جعفر دهقان
مبلمان شهری یکی از مباحث مهم و ضروری حوزه شهرسازی است که نقش تعیین‌کننده و موثری را در نزدیک کردن گروه‌های مختلف جامعه به یکدیگر ایفا و فضا را برای زندگی و تجربیات متنوع ایجاد می‌کند. به عبارتی دیگر، مبلمان شهری وظیفه هویت‌بخشی به محیط را عهده‌دار است و اگر چیدمان و ساختار فضای شهری باکیفیت باشد، این از مدیریت قوی آن شهر نشأت می‌گیرد.
در حقیقت کیفیت فضاهای شهری نشان‌دهنده شخصیت آن شهر، منطقه یا مکان است که این مهم حاصل عناصر سازنده فضای شهری، طراحی و نگاه روانشناسانه است. بدون‌شک کارکرد هر کدام از عناصر فضای شهری با یکدیگر متفاوت است؛ اما وجود برخی از آنها ضروری است؛ چراکه نقش موثری را در نزدیک‌کردن گروه‌های مختلف جامعه به یکدیگر ایفا می‌کند؛ مثل نشیمن‌ها.
با این اوصاف پی می‌بریم در طراحی مبلمان شهری باید نخست مهم‌ترین عناصر سازنده فضای شهری را بازشناسی کرد، سپس با توجه به اقلیم و ساختار و بافت اجتماعی آن منطقه با نگاهی روان‌شناختی اقدام به طراحی مبلمان شهری کرد که در این میان نباید پنج عامل شاخص و موثر در طراحی مبلمان شهری را شامل عملکرد (اینکه محصول چطور به بهترین شیوه خدمتش را ارائه می‌دهد)، محل قرارگیری (اینکه در چه موقعیتی قرار بگیرد)، فرم و ظاهر (وجود یک پیوستگی فرمی با سایر اجزا مبلمان شهری و همین طور پیوند ظاهری با محیطش)، دوام (با توجه به استفاده مورد انتظار) و هزینه نادیده گرفت.
بدیهی است شهرهای بزرگ دنیا نظیر لندن، پاریس، مادرید، لس‌‌آنجلس و... با نگاه ویژه‌ای به این مقوله تلاش کرده‌اند تا با طراحی عناصر فضای شهری رنگ و روی جذاب و چشم‌نوازی به سیمای خود ببخشند؛ در ایران نیز در کلانشهرهایی چون تهران، مشهد، تبریز، شیراز و... تلاش شده تا با فضاسازی‌های مرتبط با فرهنگ، جغرافیا و بافت اجتماعی شهر ظاهری زیبا به شهر داده و محیط شهری مناسب را برای داشتن یک زندگی شاد و انرژی‌بخش برای شهروندان ایجاد کنند؛ این در حالی است که مبلمان شهری در شهرهای کوچک و بززگ ایران با نواقصی همراه است که امروز به چالشی برای متولیان شهری ایجاد شده است. بوشهر از جمله شهرهایی است که در زمینه مبلمان شهری نیاز به بازنگری و اجرائی شدن طرح‌های خلاقانه و متناسب با ذائقه شهروندان دارد تا به زیبایی بصری شهر افزوده شود.
از این‌رو، شهرداری بندر بوشهر در تازه‌ترین اقدام خود و به‌منظور بهبود فضای شهری، از نخبگان، صاحب‌نظران و شهروندان خوشفکر و باسلیقه شهر دعوت کرده تا در طراحی مبلمان شهری مشارکت داشته باشند. البته در گام نخست به‌صورت پایلوت یک خیابان انتخاب شده تا با طرح‌های نو و متناسب با بافت و ساختار شهر سیمای جدید و در خور شأن به این بندر کهن بخشیده شود.
شهردار بوشهر در این باره تاکید کرد که شهروندان سهم بالقوه‌ای در زیباسازی شهر دارند؛ از این رو، از ایده‌های شهروندان در زمینه بهبود مبلمان شهری استقبال می‌شود.
