|
الهام بهروزی:
خانه مشارکت مردمی سلامت تشکلی است که در چند سال اخیر شکل گرفته تا با مشارکت دادن مردم در حوزه سلامت و آشنا ساختن صنوف و سمنها و مردم با عوامل تهدیدکننده سلامت بتواند نقشهراه مدونی را در تامین سلامت و امنیت شهروندان با ارائه راهکارهای سازنده تعریف کند. استان بوشهر امروز توانسته نقش شگرفی را در حوزه راهاندازی خانه مشارکتهای مردمی سلامت ایفا کند، بهگونهای که در مدتی کم با همکاری استانداری و فرمانداریها و با مشارکت سمنها و صنوف در هر 10 شهرستان استان شاهد راهاندازی خانه مشارکت مردمی سلامت باشیم. این خانه با اهداف انتقال مطالبات سلامتمحور مردم به مدیران، انتقال پیامهای سلامت به مردم و مشارکت در برنامهریزی و اجرا و ارزشیابی پروژههای سلامت محور در سطح شهرستان فعالیت میکنند و در تلاش هستند تا با احصای چند مشکل یا عامل تهدید کننده سلامت اجتماعی و پیگیری برای رفع آنها نقشآفرین ظاهر شوند.
خانه مشارکت مردمی سلامت گناوه یکی از خانههایی است که با انتخاب و احصای دو عامل تهدیدکننده سلامت شهر یعنی پسماند و فاضلاب توانسته گامهای استواری بردارد و موثر ظاهر شود، بهگونهای که موفق شد در سطح کشور بهتازگی بهعنوان خانه برتر مشارکت مردمی کشور دست یابد و مورد تجلیل قرار بگیرد.
خانه مشاركت مردمی سلامت گناوه به ریاست حمید عشایری همزمان با بخشنامه ابلاغي از سوي وزارت كشور به استانداريها از خردادماه سال ١٣٩٦ بهعنوان اولين خانه مشاركت استان و با حضور نمايندگان اصناف، اتحاديهها، انجمنهاي مردم نهاد و ... تشكيل شد. این خانه در این دو سال و اندی موفق شده کارایی و تاثیر خود را در زمینه فرهنگسازی و شناسایی معضلات شهری و عوامل تهدیدکننده محیطزیستی به اثبات برساند.
تشکیل خانه مشارکت مردمی گامی بلند در حوزه سلامت
رئیس دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی استان بوشهر در خصوص مهمترین وظیفه خانه مشارکت مردمی استان به بامداد جنوب گفت: مهمترین و کلانترین وظیفه خانه مشارکت مردمی استان، مشارکت دادن مردم در حوزه سلامت است. البته این موضوع پیش از این یکی از وظایف قانونی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی به شمار میرفت که در این خصوص با صنوف و سمنها در ارتباط بوداما با وجود اینکه نظامنامه استانی مدیریت سلامت همه جانبه در سال 92 به این معاونت ابلاغ شده بود؛ اما معاونت بهداشتی تنها توانسته بود قسمتی از آن را اجرا کند که از جمله قسمتی که از این نظامنامه مغفول مانده بود، همین راهاندازی خانه مشارکت مردمی سلامت بود. بنابراین با تشکیل دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی استان، در نخستین گام خانه مشارکت مردمی سلامت تشکیل شد. این خانه در نخسیتن گام خود با شناسایی صنوف و سمنها به مشارکت دادن آنها در حوزه سلامت خود صنفها و سمنها پرداخت؛ برای مثال صنف جوشکاران را موظف کرد که به سلامت این صنف و عوامل تهدیدکننده آن توجه جدی داشته باشد.
عیسی صفوی در ادامه با بیان اینکه معاونت اجتماعی وزارت بهداشت از زمانی که تشکیل شد، دو هدف عمده را دنبال میکرد؛ یکی مشارکت میانبخشی؛ یعنی مشارکت سازمانها در تامین سلامت جامعه و دیگری مشارکت مردم در این حوزه، افزود: بنابراین بار مشارکت مردمی بر عهده گروههای مردم گذاشته شد و بار پیامگزار سلامت هم به سازمانهای مرتبط نظیر سازمان حفاظت محیط زیست، جهاد کشاورزی، آب و فاضلاب روستایی و شهری و... سپرده شد.
