الهام بهروزی
نخستین جایزه کتاب سال بوشهر روز گذشته (سه‌شنبه، ۱۴ اردیبهشت‌ماه) با معرفی برترین‌های خود به ایستگاه آخر رسید. این جایزه برای نخستین‌بار در استان بوشهر در سال ۹۸ به همت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری موسسه خانه کتاب راه‌اندازی شد تا بدین طریق مقام نویسندگان و شاعران و تالیفات و مکتوباتشان ارج گذاشته شود و جایگاه حقیقی آنها در تعالی فرهنگ و هنر منطقه جنوب به همگان یادآوری شود.
در نخستین دوره از این جایزه در مجموع ۹۵ اثر در شش بخش به دبیرخانه ارسال شد که آثار ارسالی در دو نوبت از سوی هیات داوران در موسسه خانه کتاب مورد ارزیابی و داوری قرار گرفت. در نهایت ۴ اثر به‌عنوان اثر برگزیده و ۶ اثر نیز در حوزه‌های تاریخ و جغرافیا، ادبیات، هنر نمایشی، علوم اجتماعی و... شایسته تقدیر معرفی شدند و در آيینی روز گذشته با رعایت اصول بهداشتی و حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی مورد تجلیل قرار گرفتند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر در این آیین گفت: قرار بود آیین اختتامیه نخستین جایزه کتاب سال بوشهر اسفندماه ۹۸ به‌شکل باشکوهی برگزار شود؛ اما بهدلیل شیوع کرونا این آیین به تعویق افتاد و بهدلیل جلوگیری از شیوع این بیماری ویروسی، در نهایت تصمیم بر این شد که برگزیدگان این رویداد امروز در آیینی مختصر و با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی معرفی و تقدیر شوند.
فاطمه کرمپور با تاکید بر اینکه نویسندگان و صاحبان قلم کسانی هستند که همواره در طول تاریخ افتخار آفریده‌اند و چراغ راه بشر هستند، افزود: اگرچه رسانه‌های دیگر نظیر مطبوعات، صدا و سیما، سینما، تئاتر و... از بدو پیدایش خود به رقابت جدی با کتاب پرداختند اما کتاب بهدلیل غنا و اهمیتی که در فرهنگ و تمدن جامعه دارد، همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است و نقش ماندگاری را در پرورش اندیشه، خردورزی، افزایش دانش و آگاهی ایفا می‌کند.
وی با بیان اینکه راه‌اندازی این جایزه فتح‌البابی برای تقدیر از صاحبان قلم و معرفی جایگاه آنها در تعالی فرهنگ و هنر منطقه و آگاهی‌بخشی به جامعه است، تصریح کرد: این رویداد در سال جاری نیز برگزار خواهد شد و از سال ۹۹ به بعد به‌صورت دوسالانه به کار خود ادامه خواهد داد.
کرمپور درخصوص معیارهای داوری جایزه کتاب سال بوشهر، گفت: بدیع بودن موضوع کتاب، رعایت استانداردها در ساختار، فصل‌بندی، نگارش، دستور زبان و گزینش واژگان، رعایت استانداردها در ذکر منابع و مآخذ، بالا بودن عیار علمی محتوای کتاب، بهره‌مندی از قدرت تحلیل و استنتاج منطقی، پاکیزگی و آراستگی کتاب از حیث حروف‌چینی، صفحه‌آرایی و چاپ، رعایت استانداردهای تصحیح و ترجمه در خصوص آثار ترجمه‌شده و تصحیح‌شده از جمله محورهای داوری این رویداد بود.
دبیر نخستین جایزه کتاب سال بوشهر درخصوص تعداد آثار ارسال شده به این دوره و داوری این آثار افزود: در نخستین جایزه کتاب سال استان بوشهر آثار در موضوعات ده‌گانه رده‌بندی دیویی و نیز گروه کودک و نوجوان ارزیابی و داوری شد. در این دوره، در مجموع 95 عنوان کتاب از سوی ۲۷ داور مورد ارزیابی قرارگرفت كه پس از داوری مرحله اول 10 عنوان کتاب به مرحله دوم راه یافت که از میان آثار یادشده، پس از ارزیابی دقیق و علمی هر اثر از سوی حداقل دو نفر از داوران، 4 عنوان «برگزیده» و 6 عنوان «شایسته تقدیر» شناخته شد که همگی تالیفی هستند.
