جواد شکریان
امروزه نقش و اهمیت گمرک در استان‌های مرزی به‌عنوان مرزبانان اقتصادی کشور بر هیچ‌کسی پوشیده نیست تا جایی که بسیاری از خط‌مشی‌ها و سیاست‌های اقتصادی کشور با توجه به پتانسیل‌ها و سازوکارهای این ادارات برنامه‌ریزی می‌شود. در این زمینه، نقش گمرکات استان‌های جنوبی کشور به‌عنوان همسایگان خلیج فارس و کشورهای حاشیه این خلیج، نقش پررنگ‌تری است، زیرا قسمت اعظم صادرات و واردات کشور از طریق آب‌های این خلیج صورت گرفته و از مرزهای این استان‌ها ترانزیت می‌شود. از این‌رو، سازمان گمرک ایران با توجه به روند رو به رشد جهانی شدن و تاثیر روزافزون تکنولوژی در تسریع مراودات تجاری، حرکت خود را به سمت گمرک الکترونیک آغاز کرده تا از قافله جهانی عقب نماند.
در همین زمینه ناظر گمرکات استان بوشهر با تاکید بر مزایای جهانی شدن و الکترونیک شدن گمرک‌های این استان گفت: مهم‌ترین موضوعی که با الکترونیک شدن گمرک‌ها محقق شده بحث شفافیت است که سبب شده مقررات و شیوه‌های انجام کار به‌سادگی در دسترس تجار قرار گرفته و ارائه خدمات مطلوب به متقاضیان بهبود پیدا کند.
بهروز قره‌بیگی با تاکید بر این‌که خروجی الکترونیک شدن و شفافیت، خدمات‌رسانی بهتر به مردم است، در خصوص مزایای این طرح یادآور شد: حذف پروانه سبز گمرکی که سبب جعل و سوءاستفاده می‌شد، افزایش سرعت در استعلام الکترونیکی نامه‌ها، صدور مجوز به‌صورت الکترونیکی و جلوگیری از سوءاستفاده دلال‌ها، تبادل الکترونیکی و تسریع در مبادلات، ایجاد امکان پرداخت الکترونیک، صدور الکترونیک ضمانتنامه‌ها و بیمه‌نامه‌های بانکی که تا پیش از این امکان جعل شدن داشتند، تنها بخشی از این مزایاست.
وی در خصوص مشکلات پیش روی گمرک نیز تاکید کرد که تعدد قوانین و مقررات دست‌وپاگیر دولتی و همچنین همکاری با دستگاه‌های متعدد (27 دستگاه) سبب کاهش سرعت عمل در گمرکات شده از جمله مشکلات پیش روی گمرک الکترونیک است که امیدواریم با همکاری این دستگاه‌ها و کاهش قوانین دست و پا گیر دولتی، این مشکلات برطرف شوند.
قره‌بیگی که در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت در خصوص آمار صادرات نفتی و غیرنفتی از گمرک‌های استان، گفت: با احتساب میعانات گازی در پنج ماه اول امسال، حدود 11 میلیون و 501 هزار تن کالا به ارزشی بالغ بر چهار میلیارد و هفت میلیون دلار از گمرک‌های استان بوشهر صادر شده است. همچنین در مدت یادشده صادرات بدون احتساب میعانات گازی از گمرک‌های استان، بالغ بر 10 میلیون و 600 هزار تن کالا به ارزشی بالغ بر سه میلیارد و 539 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزن 26 درصد افزایش داشته است.
به‌گفته وی، عمده کالاهای صادراتی از گمرکات استان شامل محصولات پتروشیمی، میعانات گازی، مواد معدنی، انواع آبزیان و سبزیجات و صیفی‌جات بوده است که به کشورهای چین، امارات متحده عربی، کره جنوبی، هند، مناطق ویژه، قطر، برزیل، عراق، پاکستان و ترکیه صادر شده‌اند.
این مقام مسوول با تاکید بر این‌که به‌طور کلی صادرات گمرکات استان بوشهر را می‌توان به سه گروه میعانات گازی، محصولات پتروشیمی و سایر کالاها تقسیم کرد، خاطرنشان کرد: عمده کالاهای غیرقانونی کشف شده در سطح گمرک‌های استان بوشهر شامل مشروبات الکلی در قالب بشکه آب میوه مسموم، سم‌های کشاورزی، مواد محترقه، قرص و پودرهای نیروزا و... بوده است.
ناظر گمرکات استان با اشاره به این‌که واردات قطعی از گمرکات استان بوشهر به کشور در طی پنج ماه اول امسال بالغ بر 178 هزار تن کالا به ارزش 432 میلیون دلار بوده است، ادامه داد: عمده کالاهای وارداتی از گمرک‌های استان بوشهر شامل کره، لاستیک، چای سیاه، خودروی سواری، موز، یراق‌آلات، قطعات خودرو، تخمه آفتاب‌گردان و مبدل حرارتی بوده است که این کالاها از کشورهای چین، امارات متحده عربی، نیوزلند، هند، فیلیپین، سری‌لانکا، فرانسه، ایتالیا، تایوان و کره جنوبی وارد گمرکات استان بوشهر شده است.
این مقام مسوول در گمرکات استان در پاسخ به سوالی در خصوص خودروهای شوتی و مجوزهای کالاهای همراه ملوان گفت: خودروهای شوتی خاص استان بوشهر نیست و هرجا که قاچاق باشد خودروهای شوتی نیز وجود دارند. در حال حاضر کالایی که از گمرک خارج می‌شود دیگر مسوولیتی از جانب آن کالا متوجه گمرک نیست. ما کالاهایی که از مجاری رسمی وارد کشور می‌شود را با مجوز همراه می‌کنیم اما برخی از صاحبان کالاها تمایلی به اظهار کالاهای خود به گمرک ندارند و همین مساله سبب شکل‌گیری پدیده‌ای به‌نام شوتی‌ها می‌شود. ما مسوولیتی در خصوص این خودروهای شوتی نداریم و به‌عنوان یک دستگاه اجرائی مشمول مقررات دولتی هستیم. کاری نداریم که پشت دیوار گمرک چه می‌گذرد و چرا کالایی بیرون از دیوارهای گمرک به‌عنوان قاچاق ضبط می‌شود. در این زمینه باید نهادهایی که این کالاها را توقیف می‌کنند، پاسخگو باشند.
به‌گفته قره‌بیگی، طرح پلیس گمرک نیز در دست اجراست و امیدواریم برخی از مشکلات در حوزه کالاهای قاچاق با اجرای این طرح برطرف شود.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار بامداد جنوب در خصوص خودروهای دپوشده در گمرک بوشهر، گفت: خودروهایی که در گمرکات استان بوشهر دپو شده بودند حدود هزار و 700 دستگاه بودند که در دو نوبت مهلت قانونی دولت برای ترخیص این خودروها، تعداد 580 دستگاه از آنها از گمرک‌های استان ترخیص شد. همچنین تعداد هزار و 100 خودروی دیگر نیز باقیمانده که بخشی از آنها اظهار نشده و قاچاق هستند که در انتظار دستور مقامات قضائی بسر می‌برند و مابقی آنها نیز منتظر ارائه مهلت مجدد از سوی دولت برای ترخیص هستند.
