بامداد
جنوب: رایزنیها و میانجیگریها برای بهبود شرایط و کاستن از شدت تهدیدها در منطقه
خلیج فارس میان تهران و واشنگتن ادامه دارد. بهصورت روزانه پیغامها و رفت و
آمدهای بسیاری صورت میگیرد و هر یک از طرفها بهدلیل نزدیکی به ایران و داشتن
روابط خوب با امریکا در تلاش هستند تا در این زمینه بیشترین اثرگذاری را داشته
باشند.
قرار
است امروز و در راستای تداوم این رایزنیها وزیر امور خارجه عمان به تهران سفر
کند، هر چند که برخی بر این باور هستند که سفر بنعلوی ارتباطی با امریکا ندارد و
او بیشتر و پیشتر قاصد انگلیسیهاست. با این حال، این رفت و آمدها بالاخره میتواند
یک جای کار را حل کند.
ژاپن،
عمان، فرانسه و حالا عراق چهار کشوری هستند که تلاش میکنند برای کاهش تنش در
خاورمیانه میانجیگری کنند. مقامات ارشد هر کدام از این کشورها به نوبه خود اعلام
کردهاند یا از برجام حمایت میکنند یا روابط دوستانهای با ایران دارند یا اینکه
حداقل میخواهند از روابط خود با ایران دفاع کنند.
نخستوزیر
ژاپن اولین نخستوزیری است که بعد از انقلاب اسلامی وارد خاک ایران شد. بسیاری سفر
شینزو آبه به تهران را در راستای کاهش تنش بین ایران و امریکا میدانستند. هر چند
که نخستوزیر ژاپن اعلام کرد حامل هیچ پیامی از سوی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری امریکا
برای ایران نبوده اما منابع خبری از رایزنی او برای کاهش تنش بین ایران و امریکا
خبر دادند. بهعلاوه سفارت ژاپن در تهران بعد از سفر آبه اعلام کرد که دولت این
کشور قصد دارد کمک اضطراری بلاعوض به ارزش 2/5 میلیون دلار را در پاسخ به خسارات
ناشی از سیل اخیر در ایران، از طریق صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) و سازمان
جهانی بهداشت اعطا کند. حالا هم با گذشت بیش از یک ماه از سفر آبه به تهران، او در
ژاپن گفته است که روابط دوستانهای با ایران دارد.
آبه
در حالی این سخن را مطرح کرده که بهتازگی امریکا یار و متحد ژاپنیها، سخنانی
درباره تشکیل یک ائتلاف دریایی در خلیج فارس را مطرح کرده است. آبه هم در واکنش
به این طرح گفته درباره تفکر امریکا در این خصوص چیزهایی شنیدهایم و میخواهیم در
اینباره بازهم بشنویم. همزمان روابط دوستانهای با ایران هم داریم. این نشان میدهد
که نه ایران در جهان خیلی تنهاست و نه امریکا برای هر طرح و برنامهای در خاورمیانه
میتواند متحدان خود را بسیج کند.
فرانسه،
میانجی پر کار
علاوه
بر ژاپن، فرانسه عملیاتیتر ماموریت میانجیگری را پیگیری میکند. امانوئل مکرون،
رئیسجمهوری فرانسه و حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران سهبار در ماه گذشته با یکدیگر
تلفنی صحبت کردهاند. محور مذاکرات این دو مقام ارشد تلاش برای حفظ برجام و کاهش
تنش بوده است. بهعلاوه دیپلماتهای ایرانی و فرانسوی حالا رفت و آمدشان نیز بیشتر
شده است. ماه قبل امانوئل بون، مشاور دیپلماتیک رئیسجمهوری فرانسه به تهران سفر
کرد و در جریان سفر خود ضمن دیدار با مقامات مختلف تهران، پیام کتبی مکرون را تحویل
روحانی داد.
