ابوعلی زرین‌قلم

 اصلاح‌طلبان هفت‌ماه مانده به انتخابات دچار انشقاق‌های عمیق و دوری عجیبی شده‌اند. پهن شدن سفره اعتدال و نشستن عده‌ای به اسم اصلاح‌طلب بر سر این سفره باعث شد مردم نه تنها از اصلاح‌طلبان روی‌گردان شوند بلکه خود آنها هم رویی برای حضور در انتخابات و دعوت از مردم برای مشارکت پای صندوق‌های رای نداشته باشند. با این اوصاف، به‌نظر می‌رسد این جریان سیاسی دارد یک تاوان سخت و سنگین بابت اشتباه‌های خود می‌دهد.

این اشتباه‌های گسترده که شامل سوءاستفاده یک عده‌ از مباحث اصلاحات و اصلاح‌طلبی در طول شش سال گذشته می‌شده حالا باید اصلاح شود، چراکه اصلاح‌طلبان اگر از درون خود به اصلاح نرسند و نتوانند تکلیفشان را با خودشان مشخص کنند، به هیچ عنوان نخواهند توانست مردم را راضی به حضور پای صندوق‌های رای و رای دادن به گزینه‌های مدنظر خود کنند.

برخلاف اصولگرایان عرصه سیاسی که عزم خود را برای حضور پرقدرت در انتخابات مجلس آینده جزم کرده‌اند، اصلاح‌طلبان این عرصه بر سر دو راهی شرکت یا عدم شرکت در انتخابات قرار دارند.

بلاتکلیفی اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات مجلس آینده در سخنان چند روز پیش رئیس دولت اصلاحات و رهبر این جریان و واکنش‌ها به آن تبلور بیشتری یافت. آنجا که گفت «انتخابات نباید تحریم شود. اصلاح‌طلبان و مردم ناراضی باید فداکاری و ازخودگذشتگی کنند و به‌خاطر ایران، پای صندوق‌ها بیایند تا جلوی خطر اصلی گرفته شود». او بلافاصله بعد از این درخواست از اصلاح‌طلبان و مردم ناراضی، اذعان کرد «اصلاح‌طلبان نمی‌توانند به هر قیمتی وارد انتخابات شوند» و اظهار امیدواری کرد «ان‌شاءالله فضا باز شود و صلاحیت‌ها تائید شود.»؛ این سخنان در فضای سیاسی با واکنش‌هایی روبه‌رو شد و فضای مجازی را نیز پر کرد. در همان ساعات اول انتشار این خبر، هشتگی اهانت‌آمیز علیه وی، در توئیتر ترند اول شد که هر چند می‌توانست بیانگر نقد بخشی از فعالان فضای مجازی به این سخنان باشد اما بیش و پیش از آن، حکایت از فضاسازی سازماندهی شده از سوی براندازان و کسانی داشت که به‌‌رغم نگاه رهبر اصلاحات، بیشتر می‌پسندند اصلاح‌طلبی در جایگاه برانداز بنشیند. 

پیش از رئیس دولت اصلاحات، برخی دیگر از بزرگان این جریان از حضور مشروط در انتخابات دور یازدهم مجلس شورای اسلامی سخن گفته بودند. «مشارکت مشروط در انتخابات» تز سعید حجاریان، تئوریسین جریان اصلاح‌طلبی برای شرایط کنونی است. او ابتدای امسال در یادداشتی، عقلانی‌ترین راهبرد اصلاح‌طلبان برای مواجهه با انتخابات آینده را تئوری مشارکت مشروط دانست و گفت:‌ «اصلاح‌طلبی باید موضع خود در برابر انتخابات را به‌صراحت و با جزئیات کامل اعلام کند. در کوتاه‌مدت، شاید عقلانی‌ترین راهبرد را بتوان در «مشارکت مشروط»‌ جست، از فرصت انتخابات استفاده کرد، ولی چنانچه شروط مطرح شده برآورده نشد، باید عطای انتخابات را به لقایش بخشید».

