داود علیزاده:
«امروز صبح از وقتی که بهاره وار کلاس درس شده بود و شروع کرده بود به درس دادن. مورچه کوچولو این پا و اون پا می‌کرد، توی نیمکت کلاس جابه‌جا می‌شد، آه می‌کشید و به سقف نگاه می‌کرد.
بهاره داشت به حیوانات یاد میداد که زمین گرد است و بیشتر سطح آن از آب پوشیده شده است که ناگهان مورچه کوچولو پرسید: وقتی خدا هست، چرا او را نمیبینیم؟» (بخشی از داستان «خدا را پیدا کردیم» از مجموعه‌داستان «بهاره» نوشته آمنه رمضانی)
نوشتن برای کودکان نخست نیازمند درک دنیا و درونیات کودک است. بدیهی است نویسنده‌ای در این زمینه می‌تواند محبوب و تاثیرگذار ظاهر شود که با شناخت و اشراف کافی برای کودکان بنویسد. در حقیقت نوشتن برای کودکان از نظر ساختاری و محتوایی امری دشوار است. نویسندگانی که در این حوزه موفق ظاهر شده‌اند نظیر مصطفی رحمان‌دوست، افسانه شعبان‌نژاد، مهدی آذریزدی و... افرادی هستند که با دنیای خردسالان آشنایی دارند؛ دنیای کودکان دنیای لطیفی است و کسی که در این وادی قدم برمی‌دارد، باید از نگاه ظریف و نازکی برخوردار باشد.
دنیای کودکان دنیای ظریفی است که باید مراقب آن بود و اگر به خوبی آن را نشناسی به بیراهه می‌روی. بنابراین نویسندگان حوزه کودک، دارای ذوقی سرشار و روحی لطیف هستند که با اشراف بر دنیای درونی و شور و شعف آنها اقدام به آفرینش داستان‌هایی می‌کنند که کودک را جذب می‌کند و شخصیت‌های داستان‌ها دوستان ذهنی آنها می‌شوند.
استان بوشهر یکی از خطه‌هایی است که تاکنون نویسندگان مطرحی را به جامعه ادبی معرفی کرده است که برخی از آنها نظیر صادق چوبک، منیرو روانی‌پور، محمدرضا صفدری و... ستون‌های ادبیات داستانی جنوب را تشکیل می‌دهند؛ اما در این میان، نویسندگانی نیز پا به عرصه هستی گذاشته‌اند که صرفا در حوزه کودک فعالیت و تلاش می‌کنند تا با نوآوری و خلاقیت دنیای متفاوتی را پیش روی کودکان بگذارند. آنها با استفاده از ابزار داستان بسیاری از مفاهیم تربیتی و آموزشی را به کودکان منتقل می‌کنند. البته آنها در نگارش آثارشان هیچ‌گاه از دنیای لطیف و شاد فاصله نمی‌گیرند.
آمنه رمضانی یکی از نویسندگان بوشهری است که در حوزه کودک می‌نویسد. این نویسنده سعی می‌کند در نوشتن از تکنیک‌های ذهنی برای افزایش جذابیت داستان‌هایش و آموزش کودکان بهره بگیرد. وی متولد سال 61 در شبانکاره یکی از شهرهای مهم شهرستان دشتستان است. رمضانی در خصوص فعالیتش در عرصه کودک به بامداد جنوب می‌گوید: «از سال 89 به‌صورت جدی نوشتن برای کودکان را آغاز کردم و در همان سال مجموعه جهار جلدی بهاره را در 20 هزار نسخه راهی بازار نشر کردم. این مجموعه حاوی داستان‌های تربیتی بود که شخصیت اصلی آن «بهاره» نام داشت. مجموعه داستان بهاره بسیار مورد استقبال کودکان و خانواده‌ها واقع شد، از همین روی بود که دلگرم شدم و کارم را ادامه دادم.»
