الهام بهروزی

گردشگری دریایی یکی از صنعت‌های هیجان‌انگیز و جذابی است که نقش بسزایی را در توسعه جوامع ایفا می‎کند. این صنعت روبه‎رشد، در جهان از محبوبیت خاصی برخوردار است و نگاه بسیاری را به خود جذب کرده است. امروز برخی از کشورها توانسته‎اند با استفاده از ظرفیت‎هایی که در این حوزه دارند، نگاه بسیاری از گردشگران را به خود جذب و درآمدزایی کنند. از مناطق مشهور مقاصد گردشگری دریایی در جهان می‎توان به کارائیب، جزایر باهاما، گرند کیمن، مکزیک یا آلاسکا اشاره کرد که از محبوبیت خاصی نزد گردشگران برخوردارند.

حال ایران با دارا بودن پنج هزار و ۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی یک کشور دریایی محسوب می‌شود که در این نوار هفت استان قرار دارد و یکی از این استان‎ها، بوشهر است که به‌دلیل دارابودن بیشترین مرز با خلیج فارس و برخورداری از آب و هوای معتدل مستعد توسعه گردشگری دریایی است و می‎تواند با انجام یک‎سری اقدامات کارشناسی شده و طرح‎های نوآورانه و توسعه‎طلبانه به‌عنوان قطب گردشگری دریایی کشور مطرح شود اما به‌دلیل کمبود زیرساخت‎ها و تجهیزات کافی این مهم تا کنون محقق نشده است.

البته در این میان، با جدی شدن بحث گردشگری دریایی در استان بوشهر، طرح‎ها و جشنواره‎های متعددی در قالب بوشهر توریسم 2022 گنجانده شده است تا از این رهگذر صنعت گردشگری در استان به شکلی هدفمند و متمرکز توسعه بیابد که البته این مهم در گام نخست در سایه مطالعه و بررسی ظرفیت‎ها و جاذبه‎های طبیعی و گردشگری، ایجاد و توسعه زیرساخت‎های گردشگری، انتخاب هدفمند و اصولی شهر یا روستای هدف گردشگری، تشکیل کمیته تخصصی گردشگری با حضور نخبگان، کارشناسان و دستگاه‎های مرتبط و... محقق می‎شود.

بدیهی است متولی گردشگری در استان بوشهر به‏قاعده اداره‎کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است که موفق شده در عرصه گردشگری در سال‎های اخیر طرح‎ها و برنامه‎های متنوعی را اجرائی کند که البته نتیجه‌بخش بسیاری از این طرح‎ها در سایه هم‎افزایی و همگرایی بخش‎های دولتی و غیردولتی میسر می‏‎شود و یک دست به تنهایی صدایی ندارد. بنابراین در این زمینه دستگاه‎های همکار شامل شهرداری، استانداری، فرمانداری، اداره‎کل بنادر و دریانوردی و ... به‎ویژه در بعد گردشگری دریایی می‌توانند همراهان مستعدی برای اداره‎کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان باشند؛ چراکه این استان از سواحل بی‎نظیر، جزایر منحصربه‎فرد و جاذبه‎های بی‎نظیر طبیعی و گردشگری برخوردار است که از جمله آنها می‎توان به جنگل‎های حرای دیّر، نایبند، جزایر نخیلو، ام الگرم، پارک ملی دیّر، سواحل بکر و دست نخورده بنود و... اشاره کرد که بسیاری از این جزایر از نظر اکولوژی یکی از غنی‎ترین اکوسیستم خلیج فارس را تشکیل می‎دهند. بی‎شک غواصی در خلیج آبی فارس و رویارویی با دنیای هیجان‎انگیزی زیر آب و معرفی این همه زیبایی بکر در قالب تور و گشت‎‌های دریایی می‌تواند برای گردشگران داخلی و خارجی مهیج و وسوسه‎انگیز باشد.

