محمد مختاری:

حمله پهپادی انصارالله یمن به بخشی از شبکه تولید و توزیع نفت عربستان در هفته گذشته اثرات جدی بر اقتصاد جهان گذاشته است و این حادثه را باید از ابعاد بین‌المللی مورد ارزیابی قرارداد. اگرچه در این حادثه فقط بخشی از صنعت نفت عربستان دچار آسیب جدی شد اما در کنار آن باید اثر این حادثه را در اقتصاد دیگر کشورها نیز جست‌وجو کرد. برای مثال در یک هفته گذشته شاهد رشد 12 درصدی قیمت بنزین در ژاپن بودیم و از سوی دیگر نیز چینی‌ها به‌دنبال جایگزین بخشی از نفت خود هستند که پیش از این از عربستان وارد می‌کردند. به گفته کارشناسان صنعت نفت عربستان این حادثه موجب از دست رفتن تولید روزانه پنج میلیون بشکه نفت این کشور شد و عملا کشوری که در اوپک به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده شناخته می‌شد، امروز هم ردیف عراق در حال تولید نفت است و به‌تازگی نیز در خبرها آمده این کشور توافقاتی کرده است تا بخشی از نفت مورد نیاز خود را از عراق وارد کند. همانطور که گفته شد از دست رفتن پنج میلیون بشکه از نفت عربستان در همان روزهای نخست هفته گذشته موجب رشد قیمت نفت و رسیدن آن تا حدود 70 دلار در هر بشکه شد که به تبع شرایط ویژه‌ای نیز در برخی از کشورهای واردکننده نفت عربستان ایجاد شد. برای مثال به جز ژاپن قیمت بنزین نیز در امریکا افزایش یافت؛ نگرانی از ادامه این وضعیت موجب شد وزیر جدید نفت عربستان اعلام کند تولید نفت عربستان به میزان گذشته بازگشته است. همه کارشناسان و صاحب‌نظران انرژی در کشور‌های مختلف متفق‌القول هستند که بازگشت تولید نفت عربستان کار یک یا دو هفته نیست و ماه‌ها باید منتظر ماند تا شرایط به حالت عادی بازگردد. این شرایط موجب می‌شود قیمت نفت به رکورد‌های تازه‌ای دست پیدا کند و باید کمی‌ صبر کرد فضا و جوی که از صحبت وزیر انرژی عربستان ایجاد شده است فاصله گیرد تا مشخص شود که قیمت نفت چه تاثیری از این حمله خواهد دید.