این نویسنده تاکنون 75 کتاب منتشر کرده است که به‌زودی 30 داستان دیگر را راهی بازار کتاب خواهد کرد. رمضانی از آن دسته نویسندگانی است که به کمک خلاقیت و نوآوری داستان‌هایش را برای کودکان قابل لمس می‌کند. او برخی از آثار خود را تبدیل به کتاب‌های پازلی کرده است یا به‌تازگی شخصیت‌های عروسکی داستان‌های جدیدش را همراه با چاپ اثرش راهی بازار می‌کند تا بدین طریق همذات‌پنداری را میان کودکان و شخصیت‌های قصه‌اش پررنگ‌تر سازد. وی معتقد است که نوشتن برای کودکان بسیار شیرین است؛ اما در در عین شیرین بودن نیاز به تمرکز و جدیت دارد. او با تکیه بر تکنیک‌های ذهنی روند جدیدی را در روان‌درمانی کودکان آغاز کرده است تا بدین طریق کودکان تنهای امروز را همراه و مونسی مهربان باشد. با آمنه رمضانی گفت‌وگویی را صورت دادیم که شما را به خواندن آن در ادامه دعوت می‌کنیم.
خانم رمضانی با توجه به گفته خودتان شما با انتشار یک مجموعه چهارجلدی و استقبال کودکان از آثارتان دلگرم شدید که نویسندگی در حوزه کودک را ادمه بدهید؛ بنابراین شما منتظر یک بازخورد بیرونی از سوی جامعه هدف بودید تا انگیزه خود را برای نوشتن در حوزه کودک افزایش دهید؟ خب وقتی کار شما با استقبال روبه‌رو شد، آثار بعدی را کی راهی بازار کتاب کودک کردید؟
خب، طبیعتا وقتی نویسنده‌ای در آغاز راه با استقبال خوبی مواجه شود، بدون شک برای ادامه راهش مصمم‌تر می‌شود. از همین روی بود که تصمیم گرفتم کارم را ادامه بدهم و در سال بعد؛ یعنی سال ۹۰مجموعه۳۰ جلدي بهاره را در۱۵۰هزار جلد منتشر کنم. سپس 30 جلد دیگر این مجموعه را در سال۹۵ چاپ کردم. من کوشیدم که آثارم را با محوریت شخصیتی دختری به نام بهاره خلق کنم و این شخصیت در همه داستان‌هایم حضور دارد.
با این اوصاف، شما شخصیتی به نام «بهاره» را خلق کردید که برای کودکان جذابیت دارد؛ آیا این شخصیت در خلال داستان بزرگ می‌شود؟
خیر، بهاره در داستان‌ها بزرگ نمي‌شود و همیشه در یک سن قرار دارد. به همین دلیل کودکان با بهاره احساس نزدیک می‌کنند و حس خوبی از آشنایی با او دارند و خود را در موقعیت‌های متفاوتی که بهاره تجربه می‌کند، قرار مي‌دهند. در حقیقت بهاره تنها شخصیت انسانی در این مجموعه است که داستان را مدیریت مي‌کند.
پس در داستان‌های شما شخصیت‌های حیوانی هم وجود دارد که در کنار بهاره (انسان) داستان‌هایی را می‌آفرینند، به‌نوعی تلاش کردید تا با شخصیت‌پردازی حیوانات کودکان را با ذات و ماهیت آنها آشنا سازید؟!
بله، همین طور است. طبیعی است وقتی برای کودک شروع به نوشتن می‌کنید، باید شخصیت‌هایی را به کمک قوه تخیل بیافرینید که برای کودکان بتواند جذابیت ایجاد کند. حیوانات هم جزئی از طبیعت و زندگی بشر هستند و ما می‌توانیم با شخصیت دادن به آنها، کودکان را با موجودات و مخلوقات خدا بیشتر آشنا سازیم. از این‌رو، در مجموعه‌داستان‌های بهاره، دختری به نام بهاره خانه‌ای نزدیک جنگل دارد و هر روز ماجرایی با حیوانات جنگل دارد. در این مجموعه تلاش کرده‌ام که قوه شعور و اشرف مخلوقات (انسان) را به کودکان بازنمایی و معرفی کنم.
