داود علیزاده:
در سبد خانوار امروز جامعه ما به‌دلیل مشکلات اقتصادی و مالی اولویت‌ها بر مواردی همچون خوراک، پوشاک و مَسکن تکیه دارد و در صورت افزایش هزینه‌های این اولویت‌ها، سرانه هنر و فرهنگ خانواده از سبد خانوار از سوی خانواده‌ها حذف خواهد شد. سرانه‌ای که نسبت به کشورهای دیگر تا پیش‌ازاین هم اندک بود.
به همین سادگی یکی از مهم‌ترین مولفه‌های زندگی انسانی فراموش می‌شود که مرز انسان را از حیوانیت جدا می‌کند، به‌راستی انسان بدون فرهنگ چگونه موجودی است؟ آیا فرهنگ همان مولفه و مشخصه تمایز انسان از موجودات دیگر نیست؟ حیوانات کتاب نمی‌خوانند، نیازی به دیدن فیلم ندارند، شعر و موسیقی باشد یا نباشد، توفیری ندارد. اینجاست که آدمی پای بر زمین واقعیت و سر به آسمان خیال در پیوند بافرهنگ از دالان هنر و ادبیات، از گوشه‌های موسیقی بار تحمل‌ناپذیری هستی را به دوش می‌کشد.
وقتی زندگی به سطح زیستی تقلیل یابد. اولویت‌ها در معیشت خلاصه شود، آنگاه خودبه‌خود فرهنگ فراموش می‌شود. آنگاه در جامعه‌ای که فرهنگ فراموش‌شده است به‌سادگی داسی از آستین بیرون می‌آید تا سر دخترکی بریده شود و این جنایت همچنان تکرار شود. به همین سادگی امثال بی‌هنران بر اریکه می‌نشیند تا ابتذال را در پوشش اعتلا به مردم قالب کند.
برخی شرایط کنونی را مربوط به وضعیت خاص پیش‌آمده در دوران کرونا می‌دانند. با این حال «حمید ملکی» بازیگر، نویسنده و کارگردان با اشاره به بحران فرهنگی پیش‌آمده در این دوران به بامداد جنوب گفت: کرونا با ما هست و به این زودی از بین نمی‌رود مانند بسیاری از بیماری‌هایی که آمدند و ماندگار شدند؛ ولی آنچه قابل‌توجه است این است که همه موضوعات به روال خودش برگشته ولی فقط دنیای هنر، فرهنگ و علوم انسانی که دچار بحران و نوسان است.
وی دلیل این موضوع را به قبل از کرونا نسبت داد و افزود: ما در حوزه فرهنگ و علوم انسانی مدعی زیاد داریم؛ ولی برنامه درست و مدونی نداریم یا نباید داشته باشیم. آن‌قدر به مردممان خوراک فرهنگی نداده‌ایم که وقتی آن خوراک قطع شود مردم سراغش را بگیرند. ما ذهن‌ها و اندیشه‌ها را طوری تربیت نکردیم که اگر کل تولیدات فرهنگی و هنری ما به مدت یک سال قطع شود یعنی دیگر نه کتاب چاپ کنیم، نه تئاتر روی صحنه ببریم، نه فیلم اکران کنیم، نه کنسرت بدهیم، نه هیچ نظریه فلسفی و روان‌شناسانه‌ای در حوزه علوم انسانی منتشر کنیم کسی نمی‌آید سراغی بگیرد و از متولیان امر آن را طلب کند.
ملکی با اشاره به زیان‌های وارده به واحدهای فرهنگی نیز تصریح کرد: کرونا باعث شد افرادی که در این حوزه درآمدهایی داشتند به‌صورت جدی متضرر شوند؛ ولی مهم‌تر این است که ما موضوع فرهنگ و هنرمان همیشه فقط بحث تبلیغات، تزئینات و به‌صورت نمایشی بوده، برای همین فکر می‌کنم این موضوعات است که اهمیت بحث دارد وگرنه کرونا مثل بیماری‌های دیگری است که در بین ما آمده‌اند.
به گفته ملکی، مهم این است که چرا ما در کشور طوری برنامه‌ریزی کردیم که حوزه‌های دیگر حتما باید کار کنند؛ ولی حوزه فرهنگ، هنر و علوم انسانی اگر کار هم نکرد مهم نیست، یعنی ما نیازی را برای فرهنگ و هنر در مردم به وجود نیاورده‌ایم که اگر آن نیاز را ارضا نکردیم از ما مطالبه کنند. موضوع اصلی و اول این است که متولیان فرهنگ تاکنون نتوانسته‌اند یا نخواسته‌اند که مردم ما این نیاز را حس کنند. طوری برنامه‌ریزی و عمل نشده که فرهنگ و هنر در سبد خانواده‌ها جای بگیرد چه در حوزه زیرساخت و چه در حوزه سیاست‌گذاری، ازاین‌رو یقینا وقتی آن را قطع کنی هیچ اتفاقی نخواهد افتاد؛ اتفاقی که در پی شیوع کرونا رخ‌داده است.
