سیدعلی موسوی:
امنیتیترین نقطه جهان، غیرقابل نفوذترین نقطه کره خاکی، مکانی که
نفوذ هر پرندهای به آن غیرممکن است! اینها تنها بخشهای کوچکی از هزارات ادعایی
است که سران ریاض در مورد صنایع نفتی خود در شرق شبهجزیره داشتند، صنایع عظیم و
فوقالعاده گرانبهایی که با تیر غیب یمنیها لرزه بر آن افتاد و روز یکشنبه نیز
وزیر انرژی سعودی تائید کرد که در پی این حمله عملا تولید نفت در کشورش به نصف
رسیده است. شوکی که امریکاییها بهدنبال آرام کردن آن هستند و شرکتهای نفتی
ایالات متحده هم سراسیمه عنوان داشتهاند که با افزایش تولید خود اجازه نخواهند
داد مشکلی در قیمتهای جهانی رخ دهد! مشخص نیست غربیها که بیشک خود نیز شوکه شدهاند
چجور میخواهند با صنعت شیل خود که همیشه پز آن را میدهند و از قضا دارای
محدودیتهای تولیدی خاص خود نیز هست جبران کمکاری متحدشان را کنند. کارشناسان اما
معتقدند در کوتاهمدت شاید بتوان نوعی ثبات به بازار برگرداند ولی در صورت افزایش
حملات یمنیها به تاسیسات سعودی دیگر کنترل کار از دست غرب خارج شده و احتمال آن میرود
که بهراحتی قیمت هر بشکه نفت به بالای 100 دلار برسد، بحرانی که اولین ترکشش بر
پیکره غولهای خصوصی غربی خواهد خورد.
اما داستان حملات به این منطقه نفتی و بهدنبال آن پیامدهای احتمالیاش
چگونه خواهد بود، روز شنبه بود که گزارشها حکایت از آن داشت که دو مورد از مهمترین
زیرساختهای نفتی سعودیها و جهان دچار حادثه شدند. مدتی نگذشت که مشخص شد پالایشگاه
«بقیق» و میدان نفتی «خریص» در شمال شرق خاک عربستان سعودی هدف حملات پهپادی نیروهای
انصارالله یمن قرار گرفتند. این حمله پهپادی در حالی به محل دو پالایشگاهها و میدان بزرگ نفتی عربستان متعلق به
شرکت آرامکو صورت گرفت که مکان این حملات نزدیک به هزار کیلومتر با منطقه تحت
کنترل انصارالله در یمن فاصله دارد. برخی کشورهای غربی و سازمان ملل این حمله را
محکوم کردند اما نباید از خاطر برد که سازمان ملل متحد تاکنون دهها بار نسبت به
تهاجم همهجانبه ریاض علیه غیرنظامیان و محاصره تمام عیار این کشور انتقاد کرده و
سیاستهای ریاض علیه مردم یمن و گروه انصارالله بهویژه در صنعا را محکوم کرده
است. در مقابل متحدان عربستان سعودی بهویژه ایالات متحده نه تنها هیچ اقدامی برای
جلوگیری از ادامه این تجاوزها انجام ندادند، بلکه واشنگتن در کنار برخی کشورهای
اروپایی با ادامه فروش تسلیحات و تداوم حمایتهای لجستیکی در واقع دربار سعودی و بهویژه
محمد بنسلمان، ولیعهد این کشور را به ادامه خشونت تشویق کردند.