نهضت مشروطه در بوشهر در متون تاریخی مغفول مانده است
عبدالکریم مشایخی، نویسنده و پژوهشگر و رئیس بنیاد ایران‌شناسی (شعبه بوشهر) که یکی از آثار او به نام «روحانیت بوشهر و نهضت مشروطه» در نخستین جایزه کتاب سال بوشهر شایسته تقدیر اعلام شد، در ادامه این مراسم گفت: با توجه به سابقه سی ساله تدریسم در دانشگاه و پژوهش در تاریخ استان بوشهر، متوجه شدم که وقتی با بحث نهضت مشروطه در استان بوشهر در کتب تاریخی روبه‌رو می‌شویم متاسفانه این نهضت در بوشهر تنها در دو صفحه خلاصه می‌شود و این واقعه تاریخی در متون تاریخی مربوط به بوشهر مغفول مانده است!
این تاریخ‌پژوه با بیان اینکه این در حالی است که شاید نقش بوشهر در جریان این نهضت به پررنگی شهرهای تبریز و اصفهان نباشد اما کمتر از فارس نبوده است، تصریح کرد: بنابراین بر خود لازم دیدم که بخشی از پژوهش‌های خودم را در حوزه تاریخ بوشهر به نهضت مشروطه در این شهر قرار بدهم و در این زمینه دو اثر «روحانیت بوشهر و نهضت مشروطه» و «سیدمرتضی مجتهداهرمی و نهضت مشروطه» را بنویسم.
وی در پایان یادآور شد: برگزاری جایزه کتاب سال بوشهر تشویقی برای نویسندگان بوشهری برای کند و کاو و معرفی بیش از پیش تاریخ، فرهنگ و هنر و ترغیب آنها به ادامه کار است.
خاندان آل‌مذکور نقش جاویدانی در حفظ تاریخ بوشهر داشتند
علیرضا مظفری‌زاده، نویسنده، پژوهشگر و مستندنگار بوشهری که در نخستین جایزه کتاب سال بوشهر نیز با اثر «تاریخ خاندان آل‌مذکور: حکمرانان بوشهر و بنادر جنوب (دفتر اول)» به‌عنوان یکی از برگزیدگان این دوره معرفی شد، نیز گفت: من کارمند بازنشسته استانداری بوشهر هستم و از همان سال‌های خدمت علاقه‌مند به مستندنگاری بودم در ابتدا در خصوص زندگینامه استانداران بوشهر نوشتم اما بعد از بازنشستگی همکاری خودم را با بنیاد ایران‌شناسی (شعبه بوشهر) آغاز کردم و تصمیم گرفتم در مورد خاندان‌ها و بنادر استان بوشهر بنویسم.
این مستندنگار در پایان یادآور شد: با بررسی‌های انجام شده با خاندان آل‌مذکور روبه‌رو شدم که بیش از ۱۲۰ سال در بوشهر حکمرانی کردند و نقش پررنگی در تاریخ بوشهر و خلیج فارس و همچنان حفظ زبان فارسی در این منطقه همزمان با حکوت زندیه و قاجاریه در بوشهر داشتند.
شیوه نقد من مبتنی بر عاطفه‌ها و ایماژهای شعری است
بشیر علوی منتقد و نویسنده بوشهری دیگر برگزیده این رویداد گفت: در دوره ارشد بنای خودم را بر انتخاب یک رشته برای انجام تحقیقات، پژوهش‌ها و تالیفات تخصصی قرار دادم که در این میان نقد شعر و داستان را برای فعالیت حرفه‌‌ای انتخاب کردم.
این منتقد ادبی در ادامه با تاکید بر اینکه در این زمینه کارم را با نقد شعر آتشی با عنوان «نقد چهارجانبه در شعر معاصر» شروع کردم. این اثر در سال ۹۴ از سوی وزارت علوم و تحقیقات به‌عنوان کتاب سال معرفی شد، افزود: در ادامه کل سروده‌های دکتر محمدرضا شفیعی‌کدکنی استاد گرانقدرم را موضوع اثر بعدی‌ام قرار دادم. با شیوه جدیدی که ساخته و پرداخته ذهن خودم و مبنی بر یافتن عاطفه‌ها و ایماژهای شعری استاد بود، به نقد سروده‌های او در قالب کتاب « ترجمان صبح: بررسی اشعار شفیعی‌کدکنی بر اساس نقد عاطفه و همسویی آن با صور خیال» پرداختم که مورد استقبال استاد نیز قرار گرفت.
وی در پایان یادآور شد: با یافتن عاطفه‌های شعر و داستان به ایماژهای موجود در آن می‌پردازم و نشان می‌دهم که این تصاویر شاعرانه و ادبی چقدر در حمل عاطفه در شعر و داستان موثر هستند.
