منصوره زالی
ارتش ترکیه از ۱۷ مهر عملیاتی با عنوان «چشمه صلح» را که سومین اقدام نظامی آنکارا از سال ۲۰۱۶ در خاک سوریه است، آغاز کرد؛ عملیاتی که آنکارا مدعی است هدف آن پاکسازی منطقه شرقی فرات از نیروهای کردی است که ترکیه آنها را تروریست و تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند. این عملیات گرچه با چراغ سبز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا آغاز شد اما واکنش منفی و مخالفت شدید سازمان ملل، اروپایی‌ها و دیگر کشورها چون روسیه و ایران را به دنبال داشت تا جایی که چندین کشور اروپایی از جمله فرانسه صادرات سلاح به ترکیه را تعلیق کردند. علاوه بر این امریکا با هدف لاپوشانی موافقت ترامپ با این حمله به «تحریم کشنده علیه اقتصاد ترکیه» تهدید کرده؛ مساله‌ای که به سقوط شدید ارزش لیر ترکیه منجر شده است.
از دیگر سو این عملیات برای نخستین‌بار تمامی کشورهای منطقه و خارج از منطقه، از اعراب حاشیه خلیج فارس که روزی دشمنان اصلی بشار اسد بودند تا سازمان ملل را در یک جبهه (مخالفت اقدام نظامی ترکیه) متحد کرده است و همه جهان یک صدا به ترکیه درباره پیامدهای این حمله به‌ویژه احیای دوباره داعش در خاورمیانه هشدار داده‌اند. حالا این سوال مطرح است که با وجود این موج عظیم مخالفت و هشدارها و تحریم‌های غربی چرا اردوغان هم‌چنان بر انجام این حمله پافشاری می‌کند؟ آیا مساله کردها واقعا تا این حد برای ترکیه بغرنج است؟
سوریه و ترکیه به مدت یک قرن پس از جدایی سوریه از عثمانی، اختلاف‌های دامنه‌داری داشته‌اند. در بعد سیاسی آنچه این اختلاف‌ها را پر رنگ‌تر کرده مساله کردها و گروه پکک است که آنکارا همواره آنها را تهدید جدی علیه خود می‌داند. این سه محور، مسائلی است که از گذشته دو کشور را رودرروی هم قرار داده و اوج آن زمانی بود که عبدالله اوجالان، موسس گروه چپ‌گرای کرد پکک در شمال سوریه پناه گرفت. این مساله به تهدید جدی ترکیه برای اقدام نظامی علیه سوریه و صف آرایی نظامیانش در مرز دو کشور و در نهایت امضای توافق «آدانا» با میانجی‌گری ایران، مصر و اتحادیه عرب انجامید.
طبق این توافق که در تاریخ ۲۰ اکتبر ۱۹۹۸ در نشستی میان دو هیات سوریه و ترکیه در شهر آدانا امضا شد دو طرف متعهد شدند از ورود تروریست‌ها به خاک یکدیگر ممانعت کنند، همچنین ارتش ترکیه اجازه پیدا کرد برای سرکوب تروریست‌ها تا عمق ۵ کیلومتری وارد خاک سوریه شده و تدابیر لازم را برای حفاظت از امنیت کشورش اتخاذ کند.
در مقابل سوریه نیز متعهد شد با تروریست شمردن گروه پکک از این گروه حمایتی نکرده و مانع نفوذ آن به ترکیه شود و عوامل آن را بازداشت کند، همچنین هیچ‌گونه ادعایی درباره استان هاتای نداشته باشد.
سوریه همچنین موظف شد به اردوگاه‌های آموزش تروریست‌ها اجازه فعالیت در مناطق تحت کنترلشان را نداده و سلاح و تجهیزات لجستیکی در اختیار حزب کارگران کردستان (پکک) قرار ندهد و اجازه ورود قانونی و نفوذ تروریست‌ها به ترکیه و فعالیت‌های تبلیغاتی پکک را نداده و به اعضای این حزب اجازه ندهد پایگاه‌هایی را در خاک سوریه ایجاد و راه‌اندازی کنند.
پس از این توافق سوریه اقدام به اخراج پکک کرد و این نقطه عطفی در روابط دو طرف و آغازی برای دوران طلایی ترکیه و سوریه بود تا جایی که در این دوره دو کشور به امضای برخی یادداشت‌های همکاری در عرصه‌های مختلف روی آوردند و پذیرای مقاماتی از کشور مقابل بودند. عمر این روابط حسنه اما طولانی نبود و با آغاز تحولات و درگیری‌های داخلی در سوریه در سال ۲۰۱۱ و موضع‌گیری رجب طیب اردوغان به سردی گرایید تا جایی که ترکیه در صف شورشیان سوری برای براندازی نظام حاکم بر سوریه به‌پا خاست و در مسیر رسیدن به این هدف از هیچ تلاشی از جمله حمایت لجستیکی و مالی از تروریست‌ها تا باز گذاشتن مرزها به روی تکفیری‌هایی از هر رنگ و نژاد برای ورود به خاک سوریه، دریغ نکرد.
تازه های سایت
پربازدید ها