خوشبختانه به‎تازگی اداره بنادر و دریانوردی با همکاری شهرداری در پی رونق صنعت گردشگری دریایی در استان به‎ویژه در ایام خوش آب و هوای سال است. این اداره‎کل به تازگی طرحی را با عنوان راه‎اندازی اسکله تفریحی به شهرداری ارائه کرده است که در این طرح تلاش شده به‎صورت متمرکز با تامین امنیت گشت‎های دریایی بستر مناسب را برای تفریحات دریایی در استان برای مسافران و گردشگران به‎ویژه در ایام نوروز فراهم آورد و ظرفیت‎هایی که بوشهر در این زمینه دارد، به همگان معرفی شود.

مدیرکل اداره بنادر و دریانوردی استان بوشهر روز گذشته در نشست خبری خود در خصوص برنامه‌های این اداره‎کل در حوزه برنامه‌ها و سفرهای نوروزی گفت: ما در زمینه تامین ایمنی دریایی تلاش کردیم که سفرهای تفریحی و نوروزی مسافران را در یک نقطه متمرکز کنیم که بتوانیم به شکل مطلوبی این امر را کنترل و مدیریت کنیم. این مهم را از سال گذشته آغاز کردیم و با افزودن دو پست جدید به پست قبل، ظرفیت محدوده اسکله مسافربری را افزایش دادیم. سه محل پهلوگیری برای کشتی‌های تفریحی و مسافربری در نظر گرفتیم تا بدین طریف زمینه استفاده مسافران را از دریا و گشت‌های دریایی به‌شکل مطلوبی توسعه دهیم. کنترل این ظرفیت هم از طریق کارشناسان ایمنی که در اسکله مستقر بودند، تامین شد و رضایتمندی مسافران به دست آمد. در سال جاری نیز همین روال برای کشتی‌های تفریحی و لنج‌هایی که مجوز گشت دریایی را می‎گیرند، وجود دارد. در حال حاضر بازسازی ترمینال مسافربری در دست انجام است که قطعا در سال آینده خدمات‌دهی این ترمینال با کیفیت بالاتری صورت خواهد گرفت.

سیاوش ارجمندزاده در ادامه در خصوص قایق‌های تفریحی هم توضیح داد: در این زمینه طرحی را به شهرداری بوشهر پیشنهاد دادیم که به‌صورت مشترک در حوزه گردشگری اجرائی شود. با توجه به اینکه زمان زیادی تا ایام نوروز باقی نمانده است، درصدد هستیم که موقتا با راه‎اندازی یک اسکله تفریحی، قایق‌های تفریحی در ساحل غربی بوشهر به صورت متمرکز به فعالیت بپردازند تا بدین شکل با نظارت دقیق‌تری مساله ایمنی مسافران را در گشت‌های دریایی رصد و اطمینان حاصل کنیم. امیدواریم این پروژه تا قبل از عید با همکاری شهرداری به نتیجه برسد؛ هرچند ایجاد این زیرساخت‌ها جزء وظایف شهرداری است ولی ما مشتاق به همکاری در این پروژه و تامین ایمنی آن هستیم.

وی با اشاره به اینکه در بحث گردشگری دریایی پروژه برزگ‎تری هم در دستور کار داریم که سال آینده محقق خواهد شد: این پروژه یک مارینا یا موج شکن است که توقف و پهلوگیری کشتی‎های دریایی را تسهیل می‎کند و مناسب فعالیت‌های گردشگری دریایی است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی استان بوشهر در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار بامداد جنوب در خصوص تامین تجهیزات گردشگری دریایی گفت: ‌ترمینال گردشگری در حال حاضر در دست بازسازی است تا در زمینه انتقال مسافران و پهلوگیری کشتی‎های تفریحی خدمات بهتری ارائه کنند. در خصوص تعداد کشتی‎های تفریحی هم باید اشاره کنم که فعلا آمار دقیقی از آنها نداریم؛ چراکه ثبت نام کشتی‌های تفریحی برای طرح نوروزی از اوایل اسفندماه صورت می‎گیرد و ما پیش از ثبت‌نام الزامات ایمنی را به آنها اعلام می‎کنیم و اگر این شرایط را داشته باشند به آنها مجوز فعالیت داده می‎شود.

ارجمندزاده همچنین در ادامه در خصوص چهار بندر هدف گردشگری دریایی در استان بوشهر بیان کرد: این چهار بندر شامل گناوه، دیلم، کنگان و دیّر می‌شود که در سه بندر اول اسکله تفریحی- گردشگری ایجاد شده است و در بندر دیّر هم سال آینده کارهای مناقصه احداث اسکله این بندر انجام می‌شود.