وی با تاکید بر اینکه مهمترین هدفی که خانه مشارکت مردمی سلامت باید دنبال کند، مشارکت مردم است، تصریح کرد: بدیهی است 80 درصد مردم یا خود یا یکی از اعضای خانوادهشان عضو یک سمن یا یک صنف هستند؛ از این رو در گام نخست تلاش شد که تامین سلامت صنوف و سمنها نقطه هدف قرار بگیرد که در طول یک سال گذشته موفق شدیم 70 یا 80 درصد مردم را در قالب صنف یا سمن تحت پوشش حوزه سلامت استان قرار بدهیم.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه البته وقتی صحبت از سلامت میشود، نباید صرفا حوزه درمان مدنظر قرار بگیرد، بلکه کلیه عوامل تهدیدکننده سلامت باید دیده شود، گفت: موفقیتی که بهتازگی خانه مشارکت مردمی گناوه در کشور کسب کرده، موفقیتی است که در نوع خود بسیار حائز اهمیت است؛ البته این موفقیت برای خانه مشارکت عمومی استان هم بهدست آمده است، زیرا در هر 10 شهرستان استان خانه مشارکت مردمی دایر شده که با این اوصاف ما توانستهایم 80 درصد از اهداف خود را در حوزه سلامت استان محقق کنیم. این در حالی است که استان قزوین 10 سال پیش از ما در این حوزه فعالیت خود را آغاز کرد؛ اما هنوز همه شهرستانهای آن خانه مشارکت مردمی سلامت ندارند؛ ولی ما با تبدیل کردن این مطالبه به گفتمان توانستیم خانه مشارکت مردمی را در هر 10 شهرستان استان فعال کنیم.
صفوی با اشاره به اینکه ساز و کار خانه مشارکت مردمی مطابق نظامنامه استانی مدیریت سلامت همهجانبه تعریف شده است، افزود: طبق این نظامنامه هر دو سال یک بار رئیس خانه مشارکت مردمی شهرستانها انتخاب میشود که دومین دوره انتخابات روسای خانه مشارکت مردمی مهرماه سال جاری انتخاب میشود و در نهایت رئیس خانه مشارکت مردمی استان از میان آنها انتخاب میشود. امتیازی که بهتازگی به رئیس خانه مشارکت مردمی استان تعلق گرفته، عضویت وی در کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان است که از این پس در جلسات این کارگروه که حقوقی است و روسای سازمانها حضور دارند و با ریاست استاندار برگزار میشود، بهعنوان نماینده مردم حضور خواهد داشت.
وی در خصوص روند شکلگیری خانه مشارکت مردمی در شهرستانهای استان گفت: خانههای مشارکت مردمی طی یک پروسه سهماهه و با دیدارهای فشرده با فرمانداران در شهرستانها در سال گذشته تشکیل شد. پس در نخستین گام نهادسازی اتفاق افتاد، حال بعد از این مرحله، وظایف تعریف شده برای خانهها را در دستور کار قرار دادیم که مهمترین آن آشنایی صنوف و سمنها با مطالبهگری در حوزه سلامت بود؛ البته در طی نشستهای رو در رو آنها را متوجه کردیم که سلامت طرفا محدود به حوزه درمان نمیشود، بلکه تمام عواملی که سلامت صنوف، سمنها و مردم را تهدید میکند، در برمیگیرد؛ عواملی نظیر پسماندها، فاضلاب، جادههای غیراستاندارد. حتی تهدیدهای شغلی که هم برای خود صنف و هم برای جامعه خطرآفرین بودند نیز گوشزد کردیم تا خانههای مشارکت مردمی سلامت با دیدی فراتر از درمان در حوزه سلامت رسیدند.
صفوی با اشاره به اینکه خانه مشارکت مردمی گناوه با در اولویت قرار دادن پشماند و فضلاب شهر، توانسته به موفقیتهای خوبی دست یابد، بهطوری که راهکارهای این خانه در اختیار دیگر خانههای مشارکت مردمی سلامت کشور قرار گرفت، افزود: در این موفقیت آقای عشایری، خانم اسماعیلی، دکتر رستمی و... تلاش بسیاری کردند که این موفقیت هم در استان در مجمع سلامت دیده شد و هم در سطح کشوری.
