الهام بهروزی:
خودشیفتگی و تائیدطلبی از جمله آسیب‌ها و اختلالات شخصیتی است که رهاورد فضای مجازی و در حال اپیدمی شدن است. موضوعی که امروز به یک معضل تبدیل شده است. به‌گونه‌ای که امروز عمق آن را در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی مشاهده می‌کنیم. در حقیقت کاربر صرفا به جهتی که مخاطب دارد برایش تعریف می‌کند، در حرکت است؛ از این‌رو اغلب کاربران متن‌ها یا تصاویری را می‌گذارند که لایک‌خور بالاتری دارد و متاسفانه این مسیر دارد به بیراهه و ناکجاآباد میرود؛ چراکه به عقیده جامعه‌شناسان: «این مخاطب است که ارزش‌ها و جذابیت‌ها را تعیین و تعریف می‌کند و او از کاربر می‌خواهد که چه عکسی را بگذارد و چگونه فیلمی را منتشر کند، اگر محتوا فاقد جذابیت‌های لازم برای مخاطب باشد، کاربر، بدون هیچ ملاحظه‌ای و با بیرحمی تمام، مخاطبش را از دست خواهد داد. از این‌رو، مخاطبانی که اغلب ناشناخته و مجهول‌الهویه هستند؛ اما تاثیر بسزایی در تعیین ارزش‌ها و ضدارزش‌ها دارند، آنها از کاربر می‌خواهند خود را عریان کند، نوع خودآرایی‌اش را تغییر دهد، چگونه لباس بپوشد؟ بیشتر در کدام مکان‌ها عکس بگیرد؟ این مخاطب است که بر اساس سلیقه خود، تصاویر و آثار محتوایی کاربر را تائید یا رد می‌کند.»
با این اوصاف، این موضوع در تائیدطلب شدن کاربران بسیار تاثیرگذار است و تا جایی پیش میرود که دیگر فرد به سلیقه خودش عمل نمی‌کند و تنها دنیا را از دریچه نگاه مخاطب دنبال می‌کند و گاه در انتشار مواردی که می‌داند صحیح نیست، بنا به خواست مخاطب عمل می‌کند تا تائید او را دریافت کند. این اختلال شخصیتی امروز به یک نگرانی بزرگ بدل شده؛ چراکه هر روز بیشتر از قبل افراد را از خودشان و دنیایشان دور می‌کند.
افزون بر این، معضل دیگری در جامعه روز‌به‌روز در حال شایع شدن است، ترویج پدیده خودشیفتگی در میان کاربران شبکه‌های مجازی است. بدیهی است بسیاری از این شبکه‌ها که جایگزین رسانه‌هایی چون رادیو و تلویزیون شده‌اند، چون از امکان پسندیدن یا نپسندیدن و دیدگاه برخوردار هستند، در میان مردم محبوبیت روزافزونی پیدا کرده‌اند. بنابراین افرادی که زیادی غرق دنیای ذهنی و مجازی شده‌اند، دوست دارند به شهرت دست بیابند و بیشتر دیده شوند. یکی شهرت می‌خواهد چون فکر می‌کند کم اعتبار است، دیگری شهرت‌طلب است چون گمان می‌کند نفوذ اجتماعی‌اش کم است. هرکسی از کنار شهرت چیزی طلب می‌کند، برخی‌ها هم خود شهرت را می‌خواهند.
یک متخصص روانشناسی بالینی در خصوص شهرت‌طلبی به بامداد جنوب گفت: اصولا از لحاظ روانشناسی اگر فردی در جزیره‌ای تنها باشد، تنها بیماری روانپزشکی که نمی‌تواند به آن مبتلا شود، اختلال شخصیت است؛ زیرا اختلال شخصیت در ارتباط با دیگر افراد جامعه معنی پیدا می‌کند. در دنیای امروز با توجه به تغییر و تحولات اجتماعی و فضای مجازی متاسفانه افراد جامعه به‌صورت وسواس‌گونه‌ای از فضای حقیقی فاصله گرفته و روی به فضای مجازی آورده‌اند و در این بستر بررسی برخی صفات مرضی و اختلالات روانی را باید از منظر فضای جدید (مجازی) مورد بررسی قرار داد. یکی از صفات بارزی که می‌تواند مورد بررسی قرار گرفت و ارتباط تنگاتنگی با میزان و کیفیت استفاده افراد از فضای مجازی است، ویژگی شهرت‌طلبی است. شهرت‌طلبی بیماری مزمنی است که انسان را وادار می‌کند در راه رسیدن به شهرت به سوی رفتارهای نمایشیِ گرایش یابد. چنین افرادی حس سیری‌ناپذیری برای دیده شدن دارند و دست به هر کاری می‌زنند برای دیده شده و از این طریق از لحاظ روانی ارضا می‌شوند.