سیدنورالدین امیری در ادامه با بیان اینکه از شهروندان بوشهری دعوت می‌کنیم تا طرح، ایده و پیشنهادات خود را در مورد تغییر و بهبود وضعیت مبلمان شهری خیابان امام خمینی (ره) بوشهر به مدیریت ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری بندر بوشهر ارسال کنند.
وی با اشاره به اینکه خیابان امام خمینی (ره) به‌عنوان یکی از خیابان‌های اصلی شهر بوشهر نقش مهمی در جابه‌جایی شهری و همچنین جذب و تولید سفر دارد، افزود: به‌طوری که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های شهری در این خیابان اتفاق می‌افتد؛ ولی از نظر مبلمان شهری دارای جذابیت‌های لازم نیست. بنابراین برای تقویت حس مکان و آسایش و آرامش رهگذران و سایر ساکنان نیاز به ایجاد تغییراتی در مبلمان شهری احساس می‌شود که در این راستا از شهروندان درخواست داریم تا با مشارکت از طریق ارائه طرح و ایده و پیشنهادات خود در زیباسازی شهر سهیم شوند.
شهردار بوشهر با تاکید بر اینکه مبلمان شهری حکم روح برای کالبد شهر را دارد، تصریح کرد: از این‌رو ارتقای کیفیت خدمات عمومی شهری و ایجاد سرزندگی در شهروندان با نوسازی و بهسازی مبلمان شهری و طراحی اصولی آن به گونه‌ای که همگام با نیازهای مادی و روانی شهروندان باشد، می‌تواند به نحو موثر و چشمگیری منجر به پیشرفت و تکاپو در فعالیت‌ها شود.
وی در پایان با اشاره به اینکه هر چند برخی بر این باور هستند که تمام اقدامات مربوط به زیباسازی شهر می‌بایست از سوی مدیریت شهری انجام شود؛ اما این تصور صحیح نیست، گفت: چراکه شهروندان نیز در زیبایی شهر سهم بالقوه‌ای دارند و اصولا زیبایی و آراستگی محیط شهری در گرو آگاهی و مشارکت همه شهروندان بوده و از وظایف حقوق شهروندی محسوب می‌شود. بنابراین امکانات و تجهیزات سطح شهر متعلق به شهروندان بوده که هزینه خرید و نصب آن از عوارض مردم است. بنابراین شایسته است شهروندان ضمن احساس تعلق خاطر، خود را در زیباسازی شهر سهیم بدانند.
در پایان این گزارش یادآوری می‌شود، به عقیده طراحان شهری: «نقش اصلی مبلمان شهری در سطح خیابان‌ها و فضاهای شهری ایجاد مکان‌هایی است که زبان ناطق هویت انسان و منظر شهری مطلوب باشد. مبلمان شهری خود انواع مختلفی دارد که هر کدام، از حیطه طراحی شهری، در راستای هویت شهر و سیمای آن گام بر می‌دارد و آینه‌ای از فرهنگ شهر است، که از انواع این مبلمان می‌توان به صندلی‌ها و نیمکت‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس، سطل‌های زباله، بیلبوردها و تابلوهای آگهی، نمادهای شهری و ... اشاره کرد که خصوصیات منحصربه‌فرد هر کدام از این عناصر نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، چراکه با طراحی درست و مناسب هر کدام از آنها با توجه به خصوصیات و نحوه مکان‌یابی مناسب، می‌توانند در زمینه تامین نیاز شهروندان و القای هویت آنها نقش موثری را ایفا کنند. اجزای مبلمان شهری، سه ویژگی اساسی دارند: کارکردی بودن، برخورداری از زیبایی و دارای هویت بودن است که در صورت داشتن هر سه ویژگی می‌تواند نیاز عملکردی، بصری و هویتی شهروندان را همزمان برآورده سازد. البته این امر، مستلزم در نظر گرفتن مقوله‌های متعددی در طراحی اجزای مبلمان شهری است که نه تنها رنگ، هماهنگی با محیط پیرامون، دوام، ایمنی و اقتصادی بودن آنها مورد نظر است، بلکه باید از نظر عملکردی، جانمایی مناسبی در سطح شهر داشته باشند تا بتوانند پاسخگوی نیاز شهروندان باشند.»
پربازدید ها