بامداد جنوب: استان بوشهر به‌عنوان استانی با بیشترین مرز مشترک دریایی با خلیج
فارس و همجواری دریایی با چند کشور عربی، دارای موقعیتی استراتژیک برای صادرات و
واردات است که از طریق توسعه بنادر متعدد این استان می‌توان موقعیت مناسبی را برای
واردکنندگان و صادرکنندگان فراهم کرد. با این حال، طی سال‌های اخیر نگاه دولت
مرکزی به استان بوشهر در میان سکوت و غفلت نمایندگان و مسوولان این استان به هیچ‌وجه
نگاهی توسعه‌محور و درخور نبوده است تا جایی که بوشهر با وجود بندر بودن، هم‌مرزی
با کشورهای حوزه خلیج فارس، وجود صنایع عظیم نفت و گاز، تولید گسترده خرما، گوجه‌فرنگی
خارج از فصل، میگو و...، در کنار استان محروم ایلام، آخرین استان‌هایی هستند که
اختصاص نیافتن بودجه دولتی هنوز هم از حمل و نقل ریلی محروم هستند. این در حالی
است که کلنگ ریل‌گذاری و ورود قطار به استان بوشهر بیش از 12 سال است که به زمین
زده شده است.
در این رابطه طی سال‌های اخیر انتظار می‌رفت که با تلاش نمایندگان و
استاندار بوشهر، سهم بودجه‌ای این استان از درآمدهای نفتی افزایش یافته و در مسیر
توسعه زیرساخت‌های استان استفاده شود. با این حال، لایحه بودجه سال 1399 در شرایطی
در کمیسیون تلفیق مجلس بررسی می‌شود که درآمد استان بوشهر از محل صادرات نفت و گاز
کاهش قابل توجهی یافته است؛ موضوعی که با غفلت نمایندگان بوشهری در مجلس و مسوولان
استانی از سال 97 شروع شده و ادامه یافته است.
اواخر دولت اصلاحات بود که به‌منظور کمک به استان‌های نفت‌و‌گازخیز
کشور، با مصوبه مجلس مقرر شد 2/0 درصد درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز نصیب
استان‌های مشمول شود. این بند قانونی در سال‌های بعد به دو درصد
افزایش یافته و در مجلس کنونی به سه درصد رسید که با توجه به نقش‌آفرینی بالای استان‌های
خوزستان و بوشهر در زمینه تولید نفت و گاز، بیشترین برخورداری از این بند قانونی مربوط
به این استان‌ها بود اما از سال 97 با اضافه شدن یک کلمه به این بند قانونی بودجه،
سهم خوزستان و بوشهر از درآمدهای نفت و گاز، زمین تا آسمان متفاوت شد.
به گزارش خلیج فارس، در این زمینه دست بالای خوزستانی‌ها در ریاست
کمیسیون انرژی مجلس دهم و ترکیب اعضای این کمیسیون سبب شد تا نمایندگان خوزستانی
برای افزایش سهم حوزه انتخابیه‌شان از محل «سه درصد حاصل از صادرات نفت‌خام و گاز
طبیعی»، با چراغ سبز وزارت نفت و اضافه کردن کلمه «خالص» به آیتم «درآمدهای حاصل
از صادرات نفت و گاز» ترفندی را پیش بگیرند که سهم خوزستان را از درآمدهای نفتی به
بیش از دو برابر بوشهر برساند، اتفاقی که در غفلت نمایندگان استان بوشهر خصوصا دو
نماینده عضو کمیسیون انرژی به تصویب مجلس هم رسید و از بودجه سال 97 اجرائی شد تا
کفه خوزستانی‌ها در برخورداری از این مزیت بودجه‌ای بسیار سنگین‌تر از بوشهر شود.
بر این اساس، هر چند بوشهر در تولید گاز کشور رکورددار است ولی چون بخش
عمده آن مصرف داخلی (خانگی، صنایع، پتروشیمی‌ها و CNG) داشته و
سهم صادرات این استان از گاز کشور قابل توجه نیست، افزودن کلمه «خالص» به «صادرات
گاز» به زیان بوشهر تمام شد.