مسعود صیادی در ادامه با تاکید بر اینکه اینستاگرام (به انگلیسی: Instagram) شبکه اجتماعی همرسانی عکس و ویدئو است که این امکان را به کاربران خود می‌دهد که عکس‌ها و ویدئوهای خود را در دیگر شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توئیتر، تامبلر و فلیکر همرسانی کنند و یکی از بهترین ابزارها برای خودنمایی افراد شهرت‌طلب و خودشیفته است، افزود: تلاش‌هایی که افراد شهرت‌طلب انجام می‌دهند در واقع کوششی است برای جبران؛ جبران حقارت‌ها، احساس ضعف‌ها و کمبودها و خودکم‌بینی‌ها. در این نگاه، شهرت‌طلبی به‌دلیل کمبود عزت نفس و تحقیر خویشتن به‌وجود می‌آید، بنابراین برای رفع آن باید به افزایش عزت نفس و رفع حقارت‌ها پرداخت. در روانشناسی به این افراد «خودشیفته» می‌گویند.
وی با اشاره به اینکه اختلال شخصیت خودشیفتگی (NPD) نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ میلادی شناسایی شد و سرانجام در سال ۱۹۸۰ روش‌های رسمی برای شناسایی آن مورد استفاده قرار گرفت، تصریح کرد: شخصیت‌های مبتلا به NPD برای تحسین شدن از جانب اطرافیان نیاز فراوانی را در خود احساس می‌کنند، خود را مهم‌تر از اطرافیان می‌دانند و همدلی و همدردی با دیگران در آنها دیده نمی‌شود. همچنین رویای دستیابی به موفقیت نامحدود، جلب توجه بیش از اندازه از جانب اطرافیان، عکس‌العمل‌های رفتاری سرد در تعامل با اطرافیان، انتخاب دوستان بر اساس اعتبار و سطح اجتماعی و بی‌توجهی به کیفیت‌های شخصیتی اطرافیان در ارتباطات اجتماعی از دیگر علایم خودشیفتگی است.
این استاد دانشگاه و روانشناس در ادامه در خصوص علائم اختلال تائیدطلبی هم توضیح داد: فرد تائیدطلب در موقعیت‌هایی که مرکز توجه نیست، ناراحت است و در رنج و مشقت به‌سر می‌برد. ابراز احساساتش به سرعت تغییر می‌کند و سطحی است. همواره از ظاهر جسمی خود برای جلب توجه دیگران استفاده می‌کند. سبک تکلمش به نحوه افراطی مبتنی بر حدس و گمان و فاقد جزئیات است. خودنما و نمایشی است و در ابراز احساسات مبالغه می‌کند.
صیادی با اشاره به اینکه در تعداد زیادی از مطالعاتی که طی سال‌های اخیر انجام شده است، این مساله مشخص شد که میان ابتلا به اختلال شخصیتی خودشیفتگی و فعالیت گسترده در شبکه‌های اجتماعی رابطه مستقیم وجود دارد، گفت: رفتارهایی مانند تلاش برای جذب تعداد بیشتر لایک، انتشار بخش‌های بیشتری از زندگی شخصی، تلاش برای جذب بیشتر دنبال‌کنندگان آنلاین در صفحات اجتماعی و انتشار تصاویر شخصی با جوانب مثبت و قابل توجه از جمله مواردی است که می‌تواند نشان دهنده بروز خودشیفتگی باشد.
وی با تاکید بر اینکه همه مردم به نوعی گرایش‌های خودشیفتگی را در خود جا داده‌اند و ما هنوز به‌درستی نمی‌دانیم که شبکه اجتماعی تا چه اندازه آن را تشدید می‌کند، تصریح کرد: ولی این مساله کاملا واضح و مشخص است که تعاملات مجازی و دور شدن از دنیای واقعی موجب شده در این زمینه تاثیرات قابل ملاحظه‌ای بر جا بماند.
صیادی با تاکید بر اینکه اگر شما از نظر روانشناسی جزء افرادی طبقه‌بندی شوید که به اختلال شخصیتی خودشیفتگی مبتلا باشید، به دنبال آن خواهید بود تا بازخوردهای مثبت را از محیط پیرامون خود دریافت کنید، یادآور شد: شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای دقیقا چنین بستری را فراهم می‌کنند و همه امکانات لازم را در اختیار شما می‌گذارند تا به‌دنبال بازخوردهای مثبت از محیط پیرامون بگردید. با توجه به اینکه شبکه اجتماعی به شما امکان می‌دهد شخصیت واقعی خود را بروز ندهید و پشت دیوار مجازی یک شخصیت ایده‌آل برای خود درست کنید، این مساله می‌تواند روی خودشیفتگی اثر قابل ملاحظه‌ای بر جای بگذارد و موجب شود شما در این مسیر پیش بروید.
این متخصص روانشناسی بالینی در پایان با بیان اینکه برای کاهش آسیب‌های فضای مجازی باید این فضا به‌عنوان یک واقعیت جدید اجتماعی پذیرفته شود و برای حل مشکلات آن به‌جای اینکه صورت مساله پاک شود، باید تلاش کرد که جنبه‌های مثبت آن نیز دیده شود، یادآور شد: باید ببینیم این فضا برای بهبود ارتباط‌های موثر بین فردی چه کمکی می‌کند. سعی کنیم افراد را به سمت فضای حقیقی سوق دهیم. همچنین موضوع مهم‌تر که باید در نظر گرفته شود، ایجاد محدودیت در استفاده از اینترنت و فضای مجازی است.
