بامداد جنوب:
دامنه چالش فراگیر کرونا، چندی است به بازار نفت هم
کشیده شده و بحرانی جدید را رقم زده است. بحرانی که قیمت نفتخام امریکا را در یکی
دو هفته گذشته به مرز منفی ۴۰ دلار رساند و محافل سیاسی و اقتصادی و رسانهای را در
شوک فروبرد. اتفاقی بیسابقه در بازار انرژی که اگرچه دامن همه تولیدکنندگان را گرفته
است اما هیچیک از آنها حال و روز ایالات متحده را تجربه نمیکنند و بشکههای نفت تولید
شده را با قیمتهایی بالاتر از اینها به فروش میرسانند. آوریل پرحادثه نفت سرانجام
پایان یافت؛ ماهی که بزرگان نفتی مقابل هم قرار گرفتند، نشست طولانی اوپک و غیراوپک
التیامی برای بازار رنجور نفت نشد، ذخیرهسازیهای نفت روی آب به رقم بیسابقه ۱۶۰
میلیون بشکه رسید، قیمت نفت پایین و پایینتر آمد و سرانجام دوشنبه سیاه برای شاخص
دبلیوتیآی امریکا در ۲۰ آوریل رقم خورد. آیندگان از آوریل ۲۰۲۰ بسیار خواهند نوشت؛
همانند ماه مارس.
۳ آوریل: «من هزار
درصد با شما هستم. این کسب و کاری مهم و تجارتی بسیار حیاتی است و صادقانه بگویم شما
بسیار منصف بودهاید و قیمتهای انرژی را برای مدت طولانی منطقی نگه داشتید». این جمله
رئیسجمهوری امریکا در دیدار با مدیران شرکتهای نفتی امریکا برای محدودیت عرضه در
سوم آوریل (۱۵ فروردینماه) است. او حسابی از روسیه و عربستان بهدلیل آغاز جنگ نفتی
پس از شکست مذاکرات اوپکپلاس در ششم مارس عصبانی است: «این بازاری آزاد است و عربستان
و روسیه باید جنگ قیمتی که به راه انداختهاند و سبب ریزش قیمتها شده است را حل کنند!»
امریکا حاضر به محدودیت عرضه نیست.
۴ آوریل: شاهزاده
فصیل بنفرحان آلسعود، وزیر امور خارجه عربستان سعودی به اظهارات ولادیمیر پوتین،
رئیسجمهوری روسیه که پس از ویروس کرونا و کاهش تقاضا، سعودی را بهدلیل خروج از توافق
کاهش تولید اوپکپلاس و افزایش تولید و اعلام تخفیفهای گسترده برای فروش نفت عامل
ریزش قیمت نفت معرفی کرد، اینگونه واکنش نشان داد: «روسیه از این پیمان خارج شده و
اظهارات مطرح شده درباره خروج عربستان از پیمان اوپکپلاس عاری از حقیقت است». مشابه
این واکنش را شاهزاده عبدالعزیز بنسلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی هم داشته است.
جنگ نفتی وارد فاز تازهای شد.
۹ آوریل: نشست فوقالعاده اوپک و غیراوپک پس از کشمشهای
فراوان و پس از مذاکرات ترامپ و پوتین ۹ آوریل برگزار شد. وزیران نفت و انرژی ۲۳ کشور
برای نخستینبار از طریق وبینار با هم مذاکره کردند. نشستی که بیش از ۱۰ ساعت به درازا
کشید و بهدلیل مخالفت مکزیک با نحوه تخصیص سهمیه کاهش تولید به شکست انجامید. وزیر
انرژی عربستان در این نشست در مقابل پیشنهادهایی که خواستار کنار گذاشتن مکزیک از
جمع کشورهای غیرعضو اوپک بود، اصرار بر مشارکت همه کشورهای عضو و غیرعضو اوپک داشت.
در این نشست پیشنهاد کاهش تولید در سه مرحله مطرح شد که برای نخستین مرحله روزانه
۱۰ میلیون بشکه تعیین شد. این توافقنامه تنها با مخالفت یک کشور در مقابل موافقت
۲۲ کشور به نتیجه نرسید. تصمیم در اوپک بر مبنای اجماع است.