با طرح پیشنهاد حجاریان، برخی به استقبال آن رفتند و برخی دیگر آن را استراتژی شکست‌خورده قلمداد کردند. عبدالله ناصری، عضو شورای مشورتی رئیس دولت اصلاحات یکی از چهره‌های اصلاح‌طلبی بود که مشارکت مشروط را ضروری دانست و تاکید کرد که شرط‌گذاری برای حضور در انتخابات باید جدی گرفته شود و اصلاح‌طلبان نیز برای حفظ هویت تاریخی و حفظ مقبولیت گفتمانشان باید بپذیرند که تحت هر شرایطی وارد عرصه انتخابات نشوند. برخی نیز مانند عبدالواحد موسوی‌لاری، نایب رئیس شورای‌عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، مشارکت مشروط در انتخابات را رد و اظهار کرد: افرادی که در جریان اصلاحات به نگاه سعید حجاریان گرایش دارند در اکثریت نیستند.

هرچند مخالفان ایده «مشارکت مشروط»، بر حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات تاکید دارند اما در یک نکته با موافقان این ایده هم‌عقیده هستند؛ باز بودن فضای انتخابات و عدم ردصلاحیت گسترده چهره‌های اصلاح‌طلب مساله‌ای است که جریان اصلاحات یکپارچه بر آن تاکید می‌کند. محمدرضا عارف، رئیس شورای‌عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان تیرماه امسال به متولیان برگزاری انتخابات توصیه کرده بود به‌گونه‌ای عمل نکنند که یک جریان سیاسی با محدودیت در ارائه کاندیدا به دلیل ردصلاحیت روبه‌رو شود.

با این حال، عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان آب پاکی را بر دست اصلاح‌طلبان ریخت و در واکنش به برخی از چهره‌های این جناح که حضورشان در انتخابات مجلس آینده را منوط به تائید صلاحیت‌ از سوی شورای نگهبان دانسته بودند، گفت: «شورای نگهبان فقط وظایف قانونی خود را انجام می‌دهد و بر اساس اختیارات قانونی خود عمل می‌کند. ما نگرانی نداریم که کسی بگوید در انتخابات شرکت می‌کنیم یا نه و مردم هم گوششان بدهکار به این مسائل نیست. این اظهارات قوروم قوروم‌های اول انتخابات است. مردم در انتخابات پاسخ روشنی به آنها می‌دهند».

به گزارش ایرنا، با وجود این، برخی در جناح اصلاح‌طلب، از جمله رسول منتجب‌نیا، عضو سابق حزب اعتمادملی ناامید نیستند و به‌دنبال رایزنی با شورای نگهبان برای تائیدصلاحیت هرچه بیشتر نامزدهای خود برای انتخابات مجلس یازدهم هستند.

از طرف دیگر، بسیاری از چهره‌های سیاسی و نمایندگان فراکسیون امید تاکنون در مصاحبه‌های متعدد بر این نکته تاکید کرده‌اند که تحریم انتخابات از سوی اصلاح‌طلبان کارساز نیست و نباید وارد این وادی شوند. با این حال، خبرهای منتشر شده از شورای‌عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان نشان می‌دهد که این نهاد انتخاباتی اصلاح‌طلبان نیز حال خوشی ندارد. حسین کمالی، دبیرکل حزب کارگر نیز به ایرنا گفته که دیگر او به همراه جمعی از اصلاح‌طلبان در جلسات شورای‌عالی شرکت نمی‌کنند.

با این حال در استان بوشهر اوضاع اصلاح‌طلبان بسیار ناخوش‌تر از کلیت کشور است. آنها که دچار تشتت‌های درونی و گفتمانی با هم شده‌اند، این روزها نه تنها در میان حاکمیت وضعیت خوبی ندارند، بلکه مردم هم نگاه بسیار سردی به این جماعت داشته و ضرورت بازتعریف اهداف و نزدیک کردن گفتمان میان آنها ضرورت اصلی است.

با نزدیک شدن به انتخابات متاسفانه هر یک از افرادی که خود را منسوب به این جریان می‌دانند برای حفظ منافع خود اطراف یکی از داوطلبان انتخابات مجلس را گرفته و در صدد آن هستند تا او را به دیگران تحمیل کنند!! سال‌ها پیش تعریف‌های مانند اصلاح‌طلبان نفوذی، بدلی، فرصت‌طلب، منفعت‌طلب، اصلاح‌طلب قلابی، پلویی و... را روزنامه بامداد جنوب وارد گفتمان سیاسی استان بوشهر کرد اما از آنجایی که این را کسی جدی نگرفت، حالا همه دارند ضربه آن را می‌خورند.