وی با تاکید بر اینکه دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی استان مجری عملی کردن نظامنامه استانی مدیریت سلامت همهجانبه با تاکید بر تهدیدکنندههای اجتماعی سلامت است، تصریح کرد: همانطور که اشاره شد سال 92 نظامنامه سلامت ابلاغ شد؛ اما عملیاتی نشد تا اینکه با تشکیل دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی این نظامنامه اجرائی شد و دبیرخانه بهعنوان ناظر و متولی آن در حوزه تامین سلامت استان فعالیت میکند. دبیرخانه سلامت استان از 10 کمیته تشکیل میشود که یکی از کمیتههای آن همان خانه مشارکت مردمی است و کمیتههای دیگر نظیر پیامگزار سلامت، دیدبانی سلامت، اندیشگاه سلامت و... هر کدام در حوزه خود جدی فعالیت میکنند. بیتردید اگر در سطح کشور این کمیتههای نیز مورد ارزیابی و ارزشیابی قرار بگیرند، موفقیتهای خوبی را کسب خواهند کرد.
صفوی با اشاره فعالیت دبیرخانه سلامت و خانواده در استانداری تاکید کرد: من بهعنوان مدیر مولفههای اجتماعی سلامت دانشگاه، مطالبات دانشجویان را میشنوم و سپس آنها را به رئیس دانشگاه و دبیرخانه سلامت و خانواده استان اطلاع میدهم تا مورد بررسی قرار بگیرند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه یکی از کارهای خوبی در دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی استان صورت گرفت احصای پنج مشکل در 10 شهرستان است، افزود: به این صورت که در هر 10 شهرستان پنج مشکل انتخاب شد که یکی از آنها در اولویت و مورد پیگیری قرار گرفت؛ در گناوه فاضلاب، در دیلم امنیت غذایی، در جم آب، در تنگستان سبک زندگی، در دشتی سلامت غذایی، در کنگان اشتغال و... برای بررسی در اولویت قرار گرفتند که گناوه در زمینه پسماند و فاضلاب توانست گامهای استواری بردارد.
صفوی در پایان در خصوص نقش رسانهها در حوزه سلامت استان گفت: رسانههای در انعکاس وقایع و فعالیتهای خانه مشارکت استان میتواند بسیار نقشآفرین ظاهر شوند. اصلا رسانه خود یک نماینده در دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی استان دارد که مطالبات این قشر را به ما منتقل میکند. روزنامه بامداد جنوب از آغاز تا کنون نقش پررنگی در انعکاس اخبار حوزه سلامت استان داشته است و بهعنوان بازوی رسانهای مورد اعتماد است و امیدوارم که همچنان مطالبات صنوف و سمنها را در این حوزه به گوش مسوولان برسانند و نقشآفرین ظاهر شوند.
«پسماند» و «فاضلاب» مهمترین عوامل تهدیدکننده سلامت شهروندان گناوهای
رئیس خانه مشارکت مردمی سلامت گناوه نیز در خصوص کسب رتبه برتر کشور در حوزه خانه مشارکت مردمی به بامداد جنوب گفت: محيط زيست سالم ضامن سلامت شهروندان است .فعاليتهاي خانههاي مشاركت سلامت بر اساس نيازهاي شهروندان، انجمنها، اصناف و... است. بنابراین با توجه به اينكه در حال حاضر معضلات زيست محيطي ارتباط مستقيمی بر سلامت شهروندان دارد، بر اساس نظرسنجيهاي صورت گرفته در جلسات حضوری، فضاي مجازي و آرای مردمی، دو اولويت اول سند نظامنامه سلامت شهرستان گناوه به موضوع فاضلاب و پسماند اختصاص داده شد. برگزاري جلسات مختلف در راستاي شناسايي و حل مشكلات سلامت و محيط زيست، تدوين آیيننامههاي داخلي خانه مشاركت، برگزاري كارگاههاي آموزشي متعدد در راستاي آگاهيسازي شهروندان، پيگيري مطالبات مردمي در حوزه سلامت، آگاهيسازي و فراخوانهاي متعدد مشاركتپذيري شهروندان در بحث سلامت، برگزاري جلسات و مكاتبات متعدد در حوزه فاضلاب، پسماند، معضل بيكاري، كمبود زيرساختهاي حوزه پزشكي از جمله اقدامات اين خانه بود که در کسب این موفقیت نقش داشت.
