بامداد جنوب: تبدیل سازمان به وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری که در یک سال گذشته محل بحث نمایندگان مجلس، شورای نگهبان، مدافعان و مخالفان این طرح بود، سرانجام روز گذشته اعلام شد که تائید شورای نگهبان را گرفته است؛ اما چه دغدغه‌هایی باعث شد که این طرح پس از یک دهه سرانجام رای مثبت بگیرد؟
به گزارش ایسنا، با تصویب مجلس و پس از
تائید شورای نگهبان، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با تمامی اختیارات
و وظایفی که به‌موجب قوانین و مقررات در مواردی که مغایر شرع نیستند، با رعایت بند
«د» ماده ۲۹ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب هشتم مهرماه با اصلاحات و الحاقات بعدی
و بند «الف» ماده ۲۸ قانون برنامه پنج‌ساله و بدون توسعه تشکیلات و افزایش نیروی انسانی
به «وزارت میراث، گردشگری و صنایع‌دستی» تبدیل شد.
بعد از حدود یک سال از جدی شدن طرحِ تبدیل
سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به یک وزارتخانه، بالاخره ۱۰ مرداد،
۱۳۷ نماینده مجلس به این اتفاق رای مثبت دادند تا براساس یک ماده‌واحده و سه تبصره
آن سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هم به جمع ۱۸ وزارتخانه دیگر بپیوندند؛
اما انجام این کار هنوز با برخی اما و اگرها مواجه است.
مدیرکل امور مجلس معاونت مجلس، حقوقی و
استان‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در این زمینه به ایسنا توضیح
داده است.
مرتضی شکوهی در این خصوص گفت: وقتی طرح
در قالب امضای ۱۱۴ نماینده در سال گذشته در مجلس اعلام وصول شد، کلیات آن به رای گذاشته
شد و بعد نوبت به بررسی جزئیاتِ طرح و تبصره‌ها بود که این بررسی نیز چهارشنبه ۱۰ مرداد
به رای گذاشته و خوشبختانه رای آورد.
به گفته وی بعد از ابلاغ دولت برای وزارتخانه
شدن، دولت سه ماه فرصت دارد تا برای این وزارتخانه جدید التاسیس، وزیر معرفی کند. شکوهی
در مورد «تبصره ۳ ماده‌واحده این طرح که تائید کرده «هرگونه افزایش نیروی انسانی، امکانات
و بار مالی برای وزارتخانه موضوع این ماده در طول دوران اجرای برنامه ششم توسعه ممنوع
است» توضیح داد: چون این پیشنهاد در قالب طرح به مجلس رفته بود، باید دوستانِ نماینده
رعایت می‌کردند که مغایرتی با اصل ۷۵ پیدا نکند و بار مالی نداشته باشد.
وی با بیان اینکه در ماده‌واحده تصویب‌شده
نیز، دو مطلب به‌وضوح دیده می‌شود، بر اساس بند دال ماده ۲۸ قانون خدمات کشوری دستگاه‌های
اجرائی نباید بیش از پنج معاونت داشته باشند، تصریح کرد: سازمان میراث فرهنگی دارای
شش معاونت «مدیریت توسعه»، «امور مجلس، حقوقی و استان‌ها»، «گردشگری»، «صنایع‌دستی»،
«میراث فرهنگی» و «برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری» است، این قانون باعث می‌شود معاونت
سرمایه‌گذاری و معاونت گردشگری با یکدیگر ادغام‌شده و به یک معاونت تبدیل شوند تا تعداد
معاونت‌های این سازمان به پنج معاونت برسد.
شکوهی همچنین درباره تاکید نمایندگان و
ماده‌واحده مبنی بر ممنوع بودن افزایش نیروی انسانی در این وزارتخانه بیان کرد: بر
اساس بند الف ماده ۲۹ قانون برنامه ششم توسعه دستگاه‌های اجرایی در طول برنامه ششم
موظف هستند تا ۱۵ درصد خود را کوچک‌تر کنند، بنابراین سازمان میراث فرهنگی نیز مستثنا
از این قانون نیست و صرف این قانون نمایندگان مجلس تاکید دارند که این وزارتخانه جدید
هم این دو قانون را رعایت کند.
