همین
بوده است که از داوران تکراری که در بیشتر جوایز دیگر هم هستند، استفاده نکنیم. به
خاطر همین مساله از وجود برخی عزیزان تاکنون نتوانستیم استفاده کنیم. با اطمینان می‌گویم
نارنج هیچ وقت قرار نیست رهرو کسی و جریانی باشد. ما راه خودمان را می‌رویم و جریان
خود را داریم. آلوده‌ی تب‌ها نخواهیم شد؛ چراکه برای‌مان فقط و فقط داستان مهم است.
یکی از بخش‌هایی که در جوایز ادبی ایران
معمولا دیده نمی‌شود، بخش منتخب مخاطبان است، اینکه مخاطبان نیز امکان داوری آثار را
داشته باشند؟ با توجه به اینکه جایزه داستان نارنج به هفتمین دوره خود می‌رسد این بخش
را پوشش خواهد داد؟
این امر امکانات زیادی می‌خواهد. نیازمند
داشتن یک‌سری سخت‌افزارهاست که با وضعیت بودجه‌ای ما امکان‌پذیر نیست که در عمل ۱۰
درصد بسیاری از جوایز ادبی دیگر است. فکر هم نکنم در ایران اصولا چنین کاری مرسوم باشد.
حتی در دیگر کشورها هم من کمتر شنیده‌ام هر چند ایده‌ای است که اگر امکاناتش مهیا
باشد، می‌تواند تاثیرگذار هم باشد. شاید روزی چنین کاری بکنیم.
امسال جایزه داستان نارنج به دوره هفتم
خود رسیده است، آیا از منتخبان دوره‌های پیش کسانی امروز به چهر‌های شناخته‌شده داستان
مبدل شده‌اند؟
شما هم حتما با من هم‌عقیده هستید که قسمت اعظم دلیل
دیده‌شدن هر نویسنده‌ای و البته ماندگاری‌اش، خود نویسنده است. هرچند این روزها اتفاقات
دیگری هم شاهدش هستیم که اگرچه باعث دیده‌شدن است؛ ولی سبب ماندگاری قطعا نمی‌شود؛
اما خوشحالیم در معرفی نویسندگانی چون سروش چیت‌ساز، ابوذر قاسمیان، حسین لعل‌بذری،
پیمان برومند، سندی مومنی، لیلا برزگر، میلاد ظریف، معصومه قدردان، مرتضی بیاره، مجتبی
شول‌افشارزاده، مرتضی پیهانی و چندین نفر از عزیزان سهم داشته‌ایم. میزان سهم ما را
باید از خودشان بپرسید.
سخن آخر؟
کسانی که اهل ادبیات و اصولا برگزاری هر
جایزه ادبی هستند و با آن آشنایی دارند، می‌دانند رسیدن به عدد هفت در این زمانه چه
مکافات و مصیبت‌هایی دارد. به‌خصوص ما که در شهرستانی کوچک و البته پر قدمت با انواع
و اقسام مشکلات روبه‌رو هستیم و تنها چیزی که می‌خواهیم جدی گرفتن فرصتی است که بچه‌های
نارنج برای جهرم ایجاد کردند؛ همین و البته تشکر می‌کنم از دوستان عزیزی چون احسان‌شاه‌طاهری
که بانی نارنج بودند و آغازگر این مسیر و البته همراهانی چون محسن نعمت‌اللهی، رئیس
اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی جهرم که برای ما مثل برادر است و سناالدین فرهنگ و همه
بچه‌های خوب کارگاه داستان باران و از شما هم بابت فراهم کردن چنین فرصتی ممنونم.
پربازدید ها