نوذر شفیعی

خشونت دولت هند علیه مسلمانان، اعتبار بین‌المللی آن را در افکار عمومی جهان دچار خدشه کرده است، مردم دنیا دیگر هند را بزرگ‌ترین دموکراسی جهان نمی‌دانند. در اینکه دولت نارندرا مودی، یکی از افراطی‌ترین دولت‌ها در طول تاریخ هند است، تردیدی نیست. در اساس رفتار دولت کنونی هند از جمله شخص مودی و آمیت‌شاه وزیر کشورش ناشی از تفکر ناسیونالیسم افراطی در هند است، تفکرات سران حزب مردم هند موسوم به بی‌جی‌پی با سنت دیرینه هند که بر سکولاریسم، عدم خشونت و همزیستی مسالمت‌آمیز تاکید دارد، سنخیت ندارد. دیدگاه حزب حاکم بی‌جی‌پی و حزب ملی داوطلبان هندو (آراس‌اس) دیدگاه خاصی است به گمان آنها هند یک کشور هندو است و قدرت از دل تمدن هندو بیرون می‌آید و برای تبدیل شدن به یک قدرت بزرگ و یکپارچه باید به هندویسم اتکا کرد. این سیاست کلی آنهاست، به‌طوری‌که در این نگاه تبعیض‌آمیز به مسلمانان، آنها را به دو گروه خوب و بد تقسیم می‌کنند. گروه خوب کسانی هستند که از گذشته در هند بوده‌اند و با دولت و سیاست‌های کلی هند سازگار هستند و گروه بد مهاجران هستند به‌خصوص مهاجرانی که از سال 1955 به این طرف به هندوستان مهاجرت کرده‌اند و گاه با دولت هند هم همراه نیستند. هدف از این تقسیم‌بندی را اعمال محدودیت علیه بخشی از مسلمانان عنوان کرد دولت کنونی هند قانون حقوق شهروندی 1955 را اصلاح کرد که بر اساس این اصلاح، هرکس مدعی هندی بودن است باید برای اثبات آن یک سند از جمله شناسنامه، سند ملکی یا سند دیگری ارائه کند. اعمال این قانون،بر 200 میلیون مسلمان ساکن هند تاثیر می‌گذارد، اگر این اتفاق بیفتد از یک میلیارد و 300 میلیون نفر جمعیت هند، نزدیک به 200 میلیون نفر آن دچار مشکل می‌شوند و حدود دو میلیون نفر که از میانمار و بنگلادش بعد از سال 1971 به این کشور مهاجرت کرده‌اند با چالش جدی روبه‌رو خواهند شد. عملیاتی شدن تدریجی قانون جدید در ایالت آسام در شمال شرق هند شروع شده است، از ایالات آسام شروع کرده‌اند و به‌تدریج به دیگر ایالت‌ها هم بسط خواهند داد که برای عملیاتی کردن آن، دولت خودش را پشت هندوهای افراطی پنهان کرده و گرچه در ظاهر محکوم می‌کند ولی در عمل هندوهای افراطی را تشویق به واکنش علیه مسلمانان می‌کند و پلیس با هندوهای افراطی همراه است. تکرار الگوی کشتار و اخراج مسلمانان روهینگیا در میانمار به دست بوداییان در هند در حال اجرائی شدن است؛ این الگو درباره مسلمانان میانمار هم تکرار شد و آنجا هم شبه‌نظامیان بودایی علیه مسلمانان اقدام کردند و ارتش نه تنها سکوت کرد بلکه عملا در کنار شبه‌نظامیان هم قرار گرفت.

کشورها در حوزه سیاست خارجی به‌دنبال اعتبار هستند و در حوزه سیاست داخلی عمدتا دنبال ثبات و رفاه هستند، رفتار نامناسب دولت هند با مسلمانان این کشور، هم ثبات و امنیت داخلی هند را دچار خدشه می‌کند و هم به اعتبار هند در عرصه بین‌المللی لطمه می‌زند.

داشتن قدرت فیزیکی برای کسب اعتبار بین‌المللی لازم اما کافی نیست، گرچه قدرت فیزیکی یک عامل اعتباربخش برای کشورها در عرصه بین‌المللی است اما نحوه به‌کارگیری قدرت بیش از داشتن خود قدرت اهمیت دارد.

زیان امریکایی‌ها و خدشه وارد شدن به اعتبار بین‌المللی آنها به خاطر استفاده نادرست از قدرت در سطح جهان و دخالت در دیگر کشورها را باید مدنظر قرار داد، برای مثال، امریکایی‌ها در گوشه و کنار جهان دخالت می‌کنند اما این شکل از اعمال قدرت در افکار عمومی، زیان‌هایی را برای امریکا به‌دنبال داشته است.

در گذشته، هند به‌عنوان بزرگ‌ترین دموکراسی در جهان شناخته می‌شد، الان در دنیای اسلام، جایگاه هند خدشه‌دار شده و دیگر اعتبار و جایگاه پیشین را ندارد بنابراین، دولت هند برای قدرتمند شدن، ثبات، رشد و توسعه اقتصادی باید از اعمال محدودیت علیه مسلمانان دست بردارد.

البته اینجا باید به شرایط داخلی و منطقه‌ای هند اشاره کرد، اکنون هند به‌شدت نیازمند ثبات داخلی و اعتبار بین‌المللی است تا بتواند برنامه‌های توسعه‌ای خود را اجرا کند. موضع‌گیری محمدجواد ظریف در خصوص خشونت‌ها علیه مسلمانان هند را باید با نگاه قدرتمندانه دید، آنچه در هند اتفاق می‌افتد افکار عمومی را جریحه‌دار می‌کند و واکنش نشان دادن انسان‌های آزاده در غرب یا مسلمانان در خاورمیانه کاملا طبیعی است.

در دنیای جهانی شده کنونی و در عصر ارتباطات، حوادث از دیدگان مردم پنهان نمی‌ماند، یکی از ویژگی‌های دنیای جهانی شده کنونی، نزدیک شدن احساسات و عواطف است. بنابراین وقتی این خشونت‌ها روا داشته می‌شود به شکل طبیعی افکار عمومی بین‌المللی به‌خصوص مسلمانان از خود واکنش نشان می‌دهد.

وجه ضدبشری اقدامات هند را هم باید مدنظر قرار داد، امروزه در عرصه حقوق بین‌الملل، حقوق بشر یک قاعده «آمره» است یعنی این قاعده در هر جا نقض شود همه کشورها حق دارند نسبت به آن موضع بگیرند. سازمان ملل قطعنامه‌ای با عنوان «مسوولیت حمایت» صادر کرده که بر اساس این دکترین، اگر حکومتی نتواند حقوق شهروندانش را در داخل تامین کن یا حتی اگر خودش در نقض حقوق شهروندان ورود کند، جامعه بین‌المللی موظف است علیه آن دولت اقدام کند؛ بنابراین حتما آنچه در هند اتفاق می‌افتد به‌تدریج واکنش‌ها و پیامدهای منفی برای دولت هند دارد.

اقدامات هند علیه مسلمانان این کشور نوعی نسل‌کشی است، عملا دولت هند به پاکسازی قومی مبادرت می‌ورزد و به‌تازگی حق خودمختاری بخش هندی کشمیر را لغو و امروز قانون حق شهروندی در این کشور را به ضرر مسلمانان تغییر داد.