وی با تاکید بر اینکه با توجه به این موارد
دولت برنامه‌ای برای بزرگ‌تر کردن خود ندارند، از سوی دیگر سازمان میراث فرهنگی در
تمام استان‌ها دارای اداره کل و در تمام شهرستان‌ها اداره یا نمایندگی دارد، یعنی به
لحاظ ساختار و تشکیلات، نیاز نیست این ساختار بزرگ‌تر شود، تصریح کرد: تمام استان‌ها
در تمام شهرستان‌ها تشکیلات خود را دارند، مانند بسیاری از وزارتخانه‌هایی که در استان‌ها
ادارات کل دارند و در شهرستان‌ها نیز اداره‌های آن‌ها دایر است.
مدیرکل امور مجلس سازمان میراث فرهنگی با
بیان اینکه همه دستگاه‌ها موظف به اجرائی کردن این کوچک‌سازی دولت هستند، ادامه داد:
سازمان میراث فرهنگی در طول پنج سال آینده قطعا بازنشستگانی دارد که می‌توانیم به دنبال
بازنشستگی آن‌ها جذب نیروی جدید نداشته باشیم و تا پایان اجرائی شدن برنامه ششم توسعه
نیروی دیگری را به سازمان میراث فرهنگی اضافه نمی‌کنیم.
در ماده‌واحده طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی،
گردشگری و صنایع‌دستی آمده است؛ سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با کلیه
اختیارات و وظایفی که به‌موجب قوانین و مقررات داراست، با رعایت بند «د» ماده ۲۹ قانون
خدمات کشوری و بند «الف» ماده ۲۸ قانون برنامه ششم و بدون توسعه تشکیلات و افزایش نیروی
انسانی به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تبدیل می‌شود و بار مالی ناشی
از تعیین عنوان از محل منابع داخلی و صرفه‌جویی تامین خواهد شد.
طبق تبصره ۱ ماده‌واحده این طرح، کلیه امکانات،
اموال و نیروی انسانی سازمان مزبور در اختیار وزارتخانه جدید قرار می‌گیرد. در تبصره
۲ ماده‌واحده این طرح هم آمده است: شرح وظایف این وزارتخانه مطابق قوانین مورد عمل
سازمان مذکور خواهد بود و دولت موظف است تغییرات در شرح وظایف وزارتخانه جدید را حداکثر
ظرف مدت یک سال برای تصویب به مجلس ارائه کند. طبق تبصره ۳ ماده واحده این طرح، هرگونه
افزایش نیروی انسانی، امکانات و بار مالی برای وزارتخانه موضوع این ماده در طول دوران
اجرای برنامه ششم توسعه ممنوع است.
مهم‌ترین چالش این طرح که دست‌کم در یک
سال گذشته بین مجلس و شورای نگهبان در آمدوشد بود و تصویب آن را به تعویق انداخت، مغایرت
با اصل ۷۵ قانون برنامه ششم در مجلس بود که اجازه نمی‌داد دولت توسعه مدیریتی داشته
باشد.
توجیه نمایندگان در مرحله نخست بررسی‌ها
برای رد این طرح این بود که «سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به‌اندازه
کافی گسترده است و در تمام استان‌ها و شهرها اداره کل دارد، بنابراین به گسترش آن نیاز
نیست.»