۱۲ آوریل: وزیران
نفت و انرژی اوپکپلاس یکبار دیگر پس از، گفتوگو عربستان و مکزیک و پس از قول مساعد
رئیسجمهوری امریکا مبنی بر جبران بخشی از کاهش تولید مکزیک بار دیگر در مقابل دوربینها
نشستند تا پیشنهادهای نشست ۹ آوریل را نهایی کنند. نشستی که با لبخند وزیر انرژی مکزیک
طولانی نشد. ۲۳ کشور عضو اوپک و غیراوپک بر توافق کاهش تولید در سه مرحله به ترتیب
۹ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه برای مدت دو ماه، هفت میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه برای شش ماه
و یک و پنج میلیون برای یک سال و چهار ماه به توافق رسیدند. مهلت این توافق امضا شده
تا ۳۰ آوریل ۲۰۲۲ میلادی خواهد بود، با این حال تمدید این توافق در دسامبر ۲۰۲۱ میلادی
بررسی خواهد شد. نتیجه دو شب، شب زندهداری و مذاکره.
۱۳ آوریل: سعودی آرامکو که اعلام قیمتگذاری رسمی فروش
نفت خود را چندبار تا زمان نهایی شدن توافق کاهش تولید به تاخیر انداخته بود بلافاصله
یک روز پس از نهایی شدن توافق کاهش تولید قیمتگذاری رسمی نفتخام (OSP)
برای فروش نفتخام صادراتی خود در ماه مه به مقاصد مختلف را اعلام کرد که بر اساس آن
قیمت فروش محمولههای نفتخام صادراتی خود به مقصد آسیا را برای عرضه در ماه مه کاهش
داد و ضمن ثابت نگهداشتن قیمت فروش به اروپا، قیمت فروش برای تحویل در ماه مه به مقصد
امریکا را افزایش داد. یک منبع صنعتی مطلع از فرآیند قیمتگذاری در اینباره به خبرگزاری
رویترز گفت: کاهش قیمت فروش نفت صادراتی عربستان به مقصد آسیا نشاندهنده تقاضای ضعیف
و افزایش قیمت برای امریکا و ثابت ماندن برای اروپا نشاندهنده بنیانها و توافق کاهش
تولید جهانی است.
۱۴ آوریل: برنامهریزان انرژی تگزاس در نشستی شنونده
سخنان موافقان و مخالفان تولیدکننده نفت در ایالت تگزاس بودند، تولیدکنندگانی که روزانه
حدود پنج میلیون بشکه نفتخام تولید میکنند و اینک با پیشنهاد کاهش ۲۰ درصدی تولید
که معادل یک میلیون بشکه در روز میشود، روبهرو هستند. در این نشست دو شرکت تولیدکننده
بزرگ منطقه پرمین Pioneer و Parsley از موافقان اصلی کاهش تولید روزانه یک میلیون بشکه اعلام کردند اگر اقدامی
انجام نشود شیل به شکل تاسفباری مانند صنعت زغالسنگ محو میشود. شرکت Plains نیز اعلام کرد که انتظار دارد بهدنبال تکمیل ظرفیت انبار برای ذخیرهسازی
نفتخام در امریکا چهار میلیون بشکه در روز از تولید نفتخام در امریکا متوقف شود که
بخش اعظم آن در ماه مه محقق خواهد شد. تولیدکنندگان شیل روزهای سختی را پشت سر میگذارند.
۱۸ آوریل: ذخیرهسازی ۱۶۰ میلیون بشکه نفت در کشتیهای
نفتکش هم از وقایع حیرت انگیز ماه آوریل بود. ۶۰ نفتکش هر کدام با ظرفیت حداکثر دو
میلیون بشکه نفت را در خود ذخیره کردند. آخرین باری که مقدار ذخیره شناور به مقدار
کنونی نزدیک شد، سال ۲۰۰۹ بود که معاملهگران پیش از بارگیری نفت موجود در ذخیرهسازیها،
بیش از ۱۰۰ میلیون بشکه در دریا ذخیره کردند. گرگوری لوئیس، تحلیلگر حملونقل گروه
خدمات مالی جهانی بیتیآیجی، در یادداشتی نوشت: این شرایط در طول تاریخ فعالیت نفتکشها
بیسابقه است. موقعیت مکانی این نفتکشها بهطور معمول خلیج امریکا و سنگاپور است
که مراکز عمده نفتی در آن واقع شدهاند. بیتردید مخزنداران برندگان اصلی این رویداد
هستند.