حمید عشایری در ادامه با بیان اینکه خانههاي مشاركت مردمي نقش بسزایی را در انتقال مشكلات حوزه سلامت جمعي و انتشار مولفههاي سلامت به مردم و مسوولان را دارند، تصریح کرد: در واقع رابط بين مردم و مسوولان هستند و بهعنوان مطالبهگر اجتماعي به ایفای نقش میپردازند. يكي از اهدافي كه ما در اين دو سال گذشته دنبال کردیم، با توجه به نو پا بودن اين نهاد مدني، شناساندن آن به مردم و شهروندان بود و در واقع با اين كار سعي در جلب مشاركت مردم در حوزه سلامت کردهایم. راهكارهايي كه بايد اول اراده انجام آن در میان متوليان وجود داشته باشد.
وی با اشاره به معضل فاضلاب که یکی از مهمترین معضلات شهر محسوب میشود، توضیح داد: در بحث فاضلاب ما چند بعد را بايد در نظر بگيريم؛ اول اينكه شبكه فاضلاب بايد كامل و سيستمهاي مكنده آن قوي باشد. در گام دوم اين موضوع با استفاده از راههاي تشويقي و حمايتي در میان مردم جا بيفتد كه به انشعاب فاضلاب شهري متصل شوند.
عشایری ادامه داد: در بحث پسماند هم ابتدا باید فرهنگسازي شود و طرح تفكيك از مبدا در بين خانوادهها درونی شود. سپس با استفاده از روشهاي مكانيزه و علمي نسبت به ايجاد سايت پسماند اقدام کرد. پسماندها ميتوانند عامل درآمدزايي و اشتغال پايدار باشند، به شرط اينكه از اين تهديد بهعنوان يك فرصت استفاده شود .در واقع بايد گفت عواملی كه سلامت شهروندان گناوهاي را بهخطر مياندازد در حال حاضر همین دو موضوع فاضلاب و پسماند است. معضل فاضلاب بنا بر مصوبه سفر سال گذشته رياستجمهوري برای اتمام نقشه قديمي فاضلاب شهر مصوب شده است اما نياز به پيگيري جدي برای تخصيص اعتبارات دارد ؛ اما در بحث پسماند با وجود پيگيريهاي انجام شده ميتوان گفت عزم جدي در میان مسوولان اجرائي شهرستان وجود ندارد.
رئیس خانه مشارکت مردمی سلامت گناوه در ادامه با تاکید بر اینکه شوراي شهر بهعنوان نمايندگان مردم باید بهطور جدي اين مساله را پيگيري کند؛ اما متاسفانه ارادهای از سوی آنها برای رفع معضل پسماند شهر دیده نمیشود، تصریح کرد: شهرداري خود ميتواند از این طریق درآمدزايي كند؛ اما متاسفانه خلاقيتي در این زمینه تاکنون از این مجموعه مشاهده نکردهایم.
عشایری در پایان كسب عنوان خانه مشاركت برتر كشوری را حاصل تلاشهاي جمعي همه همكارانش در سطح استان بوشهر دانست و گفت: از رئیس محترم دانشگاه علوم پزشكي، فرماندار محترم شهرستان گناوه به عنوان رئیس شورای سلامت شهرستان، مجموعه مديريت شبكه بهداشت گناوه، دكتر عزيزنژاد و دكتر صفوي در دبيرخانه سلامت و امنيت غذايي استان بوشهر، مهندس ذهاب دبير نظامنامه سلامت شهرستان، مهندس اسماعيلي رئيس كميته پيامگزاران شهرستان، دكتر رستمي، همكاران خودم در خانه مشاركت سلامت شهرستان گناوه و ديگر عزيزاني كه در اين خصوص همكاري داشتهاند، به دلیل حمایتهایشان از خانه مشارکت مردمی سلامت گناوه قدرداني میکنم.