مجموعه داستان‌های بهاره در مجموع می‌خواهد چه مفاهیم و موضوعاتی را برای کودکان تبیین کند؟
ببینید در این مجموعه‌داستان‌ها از حقوق شهروندي، آداب و مهارت‌های اجتماعی و... سخن به میان آمده است؛ اما در مجموع، این داستان‌ها ایده جدیدی برای روش کار نمایش خلاق و کار روی ذهن کودک است در نوشتنم برای کودکان به آن سخت توجه و اهتمام دارد. اکنون ۳۰ داستان جدید از مجموعه بهاره در دست چاپ است که مورد تائید مراکز علمی و ادبی قرار گرفته است. بعد ادبی و ویرایش داستان‌ها را خانم جهان‌افروزیان، کارشناس آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان برعهده داشته‌اند و بعد علمی کارها را هم ولا موسوي، دکتر سلامت کودک و متخصص روان درمانی کودک و نوجوان مورد بررسی قرار داده‌اند؛ تکنیک‌سازی ذهن را که تخصص اوست، برای نخستین بار در این سری از داستان‌های بهاره به کار برده‌ام که این مجموعه داستان‌ها به‌زودی با مقدمه‌ای از دکتر موسوی به چاپ خواهد رسید. این مجموعه به‌صورت چهار جلد و در دو مرحله همراه سی‌دی کتاب‌های گویا و همچنين ۲۳ عروسک انگشتي شخصیت‌های داستان راهی بازار کتاب می‌شود که در هر جلد 15 داستان گنجانده شده است.
ایده‌های و موضوعات خود را برای نوشتن از کجا الهام میگیرید؟ اهمیت داستان‌های بهاره در چیست؟
منبع الهام و اساتید من در نویسندگی خود کودکان هستند که موضوعات داستان‌هایم را از کار با آنها در مرکز کودک می‌گیرم. این مجموعه‌داستان‌ها از نظر تربیتی و آموزشی بسیار حائز اهمیت هستند؛ چراکه بسیاری از بایدها و نبایدها و فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها را به‌صورت نامحسوس در کودکان درونی می‌کند؛ از این روی، در کنار کودکان و خانواده‌ها مراکز دیگری شامل شهرداری‌ها، آموزش و پرورش، مراکز کودک و... می‌توانند از مجموعه بهاره در حوزه تربیتی کودکان استفاده کنند.
خانم رمضانی شما در حوزه نویسندگی و چاپ کتاب دست به ابتکار جالبی زدید، آن هم چاپ برخی از مجموعه‌داستان‌های به‌شکل پازل است؟ چطور شد که کتاب‌های پازلی را منتشر کردید؟
طبیعتا در حوزه کودک برای دیده شدن و افزایش جذابیت کار باید دائم دنبال نوآوری و ابتکارهای خلاقانه بود، به همین دلیل من تصمیم گرفتم که بخشی از کارهایمهای به شکلی متفاوت و در قالب پازل منتشر کنم. این کتاب به‌صورت قطعه‌های پازل درآمده و یک کار نویی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان است که برای کودکان بسیار هیجان‌انگیز است؛ البته آنها ابتدا باید کتاب را کامل بخوانند تا با اشراف بر داستان به چینش پازل‌ها اقدام کند.
آیا گرانی کاغذ و تورم سد راه شما برای انتشار کتاب نشده است؟
بدون شک گرانی قابل پوشش نیست؛ اما نتوانست سد راه علاقه و پیشرفت و انجام کار ما شود؛ ولی موجب تاخیر در تولید و انتشار مجموعه‌داستان جدیدم و کم شدن تیراژ آن شد. در واقع گرانی کاغذ ما را با چالش بسیار جدی روبه‌رو کرد؛ به‌گونه‌ای که هیچ‌کس جرات سرمایه‌گذاری روي کتاب نویسنده‌ها را غیر از خود نویسنده ندارد؛ آنها بدون اینکه بدانند کتاب چی هست رد می‌کنند. خدا را شکر با هر مشقتی که بود مجموعه داستان‌های جدیدم را در شش هزار نسخه به‌زودی راهی بازار نشر می‌شود.
سخن پایانی؟
دلم می‌خواهد آثارم در سراسر کشور و در دیگر کشورها تولید شود و به‌دست بچه‌های بیشتری برسد.
پربازدید ها