الهام بهروزی:
چهارشنبه هفته پیش کلیپی کوتاه
در فضای مجازی از سوی مهدی جهانبخشان، روزنامهنگار و طنزپرداز باتجربه بوشهری
مبنی بر قطع برخی از درختان پارک شغاب منتشر شد. تماشای این کلیپ بدون شک ناراحتکننده
بود؛ چراکه طبیعتا هر دوستدار طبیعتی مایل به دیدن درختهای بریده شده نیست؛
بنابراین نگارنده برای رسیدن به جواب مشخص به افراد آگاه مراجعه کرد تا دلیل این
اقدام را جویا شود.
بر اساس شنیدهها قطع درختان ضلع
شرقی پارک شغاب (روبهروی خانه شطرنج) بهدلیل ساخت میدانی در آن منطقه از سوی
شهرداری است و این اقدام در کمیسیون ماده 7 شهرداری بندر بوشهر مطرح و تصویب شده است؛
از این رو چهارشنبه سازمان سیما و منظر و فضای سبز شهری شهرداری اقدام به سرزنی و
قطع شاخههای این درختها برای کاشت مجدد در ضلع غربی پارک شغاب و ضلع شرقی پارک
لیان کرده است. بنابراین جابهجایی درختهای مذکور با تصویب این کمیسیون صورت گفته
است.
طبق ماده 7 آییننامه «اصلاح
قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها» مصوب 13 مرداد 88 مجمع تشخیص مصلحت نظام و
بهمنظور نظارت بر حسن اجرای قانون و آییننامه اجرائی آن و تشخیص باغات شهرداری
مکلف به تشکیل کمیسیونی با عنوان«کمیسیون ماده 7» مرکب از یک نفر از اعضای شورای
اسلامی شهر، مسوول واحد فضای سبز شهرداری و یک نفر به تشخیص شهردار شد تا از این
پس در این کمیسیون درخواست قطع و جابهجایی هر گونه درخت در معابر و اماکن
عمومی، دولتی و خصوصی واقع در محدوده و حریم شهر از سوی مالکان، متولیان، متصدیان
و اشخاص مسوول مطرح و پس از صدور مجوز این کمیسیون اقدام شود.
با این اوصاف، قطع و جابهجایی
درختان در پارک شغاب با تائید کمیسیون ماده 7 شهرداری بندر بوشهر صورت گرفته است.
در این خصوص رئیس سازمان سیما و منظر و فضای سبز شهری شهرداری بندر بوشهر به
بامداد جنوب گفت: ما مقولهای بهنام قطع درختان نداریم؛ بلکه درختان پرخطر را که
مشکلاتی را برای شهروندان ایجاد کرده، با توجه به مصوبه کمیسیون ماده 7 جابهجا
کرده و به جای آنها مرکبات یا درختچههای متناسب با آن معبر کاشته میشود.
محمدرضا حسینپور در ادامه در
خصوص قطع درختان ضلع شرقی پارک شغاب توضیح داد: با توجه به اقدام شهرداری برای
ساخت میدانی در آن منطقه با تائید کمیسیون ماده 7 شهرداری بوشهر تعدادی از درختهای
خیابان اصلی و ردیف وسط شامل کنوکارپوس، گلهای ابریشم و برخی گونههای دیگر سرزنی
و شاخههایشان قطع شد که برخی از این درختان در ضلع غربی پارک شغاب و برخی هم در
ضلع شرقی مجددا کاشته شدند.