هویت تئاتر بوشهر را معرفی کردم
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان و بازیگر، نویسنده و پژوهشگر مطرح تئاتر استان بوشهر که آثارش در این دوره هم برگزیده شدند و هم شایسته تقدیر، در این آیین گفت: از دهه ۷۰ که وارد حوزه تئاتر شدم، بعد از چند سال تجربه‌اندوزی از خودم پرسیدم که این هنری که الان دست ماست، هویتش از کجا نشات گرفته است؟ و چگونه به دست ما رسیده است! در این زمینه جست‌وجو کردم و متوجه مظلومیت فرهنگ و هنر در زمینه پژوهش نیز شدم؛ چراکه هیچ منبع معتبر و جامعی در این خصوص در دست نبود به‌جز چند مقاله!
نویسنده «ادبیات نمایشی در بوشهر» ادامه داد: بنابراین خودم دست به کار شدم تا هویت تئاتر استان بوشهر که در آن سال‌ها به دست من نرسیده یا رسیده است، پیدا کنم که نتیجه این تلا‌ش‌ها کتابی به نام «نمایش در بوشهر از آغاز تا امروز» شد که در دل آن مسیری که من طی کردم به موضوعاتی رسیدم که بایستی به‌صورت مستقل به آنها پرداخته می‌شد.
به گفته یاراحمدی، در نتیجه دو کتاب «تعزیه و تعزیه‌خوانی در بوشهر» و «ادبیات نمایشی در بوشهر» از دل این جست‌وجوها بیرون آمد که کتاب اول به ریشه‌یابی تعزیه در استان با استناد به کهن‌ترین سند موجود به این آيین در استان پرداخته و در اثر دوم نیز گستره هنر نمایشی در این منطقه معرفی شده است.
وی در پایان تاکید کرد: کتاب «ادبیات نمایشی در بوشهر» جلد دومی دارد که با عنوان دیگری در سال جاری منتشر خواهد شد.
پولشویی را در جهان و ایران مورد واکاوی قرار دادم
مالک حکیم‌زاده، محقق و پژوهشگر بوشهری نیز که اثرش در نخستین جایزه کتاب سال بوشهر شایسته تقدیر معرفی شد، در این باره گفت: کتاب «پولشويي و آشنايي با روش‌هاي مبارزه با آن» به پدیده پولشویی در جهان و ایران میپردازد.
وی تصریح کرد: این اثر در ۱۰ فصل جمع‌آوری شده و در آن به مصادیق پولشویی در جهان و ایران، اتفاقات شاخص، قوانین بین‌المللی، مفاهیم و بخشنامه‌های مربوط به این موضوع و... اشاره کرده‌ام. این کتاب الان در دوره‌های آموزشی بانک مرکزی تدریس می‌شود.
معرفی آیین‌های نمایشی استان بوشهر دغدغه جدی من است
محمد مظفری دیگر برگزیده نخستین جایزه کتاب سال بوشهر هم گفت: من در خانواده‌ای بزرگ شدم که آیین و مراسم هم در آن برگزار و هم به آن اهمیت داده می‌شد. بنابراین در کودکی با آيین‌های منطقه مانوس شدم و بعدها در تئاتر و در محضر بزرگان این هنر در استان با کنه آیین‌های فاخر جنوب آشنا شدم و پس از سه سال تلمذ در محضر استاد ایرج صغیری تجربیات زیادی را به‌دست آوردم و موجب شد در تئاتر خیابانی شیوه خاص خودم را بیابم.
این نویسنده و پژوهشگر بوشهری در ادامه با بیان اینکه این شیوه را نه تنها در قالب آثار نمایشی متعددی پیاده کردم و در جشنواره‌‌های مختلف شرکت دادم؛ افزود: بلکه پژوهش بر آن را در اثری به نام «بوشهر سرزمین آیین و مراسم» در دستور کارم قرار دادم؛ چراکه معرفی این آيین‌ها همیشه دغدغه جدی من بوده است.
مظفری در پایان یادآور شد: این اثر حاصل ۱۰ سال تجربه فردی‌ام در حوزه تئاتر خیابانی است و در آن بیش از ۳۰ آیین نمایشی استان آمده است.
نمایش جلوه‌های نمایشی جنگ در رفتار و کردار رزمندگان دفاع مقدس
مدیر انتشارات «دریانورد» نیز در ادامه این آیین گفت: خیلی خرسندم که ۴ اثر از ۱۰ اثر برگزیده نخستین جایزه کتاب سال بوشهر از آثار منتشرشده نشر «دریانورد» است امیدوارم این موفقیت‌ها تدام داشته باشد.