جالب اینجاست کاخ سفید همین رویکرد حمایتگرایانه را دنبال میکند تا
آنجا که وزیر امور خارجه امریکا مدعی شد ایران مسوول حمله به یکی از بزرگترین تاسیسات
نفتی جهان است. در مقابل انصارالله روز گذشته با پذیرش انجام این حملات پهپادی به
تاسیسات فوق اظهار کرد که این اقدام را با استفاده از ۱۰ فروند پهپاد و با کمک برخی نیروهای خود در داخل خاک
عربستان به نتیجه رسانده است. انصارالله اعلام کرد این حملات در واکنش به تجاوز
چند ساله و محاصره پنج ساله مردم یمن
صورت گرفته است و در آینده نیز چنین حملات گستردهای را که واکنشی قانونی در برابر
عملیات نظامی عربستان میداند، تکرار خواهد کرد. رسانههای جهان از گستردگی حملات
و میزان خسارتهای آن اظهار تعجب میکنند، زیرا بر اساس ارزیابیها حدود نیمی از
ظرفیت تولید نفت ریاض متوقف شده است. گفته میشود متعاقب این حملات پهپادی حدود پنج میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه از ظرفیت تولید نفت ریاض کاسته شد با این حال
عربستان تاکید کرد عرضه نفت را با استفاده از ذخایر خود در همان سطح پیشین نگاه میدارد.
وقوع این حملات تاثیر چشمگیر سریعی را بر قیمت جهانی نفت نداشت اما بهنظر
نمیرسد این آرامش خیلی قابل اتکا باشد. بر اساس آمار عربستان سعودی حدود ۱۰ درصد از تقاضای روزانه ۱۰۰ میلیون بشکهای نفت جهان را تامین میکند.
انصارالله هم تاسیسات نفتی را در خاک عربستان هدف قرار داده است که روزانه بیش از 4/8 میلیون بشکه نفت در آن پالایش و تولید
میشود.
در ابتدا گمان نمیرفت که عمق خسارتها زیاد باشد اما اعلام تعطیلی
چند روزه پالایشگاه و توقف تولید نفت از آن، جدی بودن موضوع را برجسته ساخت. به
اعتقاد کارشناسان بازار نفت نیز از این موضوع تاثیر خواهد پذیرفت. بر اساس گزارشها
اوپک برای عربستان در سال ۲۰۱۹
تولید روزانه 8/9 میلیون بشکه نفتخام
را تائید کرده بود. به همین دلیل پالایشگاهی که مورد حمله قرار گرفت از اهمیتی خاص
برای بازیگری ریاض در بازار جهانی نفت برخوردار است.
کارشناسان عرصه انرژی بر این باورند که اهمیت حیاتی پالایشگاه بقیق
در عرضه نفت به اندازهای است که حمله به این تاسیسات موجب افزایش قیمت نفت میشود.
با این حال به نوشته تارنمای شکه خبری سیانان حملات اخیر در زمانی صورت گرفت که
آرامکو در تلاش است بزرگترین عرضه سهام خود را انجام دهد. بهنظر میآید این شرکت
قیمت دو تریلیون دلاری را برای پنج درصد سهام خود قرار داده است. حال این
نگرانی برای مالکان آرامکو وجود دارد که اکنون با وقوع حملات از تمایل خریداران
برای سرمایهگذاری کاسته میشود و قیمتهای پیشنهادی آنها نیز افت شدیدی خواهد
داشت. آژانس بینالمللی انرژی (IEA) هم عنوان کرد
از نزدیک موضوع را تحت نظر دارد و با مقامهای ریاض بهعنوان تولیدکننده مهم بازار
و همچنین مصرفکنندگان در ارتباط است. به اعتقاد تحلیلگران در شرایط کنونی عرضه به
بازار در شرایط متعادلی قرار دارد اما اگر توقف (فعالیت پالایشگاه) طولانی شود میتواند
در کنار دیگر مسائل همچون تحریمهای واشنگتن علیه تهران، باعث فشار برتوازن بازار
انرژی شود. روز جمعه قیمت نفتخام برنت اندکی بالاتر از ۶۰ دلار بود که تا تنظیم این گزارش تغییر چشمگیری نداشت
اما کارشناسان اعتقاد دارند با آغاز به کار بازار در روز دوشنبه ممکن است، قیمتها
صعودی باشد.