(کنوکارپوسها درختهای هستند
که برای کاشت در فضای شهری توصیه نمیشوند؛ چراکه افزون بر نیاز به آب زیادی برای
ادامه حیاتشان، یک گیاه سمی است و سبب افزایش حشرات موزی میشود و برخلاف درختان
مثمر که سایهای مطبوع و خنک دارند، سایهای گرم و دم دارد؛ همچنین ریشههایش موجب
نابود زیرساختهای آبی و برق میشود و همچنین به شبکه فاضلاب شهری نیز آسیب جدی
وارد میکند). خیابان فرهنگ بوشهر یکی از معبرهایی بود که در خود تعداد زیادی درخت
کنوکارپوس جای داده بود؛ اما چند ماه پیش سازمان سیما و منظر و فضای سبز شهری شهرداری
بندر بوشهر همه آن درختها را قطع کرد که این اقدام فعالان اجتماعی را به واکنش
واداشت. حسینپور در خصوص قطع درختان این گذرگاه گفت: در خیابان فرهنگ 80 یا 90
درخت کنوکارپوس وجود داشت که مشکلات زیرساختی از قبیل آسیب به شبکه فاضلاب، تخریب
دیوار و پی برای ساختمانهای مجاور بهوجود آورده بود که با مصوبه کمیسیون ماده 7
شهرداری بوشهر درختان این خیابان جابهجا و در ضلع شرقی پارک لیان کشت شد و به جای
آنها درخت نارنج کاشته و دور آنها حفاظ کشیده شد که البته کشت تعدادی از نهالها
باقی مانده که اوایل پاییز کاشت آنها تکمیل میشود.
رئیس سازمان سیما و منظر و
فضای سبز شهری شهرداری بوشهر در ادامه درباره گونههای مناسب با اقلیم جنوب بهویژه
بوشهر تصریح کرد: یکی از گونههایی که به سایتاسپری و اسپری آب شور دریا مقاوم
است، درخت گل ابریشم است که تجربه هم این را ثابت کرده است. گونه دیگر، درخت لگنوم
(گونه بومی است که اینک در دست تکثیر است و اوایل پاییز کشت گسترده آن در سطح شهر
آغاز میشود) است. همچنین درخت گلهای کاغذی، درختچههای توتیا و تکوما هم مناسب
کاشت در آب و هوای بوشهر است که در سطح وسیعی از شهر کاشته شده و البته بیشتر از
این هم خواهد شد.
وی در ادامه در پرسشی مبنی بر
قطع درختی در خیابان سنگی در ماه گذشته هم بیان کرد: ما هیچگونه درختی را که
مصوبه کمیسیون ماده 7 داری بوشهر را نداشته باشد نه قطع و نه جابهجا میکنیم.
درختهای خیابان سنگی هم مستثنی از خیابانهای دیگر نیست و اگر جابهجایی درختی
صورت گرفته، بدونشک بهدلیل مشکلاتی بوده که برای شهروندان و زیرساختهای شهری
ایجاد کرده است.
حسینپور در خصوص درختهای
کهنسال سطح شهر هم توضیح داد: تمام اهتمام ما حفظ درختهای کهنسال شهر است که از
جمله آنها میتوان به درخت کهنسال مرکز شهر اشاره کرد که هرس متعارف آن انجام شده
و الان با یک درخت بزرگ و خوشمنظر روبهرو هستیم. تاکید میکنم که هیچ برنامهای
غیر از حفظ درختان کهنسال در این خصوص نداریم. بسیاری از این درختان شناسنامهدار
شدهاند و بقیه هم بهزودی شناسنامهدار خواهند شد.
این مقام مسوول در ادامه با
اشاره به اینکه ما هیچ برنامهای برای حذف درختهای کنوکارپوسهای شهر در سطح کلان
نداریم، افزود: مگر درختهایی که برای شهروندان مزاحمتی ایجاد کرده باشند و این
مزاحمت به گونهای است که راهی جز جابهجا کردن درخت وجود ندارد، از اینرو با
تائید کمیسیون ماده 7 شهرداری اقدام به جابهجایی درخت مزاحم میکنیم؛ نظیر درختهای
خیابان فرهنگ که هم به منازل مجاور صدمه زد و هم به شبکه فاضلاب شهری!