ملکی گوی را در میدان مسوولان می‌اندازد. در ایران طبق آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، کمیسیون فرهنگی برای انجام وظایف محوله در محدوده فرهنگ و هنر، ارشاد و تبلیغات صداوسیما و ارتباطات جمعی، تربیت‌بدنی و جوانان و زنان و خانواده مطابق ضوابط این آیین‌نامه تشکیل می‌شود؛ اما علیرغم اهمیت این کمیسیون در چند دوره گذشته و دوره فعلی مجلس این کمیسیون از حدنصاب برای تشکیل کمیسیون‌ها که بین 19 تا 23 برخوردار نبوده به‌طوری‌که این کمیسیون در مجلس گذشته (دهم) 17 عضو داشت و در مجلس یازدهم هم تاکنون 13 نماینده برای عضویت در آن اعلام آمادگی کرده‌اند که احتمال جابه‌جایی برخی از این نمایندگان بین کمیسیون‌های دیگر وجود دارد!
دقت کنید در کشوری با جمعتی بیش از هشتاد و پنج میلیون نفر برای تشکیل کمیسیون فرهنگی تنها 13 نفر برای عضویت در این کمیسیون ثبت‌نام کرده‌اند؛ این در حالی است که این کمیسیون باید 23 نفر عضو داشته باشد. بودجه کم، اولویت‌های اقتصادی، بی‌توجهی کلی به امر فرهنگ باعث شده است تا این کمسیون مورد بی‌مهری قرار بگیرد.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در نشست علنی (یکشنبه ۲۵ خردادماه ۹۹) در جریان ارائه گزارش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پارلمان گفت: درباره مظلومیت فرهنگ باید بگویم در شهریورماه سال ۸۶ جلسه هیأت دولت بعد از گزارش آقای احمدی‌نژاد، رهبری فرمودند فرهنگ حقیقتا مظلوم است.
به گفته حجت‌الاسلام محمد قمی، شورای عالی فرهنگ کشور چهار ماه است که تشکیل نشده، شورای عالی فضای مجازی نیز تشکیل نمی‌شود. برای سند مهندسی فرهنگ کشوربه دستور مقام معظم رهبری بیش از ۴۰ جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی را به خود اختصاص می‌دهد و بعد از چند سال کش و قوس تصویب می‌شود و پنج شش سال سند شورا که باید در سبد اولویت‌ها می‌بود عملا روی زمین ماند و هیچ اتفاقی نیفتاد.
وی در همین رابطه اشاره به بودجه فرهنگی کشور خاطرشان کرد: کل بودجه فرهنگی کشور زیر نیم درصد مجموعه بودجه کشور است، یعنی بودجه ساخت بیش از ۳۰۰ کیلومتر بزرگراه.
به نقل از مهر، حجت‌الاسلام مرتضی آقا تهرانی، با اشاره به گفته‌های رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در صحن مجلس درباره بودجه پایین بخش فرهنگی کشور، گفت: با این وضع بودجه چه توقعی می‌توان از بخش‌های فرهنگی کشور داشت.
وی با اشاره به این جمله که اگر آقایان می‌گویند که فرهنگ اصل است، بودجه فرهنگی را موردتردید قرار داد و گفت: پس چرا بودجه فرهنگی کشور کمتر از نیم درصد بودجه کشور است و با این بودجه آیا توقع داریم که بخش‌های فرهنگی کشور معجزه کنند؟
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: دولت به بخش‌های فرهنگی اهمیتی نمی‌دهد و در واقع فرهنگ برای دولت مهم نیست و اگر مهم است، باید دولت این مساله را در عمل نشان دهد و قطعاً با حرف و شعار نمی‌تواند نشان دهد که به مباحث فرهنگی توجه دارد.
به گفته آقاتهرانی اگر واقعا فرهنگ برای این آقایان مهم است، توجه به مسائل فرهنگی باید فراتر از حرف و شعار آنان باشد و باید در عمل خود هم این مساله را نشان دهند. هر موضوعی یک پیوست فرهنگی دارد که باید موردتوجه قرار گیرد و در صورتی که به بخش‌های فرهنگی در حوزه‌های مختلف به‌درستی توجه شود، قطعا مشکلات آن حوزه‌ها مرتفع می‌شود اما اگر قسمت‌های فرهنگی حوزه‌های مختلف مغفول باقی بماند، قطعا مشکلات کلان این حوزه‌ها باقی می‌ماند.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی ضمن انتقاد از نمایندگان مجلس که تمایلی برای عضویت در کمیسیون فرهنگی از خود نشان نداده‌اند، گفت: از تعداد نمایندگانی که جهت عضویت در کمیسیون فرهنگی مجلس ثبت‌نام کرده‌اند، به‌خوبی می‌توان فهمید که نمایندگان تا چه حد به مسائل فرهنگی کشور اهمیت می‌دهند.
آقا تهرانی با اشاره به توجه نمایندگان به کمیسیون‌های اقتصادی و انرژی افزود: قاعدتا کمیسیون‌هایی چون اقتصادی، انرژی و چند کمیسیون دیگر برای نمایندگان مهم‌تر است و زمانی که صرفاً سه نفر از نمایندگان در یکی از کمیسیون‌های مجلس ثبت‌نام می‌کنند نشان می‌دهد که آن کمیسیون برای نمایندگان مهم نیست. درحالی‌که نمایندگان برای عضویت در کمیسیون‌های فرهنگی و برخی دیگر از کمیسیون‌های مجلس تمایلی ندارند، برای عضویت در برخی از کمیسیون‌ها حتی ۶۰ نفر از نمایندگان ثبت‌نام کرده‌اند و بر سر عضویت در این کمیسیون‌ها با یکدیگر دعوا دارند.