۲۰ آوریل: دوشنبه سیاه برای نفتخام شاخص دبلیوتیآی
رقم خورد. قیمت قراردادهای آتی این شاخص با سررسید یک ماه در ماه مه ۲۰۲۰ در بازار
بورس نیویورک (نایمکس) که در روز دوشنبه (یکم اردیبهشتماه) با قیمت حدود ۱۸ دلار برای
هر بشکه باز شد با قیمت برابر منفی ۳۷ دلار و ۶۳ سنت به ازای هر بشکه بسته شد. این
نخستینبار در تاریخ بازار بورس نیویورک بود که قیمت قراردادهای آتی نفت منفی میشد.
این سقوط قیمت در معاملات آتی نفت یکی از عوارض مازاد عرضه بزرگ موجود در بازار نفت
و کمبود ظرفیت انبار برای ذخیرهسازی است اما بهطور دقیقتر باید آن را به محدودیتهای
موجود برای معاملات آتی کالاهای خام پیش از تاریخ انقضا قرارداد Expiration
date)) نسبت داد. ۲۰ آوریل در تاریخ ثبت خواهد شد.
۲۷ آوریل: گلدمن
ساکس پیشبینی کرد که ظرفیت ذخیرهسازیهای نفتخام جهان طی سه یا چهار هفته آینده
تکمیل میشود و این شرایط میتواند یک شوک قیمتی دیگر را به همراه داشته باشد. تحلیلگران
لازمه رهایی از این وضع را کاهش حدود ۲۰ درصد از عرضه جهانی نفتخام عنوان کردند. گلدمن
ساکس همچنین برآورد کرد که کاهش تقاضا در اواسط ماه مه حدود ۱۸ میلیون بشکه در روز
باشد و تحلیلگران این بانک امریکایی معتقدند انواع کاهش تولید اجباری شامل کاهش عرضه
حدود روزانه ۱۰ میلیون بشکهای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش، موسوم
به اوپکپلاس، بهسرعت قابل احیا نیست، به این معنا که بازار جهانی نفت ممکن است تا
ماه ژوئن با کمبود روبهرو شود اما احتمال میرود قیمتها تا اواسط سال ۲۰۲۱، هنگامی
که احتمال محدود شدن دوباره بازار وجود دارد، آرام آرام بهبود یابند.
۳۰ آوریل: در این فضا و وقایع روی داده در این ماه قیمت
هر بشکه نفت برنت، وست تگزاس اینترمدیت و سبد نفتی اوپک که نخستین روز ماه را به ترتیب
با قیمت ۲۴ دلار و ۷۴ سنت، ۲۰ دلار و ۳۱ سنت و ۱۶ دلار و ۸۵ سنت آغاز کرده بودند در
پایان این ماه به ترتیب به ۲۵ دلار و ۴۹ سنت، ۱۷ دلار و ۶۴ سنت و ۱۴ دلار و ۳۶ سنت
برای هر بشکه رسید.
تاثیر اقتصادی ویروس کرونا دامن تمام بخشهای صنعت نفت
کشورها را گرفته است. ابتدا تقاضا را از بین برد، زیرا با شیوع کووید۱۹ کارخانهها
بسته شد و مردم در خانه قرنطینه شدند و درخواست برای بنزین، گازوئیل و سوخت جت کاهش
یافت. پس از آن، ذخیرهسازی نفت مازاد تولیدی در مخازن ذخیرهسازی و نفتکشها شروع
شد و علاوه بر تولیدکنندگان، تاجران به امید قیمت بهتر در آینده شروع به پر کردن مخازن
کردند. حتی به تانکرهای نفتکش در اقیانوسها نیز برای ذخیره نفتخام متوسل شدند.
اکنون بسیاری از نفتکشها به مخازن شناور در دریا تبدیل شدهاند و معاملهگران اوج
خلاقیت خود را برای انبار کردن نفت در پیش گرفتهاند. اکنون نفتکشها غرق در نفت هستند.
این مساله باعث شده که قیمتهای اجاره نفتکش سر به فلک بکشد و اجاره نفتکش با پر
شدن مخازن سخت شود.