روز
سهشنبه سیدعباس عراقچی نیز بهعنوان فرستاده ویژه رئیسجمهوری ایران عازم پاریس
شد. هنوز اطلاعاتی از جزئیات و نتیجه سفر او منتشر نشده است. قبل از این نیز مکرون
با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه درباره ایران و برجام مذاکره تلفنی کرده
بود. فرانسه یکی از اعضای برجام و از همه مهمتر، یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت
سازمان ملل متحد است.
عمان
دوست قدیمی ایران
عمان
قبلا هم میانجیگری کرده، حالا نیز دوباره وارد عمل شده است. منابع خبری اعلام کردهاند
که یوسف بنعلوی قرار است هفته آینده به تهران سفر کند اما گویا دستور کار بنعلوی
اینبار میانجیگری برای امریکاییها نیست. شبکه تلویزیونی یورونیوز روز دوشنبه
گذشته در مورد سفر وزیر خارجه عمان به تهران مدعی شد: اینبار مسقط در نقش میانجی
میان تهران و لندن ظاهر میشود.
این
شبکه نوشته که این سفر پس از تقابل ایران و انگلیس بر سر توقیف نفتکشهای دو طرف
صورت میگیرد و میتواند نشانهای دال بر تلاش عمان برای حل این مناقشه از راه دیپلماتیک
باشد. بنعلوی در ابتدای ماه گذشته با برایان هوک، رئیس گروه ویژه اقدام ایران در
وزارت خارجه امریکا در مسقط دیدار داشت. او در خردادماه نیز با دستور کار کاهش تنش
در منطقه به عراق سفر کرده بود.
عراق
متحد ایران
عادل
عبدالمهدی، نخستوزیر عراق، دوشنبه در سفری از پیش اعلام نشده وارد تهران شد. این
دومین سفر نخستوزیر عراق از زمان روی کار آمدن است. بسیاری سفر عبدالمهدی به
تهران را در راستای تحولات منطقه ارزیابی کردند. کارشناسان میگویند عراقیها از
افزایش تنش در منطقه بهشدت نگران هستند. تنگه هرمز تنها شاهراه ارتباطی عراق با
جهان است که از این طریق اقتصاد خود را با نفت تامین میکند. عبدالمهدی از جمله سیاستمداران
عراقی محسوب میشود که با تهران روابط حسنهای دارند. تحلیلگران بر این باورند
عبدالمهدی حالا در ایران به دنبال بهبود اوضاع است.
چرا
عراق!
یک
کارشناس مناطق منطقه در مورد دلایل رایزنی عراق میان ایران و امریکا میگوید: راهبرد
کلان عراق در حال حاضر در منطقه تلاش جهت کاهش تنش بین ایران و امریکا و انجام یک
سری اقدامات میانجیگرانه است، تاکنون برای کاهش تنش بین ایران و امریکا تلاشهایی
از سوی کشورهای اروپایی و همچنین کشورهای چون ژاپن، عمان و عراق صورت گرفته است ولی
در این میان تلاشهای عراق از جایگاه خاصی برخوردار است.
علی
اکبر اسدی با بیان اینکه عراق از انگیزههای بیشتری جهت کاهش تنش بین دولتهای امریکا
و ایران برخوردار است، خاطرنشان کرد: روابط نزدیکی بین ایران و عراق وجود دارد و بیشک
کاهش تنش بین تهران و واشنگتن بهنفع عراق خواهد بود، چراکه در این صورت بغداد میتواند
تعاملات تجاری و اقتصادی بیشتری با تهران داشته باشد.
این
کارشناس مسائل عراق، با بیان اینکه اروپاییها و ژاپن بر کاهش تنش بین ایران و امریکا
تاکید دارند، ادامه داد: البته آنها در این زمینه چندان به موضوع تحریمها و
فشارهای اقتصادی وارد شده از سوی امریکا به ایران توجهی ندارند ولی عراقیها در
کنار بحث کاهش تنش علاقهمند هستند که فشارهای اقتصادی امریکا به ایران کاهش پیدا
کند، چنانکه این نوع رویکرد، سفر نخستوزیر عراق به واشنگتن را نیز تحت تاثیر
قرار داده و باعث شده انجام این سفر به تاخیر بیفتد.