رئیس سازمان سیما و منظر و فضای
سبز شهری شهرداری بوشهر در خصوص آب مصرفی در سیستم آبیاری فضای سبز شهر هم گفت:
خوشبختانه کل آب مصرفی در سطح فضای سبز شهر که قریب به حدود یک میلیون و صد هزار
متر مربع است، از آب غیرشرب و روانآبها استفاده میشود. به همت دوستان از سال 94
تا کنون استفاده از آب شرب در آبیاری فضای سبز شهری حذف شد و بهجای آن از روانآبها
قبل از سرازیر شدن به دریا استفاده میشود که همه آنها آب شیرین و البته غیرشرب
است. 73 درصد فضای سبز شهری از سیستم آبیاری تحت فشار آبیاری میشود که این سیستم کمک
شایانی به پرتی آب و استفاده بهینه از روانآبها میکند.
حسینپور در پایان با اشاره به
اینکه مردم صبوری بیشتری از خود نشان بدهند و اینکه در جابهجایی درختها سرزنی و
شاخههایشان قطع میشود، صرفا به این دلیل است که تناسب میان ریشه و اندام هوایی
آنها ایجاد شده و قابلیت جابهجایی داشته باشد، یادآور شد: زیرا بایستی برای کشت
مجدد درختها تعادل میان ریشه و اندام هوایی ایجاد و بعد برای جابهجایی آن اقدام
شود تا شانس سبز شدن آن بیشتر شود. اینک تمام درختهای جابهجا شده در ضلع غربی
پارک شغاب و همچنین در ضلع شرقی پارک لیان کاشته شدهاند. از همین جا از شهروندان
بوشهری میخواهیم که اگر درختی برای آنها مزاحمت ایجاد کرده، به سازمان سیما و
منظر و فضای سبز شهری شهرداری بوشهر مراجعه و با پر کردن فرم کمیسیون ماده 7
شهرداری برای جابهجایی آن اقدام کنند.
در پایان این گزارش یادآوری میشود،
بهتر این است که به جای کاشت درختان بیثمر و مضر، مرکبات و درختهای بومیشده و ثمرده
که به زیبایی مبلمان شهری میافزاید و همچنین آسیبی به محیط زیست و شهروندان نمیزند،
کاشته شود تا دیگر شاهد قطع درختان در سطح شهر نباشیم. گرچه درخت سبز به خودی خود
دارای فواید بسیار است؛ اما بزرگان دین بر کاشت درخت دارای محصول، تاکید بیشتری کردهاند. در اکثر آیات و روایات نیز
از درختانی سخن به میان آمده است که دارای میوه هستند. چنانکه در قرآن، از درختان
انار، خرما، انگور، زیتون، و... سخن به میان آمده است. رسول خدا(ص) میفرماید:
«مَنْ غَرْسَ غَرْساً فَأَثْمَرَ أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنَ الْأَجْرِ قَدْرَ مَا یَخْرُجُ
مِنَ الثَّمَرَةِ؛ هر کس درختى بنشاند و
به ثمر بنشیند، خدا به اندازهاى که میوه از آن فراهم آید به او پاداش مىدهد.»
شایان ذکر است در منابع روایی
اسلام، قطع درختان بهشدت منع شده است. اهمیت این مساله به حدی است که رسول خدا (ص)
همواره به رزمندگان اسلام سفارش میکرد تا در صورت پیروزی بر دشمن، نکاتی را مد
نظر قرار دهند که یکی از آنها پرهیز از قطع درختان بود. رهبر معظم انقلاب در این
باره فرمودهاند: «ما از مردم خواهش میکنیم که درخت را پاس بدارند و فضای سبز
را اهمیت بدهند.» چراکه
گیاهان و درختان، سهمی بسزا و نقشی بسیار مهم در زندگی بشر دارند. تلطیف هوا،
تعادل دمای محیط، حفاظت از خاک و تامین بخشی از مواد غذایی مورد نیاز انسان، اندکی
از سودمندیهای فراوان آنهاست.