جواد شکریان:

مسکن همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم یک جامعه در طول زمان بوده و از همان ابتدا به‌عنوان یکی از نیازهای اولیه انسان در کنار پوشاک و غذا شناخته می‌شده است. بر همین اساس تهیه مسکن برای ساکنان هر منطقه به یکی از وظایف دولت‌های مرکزی تبدیل شده و دولت‌ها موظف به تسهیل شرایط برای خانه‌دار شدن مردم بوده‌اند. طی سال‌های گذشته در ایران مسکن با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بوده که این فعل و انفعالات شرایط خرید مسکن را برای متقاضیان دشوار کرده است. البته دولت نیز در مقاطع مختلف با تعبیه کردن وام‌ها و تسهیلات گوناگون سعی در کمک به خانه‌دار شدن مردم داشته است با این حال در بسیاری از مواقع این تسهیلات به‌گونه‌ای نبوده که بتواند اقشار کم‌درآمد جامعه را مسکن‌دار کند. برای سال‌های متمادی در ایران، بانک مسکن به‌صورت اختصاصی وظیفه دادن تسهیلات و کمک به خانه‌دار شدن مردم را به عهده داشت تا این‌که طی چند سال گذشته این رویه تغییر کرده و دولت برای خانه‌دار کردن زوج‌های جوان و تسهیل ازدواج برای آنان، برخی دیگر از بانک‌ها را به روند تسهیلات‌دهی اضافه کرده و طرح اعطای تسهیلات از طریق خرید اوراق تسه فرابورس را هم راه‌اندازی کرد. این اوراق در ابتدا قیمتی در حدود 65 هزار تومان داشت که از سال گذشته و با افزایش قیمت مسکن و پس از آن رکود مسکن، روند کاهشی به خود گرفت تا جایی که هم‌اکنون این اوراق با قیمتی در حدود 40 تا 45 هزار تومان معامله می‌شوند.

در این زمینه، قیمت اوراق تسهیلات مسکن بانک مسکن طی روزهای اخیر با مقداری کاهش روبه‌رو شده است، به‌طوری که قیمت هر ورق از اوراق مسکن از حدود ۴۱ هزار تومان شروع می‌شود که بسیاری از کارشناسان معتقدند رشد قیمت مسکن و کاهش تقاضا برای خرید مسکن به کاهش قیمت تسه‌ها دامن زده است.

در این روزها قیمت اوراق تسهیلات مسکن با افت روبه‌رو شده و از عدد ۴۳ هزار تومان پایین‌تر رفته است. برای نمونه امتیاز تسهیلات مسکن تیرماه سال ۱۳۹۷ حدود ۴۲ هزار و ۱۰۰ تومان رقم خورد.

علاوه بر این امتیاز تسهیلات مسکن دی ۱۳۹۶ تا خرداد ۱۳۹۷ در کانال ۴۱ هزار تومانی است در عین حال اوراقی که در سال ۱۳۹۸ و اواخر سال ۱۳۹۷ منتشر شده‌اند کمی بیشتر از ۴۲ هزار تومان قیمت خورده‌اند.

مدت‌هاست که بازار مسکن به‌دلیل رشد قیمت‌ها با رکود شدیدی همراه بوده و این کاهش تقاضا در بازار مسکن سبب شده قیمت اوراق تسهیلات مسکن نیز در فرابورس کاهش یابد.

اگر قیمت هر ورق از اوراق تسهیلات مسکن را حدود ۴۲ هزار تومان در نظر بگیریم و در نظر داشته باشیم که زوج‌های تهرانی برای دریافت وام ۱۰۰ میلیون تومانی مسکن باید ۲۰۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند. آنها باید هشت میلیون و ۴۰۰ هزار تومان صرف خرید آن کنند. به این مبلغ با احتساب ۲۰ میلیون تومان وام جعاله که بابت خرید آن باید ۴۰ برگ تسه خریداری شود، یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومان اضافه می‌شود. در نتیجه در مجموع باید برای دریافت وام ۱۲۰ میلیون تومانی مسکن حدود ۱۰ میلیون و ۸۰ هزار تومان هزینه شود.

همچنین زوج‌های بوشهری و سایر زوج‌هایی که در شهرهایی با جمعیت بیشتر از ۲۰۰ هزار نفر جمعیت زندگی می‌کنند، می‌توانند تا سقف ۸۰ میلیون تومان وام بگیرند که برای گرفتن این مبلغ باید ۱۶۰ ورق بهادار خریداری کنند و با این حساب باید حدود شش میلیون و ۷۲۰ هزار تومان بابت خرید این اوراق بپردازند که با احتساب یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومان برای خرید اوراق وام جعاله، در مجموع برای دریافت وام ۱۰۰ میلیون تومانی باید هشت میلیون و ۴۰۰ هزار تومان پرداخت کنند.

علاوه بر این، زوج‌های ساکن در سایر شهرهای با جمعیت زیر ۲۰۰ هزار نفر می‌توانند برای گرفتن ۶۰ میلیون تومان وام مسکن، ۱۲۰ برگ بهادار خریداری کنند که باید پنج میلیون و۴۰ هزار تومان بابت خرید اوراق بپردازند. همچنین برای دریافت ۲۰ میلیون تومان دیگر بابت وام جعاله نیز باید یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومان پرداخت کنند که در مجموع برای وام ۸۰ میلیون تومانی، حدود شش میلیون و ۷۰۰ هزار تومان از سوی زوجین باید پرداخت شود.

مجردهای تهرانی نیز می‌توانند تا سقف ۶۰ میلیون تومان و مجردهایی که در مراکز استان‌های بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارند تا سقف ۵۰ میلیون تومان و در نهایت غیرزوج‌های ساکن در سایر مناطق تا سقف ۴۰ میلیون تومان وام دریافت کنند که به‌ترتیب هر کدام باید ۱۲۰، ۱۰۰ و ۸۰ برگ بهادار اوراق تسهیلات مسکن را از فرابورس ایران خریداری کنند.

با این حساب مجردهای تهرانی باید برای خرید این اوراق پنج میلیون و ۴۰ هزار تومان، افراد ساکن در بوشهر و سایر مراکز استان‌های بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت مبلغ چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و افراد گروه سوم مبلغ سه میلیون و ۳۶۰ هزار تومان پرداخت کنند. البته در صورت تمایل برای دریافت وام ۲۰ میلیون تومانی جعاله باید مبلغ یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومان دیگر هم بپردازند.

اوراق تسهیلات مسکن قابلیت معامله در فرابورس ایران را دارد و ارزش اسمی هر برگ پنج میلیون ریال است. مدت اعتبار اوراق تسه حداکثر تا دو دوره شش ماهه قابل تمدید است. این اوراق با توجه به این‌که چقدر تا زمان اعتبارش باقیمانده، قیمت متفاوتی دارد. در صورتی که مدت اعتبار این اوراق به پایان رسیده و دارنده اوراق از تسهیلات آن استفاده نکند، نماد معاملاتی آن متوقف خواهد شد و وجوه پرداختی دیگر به دارنده اوراق بازپرداخت نخواهد شد.