وی همچنین در پاسخ به پرسش‎ دیگر این خبرنگار مبنی بر سرانجام مرمت عمارت حاج‎رئیس که در مالکیت اداره بنادر و دریانوردی استان قرار دارد و ثبت ملی شده است، توضیح داد: مرمت و بازسازی این عمارت فعلا متوقف است؛ اما به‎تازگی یک سرمایه‎گذار طرحی را برای این مجموعه به اداره‌کل بنادر و دریانوردی ارائه کرده و در این خصوص جلساتی هم برگزار شده است که فعلا ما در حال بررسی این طرح هستیم. اعتباری که برای بازسازی این عمارت -که مساحتی قریب بر 7000 متر دارد- نیاز است، رقمی معادل 40 میلیارد تومان است که سرمایه‌گذار (بخش خصوصی) آن را متقبل شده است و کاربری که برای این عمارت در طرح پیشنهادی لحاظ شده، مجتمع اقامتی تفریحی است.

پیش از این معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در نشست بررسی مسائل و چالش‎های حوزه گردشگری استان بوشهر از آمادگی این سازمان با همه ظرفیت‌‎ها برای اجرای طرح‌های گردشگری دریایی و حمایت از بخش خصوصی سخن گفته است.

جلیل اسلامی در ادامه با بیان اینکه مسافرت‌ها و گردشگری دریایی به‌عنوان یک صنعت و تجارت جدید بسیار مهم و پیچیده و در عین حال جذاب برای هموطنان است که روزبه‌روز جایگاهش در کشور بیشتر باز می‎شود، افزود: سازمان بنادر و دریانوردی نیز براساس نیاز طبیعی جامعه و با سرعت برای پاسخگویی به متقاضیان تلاش می‎کند. این سازمان در ایجاد زیرساخت‎های دریایی مربوط به حوزه‎های مسافری و گردشگری هیچ‌گونه محدودیتی ندارد و اگر جایی این مهم انجام نشده و یا دیر انجام شده حداقل این است که در ارتباط با زیرساخت‌ ها در حوزه گردشگری در نقاط مورد استفاده گردشگران برای احداث اسکله اعلام آمادگی کرده‌است.

وی با تاکید بر اینکه در حوزه شناور و زیرساخت‏‌ها نیز محدودیت پرداخت در سازمان بنادر وجود ندارد و در حوزه شناور مسافری منتظریم که مطالبه و متقاضی بیاید و با سرعت تمام کارهای آنها را انجام دهیم، افزود: موضوع همیار ناجی در مسافرت دریایی در زمینه‏‌های اطلاع‌دهی، امداد و نجات و سایر زمینه‌ها این مفهوم توسعه یابد.

در پایان یادآوری می‌شود، طبق نظر کارشناسان حوزه گردشگری، در صنعت گردشگری دریایی عموما تفریحات در آب‌های عمیق در فاصله‌ زیاد با ساحل انجام می‌شود. جت اسکی، قایق‌سواری، فلای بورد، ماهیگیری در آب‌های کم‌عمق، شنا، تماشای غروب آفتاب و آفتاب گرفتن در ساحل ماسه‌ای، دریانوردی با کشتی‌های کروز، غواصی و ماهیگیری در آب‌های عمیق بخشی از گردشگری دریایی تشکیل می‎دهد که در استان بوشهر نیز در فصل‎های خوش آب و هوا اجرا می‎شود. بنابراین در صورت تجهیز بنادر استان به تجیهزات و امکانات گردشگری می‎توان به رونق این صنعت در استان امیدوار شد. بدیهی است در صورت توسعه این صنعت، اشتغال‌زایی و درآمدزایی در منطقه افزایش می‎یابد و طبق آمارها، ورود هر گردشگر دریایی به منطقه، می‎تواند 16 شغل در آن منطقه ایجاد کند. بنابراین در شرایطی که اغلب جوانان این استان از معضل بیکاری رنج می‎برند، می‌توان با توسعه صنعت گردشگری دریایی در استان برای نسل جوان ایجاد شغل کرد.