معادله‌ای که تبعیض بین بوشهر و خوزستان را چند برابر
کرد
نگاهی به لایحه بودجه کشور بین سال‌های 94 تا 96 نشان می‌دهد خوزستان
و بوشهر در برخورداری از درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز تفاوت چندانی نداشته‌اند اما
از زمانی که مجلس کلمه «خالص» را به این بند قانون اضافه کرد، میزان بهره‌مندی
خوزستان در مقایسه با بوشهر تفاوت بسیار معناداری تا بیش از دو برابر پیدا کرده
است، به‌خصوص اینکه میزان درآمد حاصله از دو درصد به سه درصد افزایش یافته است. برای مثال،
در بودجه 97 (شروع تغیرات اساسی در آیتم درآمد صادرات نفت و گاز) سهم خوزستان هزار
میلیارد تومان نسبت به سال 96 افزایش یافت (1325 میلیارد تومان) در حالی که سهم
بوشهر تنها 100 میلیارد تومان بیشتر شد (408 میلیارد تومان).
همچنین در بودجه سال جاری، در آیتم مورد بحث همچنان فاصله 900
میلیارد تومانی خوزستانی‌ها نسبت به استان بوشهر حفظ شده است. در بودجه سال آینده
نیز اگرچه مجموع اعتبارات حاصل از «سه درصد صادرات نفت و گاز» کاهش 50 درصدی را
تجربه می‌کند که ناشی از دشوار شدن صادرات نفت از سوی ایران است (2800 میلیارد تومان)
اما همچنان خوزستان فاصله بیش از سه برابری خود را نسبت به بوشهر حفظ کرده است.
نکته عجب دیگر اینکه سال آینده میزان کاهش سهم خوزستان از این بند
قانون بودجه 50 درصد و بوشهر 75 درصد برآورد شده است! به‌عبارتی در لایحه بودجه 99 که در کمیسیون
تلفیق مجلس در دست بررسی است و بهمن‌ماه به صحن بهارستان می‌رسد، در آیتم مورد بحث
برای خوزستان 757 میلیارد تومان پیش‌بینی شده ولی بوشهر 204 میلیارد تومان.
مادر خرج کشور که سهمش دیده نمی‌شود
در این زمینه، آنچه مشخص است این است که هر چند استان بوشهر با لقب
پرطمطراق «پایتخت انرژی ایران» از سوی مسوولان معرفی می‌شود و به واقع مادر خرج
کشور است اما در برخورداری از مزیت‌های اقتصادیش محروم بوده و همواره سهم استانی‌اش
نادیده گرفته شده است.
در این خصوص، بی‌شک غفلت نمایندگان استان در مجلس و ناتوانی آنها در
لابی‌های موثر پارلمانی قابل انکار نیست، به‌خصوص بی‌تفاوتی و سکوت در خصوص اضافه
شدن کلمه «خالص» به بند «درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز» از سوی همکاران
خوزستانیشان. موضوعی که فرصت‌شناسی و توانمندی نمایندگان استان همجوار را نشان داد
و دریغ از یک اظهارنظر نمایندگان بوشهر در همان ابتدای بروز این تغییرات. اکنون
هم که شمارش معکوس برای مجلسی‌ها شکل گرفته، اگر کورسوی امیدی در گذشتهدرباره نمایندگان استان وجود داشته، امروز به خاموشی میل کرده است.
بخش دوم این اجحاف را باید در میان مسوولان ارشد و ذی‌نفوذ استانی
جست‌وجو کرد که از سال 97 تاکنون که چنین اتفاقی در بودجه برای درآمدهای حاصل از
نفت و گاز بوشهر رقم خورده، خبری از پیگیری موثر و اصلاح این مصوبه در سطح دولت (به‌خصوص
سازمان برنامه و بودجه) نشده است.