این ایراد به شرط اضافه نکردن بار مالی
به دولت در جریان تبدیل سازمان به وزارتخانه و ادغام یک معاونت در راستای کوچک‌سازی
بدنه، اصلاح شد تا رای نمایندگان مجلس در سال ۹۷ را به‌دست آورد؛ اما اکنون پرسش این
است، در شرایطی که بزرگ‌ترین چالش سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کمبود
منابع اعتباری و بودجه بوده و پایگاه‌های میراث جهانی و ملی آن از پس تامین حقوق معوقه
کارگران خود برنمی‌آید و تبلیغات گردشگری آن در فقر اعتباری به سر می‌برد، حالا چگونه
یک وزارتخانه کم‌پول که قرار است موازی یا بالاتر از وزارت نفت برای کشور درآمدزا باشد،
از پس اجرای برنامه‌ها و اهدافش برمی‌آید؟
برخی معتقدند، تبدیل این سازمان به وزارتخانه
راه نظارت را بر سازمانی بازخواهد کرد که حساب شرکت‌های اقماری آن، خروج آثار تاریخی
از کشور توسط آن و آمدوشد افرادی بدون پیشینه تخصصی توسط مدیران سازمان، همیشه بحث‌برانگیز
بوده است؛ چراکه شایع است سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری همواره حیات خلوت
سیاسی دولت‌ها بوده و معمولا دست راست روسای جمهور بر مسند آن گماشته شده‌اند، چه آن
زمان که حسین مرعشی برای ریاست سازمان نوپای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انتخاب
شد و چه آن دوره که اسفندیار رحیم‌مشایی یار نزدیک رئیس دولت نهم برای این سازمان منتخب
شد و این میراث را به یار نزدیک‌تر خود حمید بقایی واگذار کرد. همین نگاه به سازمانی
که در دوره‌ای با پیوستن صنایع‌دستی سنگ بنای طویل‌تر شدن آن گذاشته شد، مجلس را بر
آن داشت تا طرح خاک خورده وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری را بار دیگر
بررسی کند. طرحی که در ادوار مختلف به مجلس آمده و رأی نیاورده بود.
بر همین اساس، در طرحی که نمایندگان مجلس
مصوب کردند، مقرر شد: رئیس‌جمهور و وزیر مربوطه سالی یک‌بار در مجلس درباره برنامه‌ها
و اهدافی که مشخص‌شده گزارش ارائه دهند.
مساله دیگری که در این جابه‌جایی مطرح است،
نقش تصمیم‌گیرنده و مستقل رئیس این سازمان بوده که تاکنون داشته و احتمال می‌رود پس
از تبدیل به وزارتخانه تحت تاثیر اهرم‌های فشار نمایندگان مجلس قرار گیرد؛ نمایندگانی
که هر یک مترصد ارتقا بخشیدن به میراث تمدنی و تاریخی استان متبوع خود هستند.
با تصویب طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی،
صنایع‌دستی و گردشگری به وزارتخانه در مجلس پس از یک دهه کشمکش، مدیرکل امور مجلس این
سازمان اتفاقات تازه‌ای که پیش‌روی این وزارتخانه جدید است را تشریح کرد و گفت: با
موافقت مجلس شورای اسلامی برای تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به
وزارتخانه، اکنون این طرح باید در شورای نگهبان بررسی‌شده و درصورتی‌که تائید و سازمان
به وزارتخانه تبدیل شود، دولت سه ماه برای معرفی وزیر جدید فرصت دارد.
تاکنون متولی صنعت گردشگری در ایران سازمان
میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بود که زیر نظر ریاست جمهوری فعالیت می‌کرد و رئیس
این سازمان با انتخاب رئیس‌جمهوری این سازمان را اداره می‌کرد.
صنعت گردشگری در ایران از ظرفیت‌های بسیار
بالایی برای رشد و توسعه برخوردار است. بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران
رتبه دهم جاذبه‌های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه‌های طبیعی را در جهان را دارا
است. با این حال در سال ۱۳۹۵، مجموعا 920/911/4 گردشگر خارجی از ایران بازدید کرده‌اند
و نسبت به سال قبل از آن ۹٫۹ درصد کاهش داشته است.
به نظر کارشناسان، این صنعت از توسعه‌ای
که شایسته آن است برخوردار نبوده است. از دلایل آن می‌توان به آماده نبودن بسترهای
اقتصادی مناسب در ایران برای جذب سرمایه‌گذاری در ساخت هتل و سایر صنایع جانبی این
حوزه اشاره کرد.
بی‌خبر بودن سرمایه‌گذاران از زمینه‌های موجود در
ایران و تبلیغات ضعیف و نیز انتشار اخبار منفی از ایران، محدودیت‌های اجتماعی و مذهبی
برای گردشگران خارجی و همچنین تنش‌های سیاسی با بعضی کشورهای غربی نیز از دیگر موانع
در راه رشد صنعت گردشگری در ایران است. حالا دولت ایران امیدوار است تبدیل این سازمان
به وزارتخانه در افزایش جذب گردشگران خارجی و همچنین حفاظت بهتر از میراث فرهنگی و
ترویج بیشتر صنایع‌دستی ایران موثر باشد.
پربازدید ها