غلامحسین دریانورد که آثارش هم در بخش برگزیده و هم در بخش شایسته تقدیر این رویداد درخشیدند، در خصوص مجموعه‌شعر «کافه شعر نهنگ سپید» گفت: این مجموعه شعر پنجمین دفتر شعری من است که در ادامه دو اثر قبلی‌ام در قالب آزاد سروده شده است.
وی در خصوص کتاب «جلوه‌های نمایشی جنگ: با نگاهی به رفتار، گفتار و نوشتار رزمندگان (در هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران)» نیز توضیح داد: هشت سال جنگ مملو از جلوه‌های نمایشی است که در رفتار، گفتار و وصیت‌نامه‌های شهدا و رزمندگان دفاع مقدس عینیت یافتند من در این اثر تمام این جلوه‌های نماشی را با خلاقیت با تاسی از ادبیات ایران‌زمین به تصویر کشیدم.
در رمانم به ارزش‌های مردم جنوب کشور پرداخته‌ام
احمد آرام نویسنده مطرح جنوب که رمان «باغ استخوان‌های نمور» وی در این دوره از جایزه شایسته تقدیر معرفی شد، در بخش پایانی این آیین گفت: زمانی که ساکن شیراز بودم کتاب «غريبه در بخار نمك» من به‌عنوان کتاب سال فارس انتخاب شد؛ حالا بعد از بازگشت به زادگاهم (بوشهر) و نوشتن بیش از ۱۵ اثر، کتابم در استان خودم شایسته تقدیر می‌شود.
وی در ادامه با بیان اینکه هرچند به جوایز ادبی اعتقاد چندانی ندارد، افزود: اما ذوق‌زده هستم از اینکه از سوی یک نهاد دولتی اثر من شایسته تقدیر شده است و این نشان از توجه به داستان ایرانی دارد و امیدوارم که این روند در استان ادامه بیابد. خوشبختانه این اثر هر چند بعد از ۱۰ سال منتشر شد اما در بسیاری از جوایز ادبی معتبر کشور نامزد شده است.
آرام به ترجمه «باغ استخوان‌های نمور» در کانادا اشاره کرد و گفت: در این کتاب من به ارزش‌هایی اشاره کرده‌ام که متعلق به بوشهر و خلیج فارس است و خوشحالم که با این ترجمه مردم یک منطقه دیگر از این ارزش‌ها که حکم یک گنجینه ارزشمند را دارند، آگاه و مطلع می‌شوند؛ هرچند در این زمینه پیش از بزرگانی چون عبدالکریم مشایخی و ... تلاش مضاعفی داشته‌اند و بخش اعظمی از تاریخ و جغرافیای این خطه را معرفی و مستندسازی کرده‌اند. امید دارم که وزارت ارشاد و اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنان به هنر، فرهنگ و ادبیات این منطقه اهمیت بدهد و حمایت جدی از این حوزه‌ها داشته باشند.
بر اساس این گزارش، 6 اثری که از سوی هیات داوران این دوره شایسته تقدیر معرفی شدند که به این شرح است:
علوم اجتماعی: اقتصاد: پولشویی و آشنایی با روش‌های مبارزه با آن، تألیف مالك حكیم‌زاده. هنر: هنرهای نمایشی: ۱) ادبیات نمایشی در بوشهر، تألیف جهانشیر یاراحمدی. ۲) بوشهر سرزمین آیین و مراسم، تألیف محمد مظفری. ادبیات: نثر معاصر: باغ استخوان‌های نمور، نوشتة احمد آرام. شعر معاصر: نهنگ سپید، سرودۀ غلامحسین دریانورد. تاریخ و جغرافیا: تاریخ: روحانیت بوشهر و نهضت مشروطه، تالیف عبدالکریم مشایخی.
در نهایت از سوی هیات داوران نخستین جایزه کتاب سال بوشهر چهار اثر به‌عنوان آثار برگزیده این دوره معرفی شدند که عبارتند از: بخش هنر: هنرهای نمایشی: تعزیه و تعزیه‌خوانی در بوشهر، تالیف جهانشیر یاراحمدی،
بخش ادبیات: نقد ادبی: ترجمان صبح: بررسی اشعار شفیعی‌کدکنی بر اساس نقد عاطفه و همسویی آن با صور خیال، تألیف بشیر علوی. بخش تاریخ و جغرافیا: تاریخ: تاریخ خاندان آل‌مذکور: حکمرانان بوشهر و بنادر جنوب (دفتر اول) (1148ـ1268ﻫ.ق/ 1114ـ1231ﻫش)، تألیف علیرضا مظفری‌زاده. بخش مستندنگاری: جلوه‌های نمایشی جنگ: با نگاهی به رفتار، گفتار و نوشتار رزمندگان (در هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران)، تالیف غلامحسین دریانورد.
پربازدید ها