طلال البذالی کارشناس مهندسی نفت و عضو دانشگاه کویت در همین رابطه تأکید کرده است این حمله قطعا روی قیمت نفت اثرگذار است و برای اولین بار در 25 سال اخیر به یکباره قیمت نفت در حدود 20 درصد دچار نوسان شود که این نوسانات با جنگ دوم خلیج فارس قابل مقایسه است. وی معتقد است پس از بازدیدی که از پالایشگاه نفت آرامکو داشته است عملا نمیتوان زمان کوتاهی را برای بازسازی این پالایشگاه متصور بود زیرا این حادثه فاجعه بار تر از آنچیزی است که عربستانی‌ها اعلام کرده بودند برای همین تامین یک باره بیش از 5 میلیون بشکه نفت برای بازار جهانی در کوتاه‌مدت امکانپذیر نیست در سوی دیگر که نفت ایران و ونزوئلا نیز دچار تحریم شده و این شرایط را بدتر خواهد کرد. به گفته این استاد دانشگاه ذخایر استراتژیک امریکا نیز حدود 680 میلیون بشکه است، به این معنی که برای جبران کاهش تولید نفت عربستان کفاف نمی‌دهد به همین دلیل اگر در ظرف مدت یک یا دو هفته آینده نتوان منبع مطمئن نفت جایگزین عربستان یافت شود باید منتظر قیمت‌های نفت حدود 80 تا 90 دلار در هر بشکه بود. این گزارش اضافه می‌کند عبد‌السامی‌ البهبهانی، یکی دیگر از کارشناسان نفتی کویتی و مدیر شرکت مشاوره نفتی ASCA، نیز معتقد است این حادثه بیش از همه روی کشورهای آسیایی به‌خصوص چین اثر منفی خواهد گذاشت، زیرا این کشور به تنهایی روزانه حدود 15 میلیون بشکه نفت از کشورهای خلیج فارس وارد می‌کند و کاهش تولید نفت عربستان می‌تواند روی اقتصاد این کشور که اکنون در حالت جنگ تجاری با امریکاست اثر منفی بگذارد. اگرچه این حادثه به نفع ایالات متحده است، زیرا قیمت‌های بالای نفت که بیش از 70 دلار باشد منجر به افزایش تولید نفت شیل امریکا خواهد شد، به‌طوری‌که می‌بینیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا در حساب توئیتری خود اعلام کرده است امریکا هیچ نگرانی بابت اختلال ایجاد شده در تولید نفت عربستان ندارد و این کشور می‌تواند به تنهایی بخش اعظمی ‌از این خلل ایجاد شده را جبران کند که این ادعای ترامپ که البته دور از واقعیت نیست روی قیمت‌های نفت اثر خواهد گذاشت و اجازه نمی‌دهد قیمت نفت رشد بالایی داشته باشد. البهبهانی با اشاره به اهداف مورد اصابت قرارگرفته از صنعت نفت عربستان، گفت: آنچه در تصاویر مشخص است و مهندسان صنعت نفت عربستان اعلام کرده‌اند حمله به تاسیسات پالایش نفت بوده است و حمله به مخازن نفتی عربستان صورت نگرفته که اگر این‌گونه بود ما باید بعد از گذشت یک هفته هنوز شاهد شعله‌های آتش در خاک عربستان می‌بودیم اما عملا آنچه آسیب‌دیده است مخازن ذخیره‌سازی بنزین و پالایشگاه و شبکه تقسیم نفت عربستان بوده است که البته باید تاکید کرد تا این شبکه تقسیم بازسازی نشود نمی‌توان انتظار داشت تا تولید نفت عربستان به حالت عادی خود بازگردد. این کارشناس کویتی تصریح کرد: برای ساخت یک پالایشگاه با این حجم باید حدود 200 میلیارد دلار هزینه کرد، زیرا که اکنون برای ساخت یک پالایشگاه کوچک حدود 10 تا 20 میلیارد دلار هزینه دارد به همین دلیل بازسازی این پالایشگاه هزینه گزافی را در بر خواهد داشت.

عبدالحمید الکوتی، یکی از کارشناسان صنعت نفت عراق معتقد است این حادثه برای دلالان بازار نفت بیش از تولیدکنندگان خوشایند است و این افراد هستند که از این حادثه منفعت کسب می‌کنند و هر مقدار که روند بازسازی به تعویق بیفتد عملا قیمت نفت نیز روند صعودی خود را طی خواهد کرد. وی معتقد است این فرصت مناسب است که ایران و ونزوئلا نفت خود را در بازار عرضه کنند، هر چند که اگر ایران با تمام ظرفیت نفت خود را تولید کند نیز جوابگوی بازار در شرایط فعلی نخواهد بود. به گفته وی قیمت نفت در این شرایط بیش از 70 دلار نخواهد رسید، زیرا امریکا با افزایش تولید نفت شیل خود اجازه نمی‌دهد قیمت نفت به 100 دلار نزدیک شود که اگر این‌گونه نبود امروز باید شاهد قیمت نفت 110 دلاری می‌بودیم. این گزارش حاکی است علیرضا دانشی یکی از کارشناسان صنعت نفت و مهندسان شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب با توجه به تصاویر منتشرشده از سوی عربستانی‌ها به خبرنگار فارس گفت: این تصاویر نشان می‌دهد باز سازی این پالایشگاه ماه‌ها زمان خواهد برد اما زمان آن طولانی نخواهد بود، کشورهای اروپایی و امریکایی اجازه طولانی شدن زمان باز سازی را نخواهند داد. وی ادامه داد: به‌نظر می‌رسد بازسازی این پالایشگاه و تاسیسات بین 3 تا 6 ماه زمان خواهد برد به شرط آنکه یمنی‌ها از حمله مجدد به تاسیسات نفتی عربستان دست بکشند اما اگر این حملات ادامه دار باشد احتمالا زمان بازسازی طولانی‌تر خواهد بود و می‌تواند شرایط عربستان را وخیم‌تر از حالت کنونی کند.